အိ္ႏၵိယ၏ ဖက္ဒရယ္အေတြ႔အႀကံဳ

အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စနစ္သည္ အျပစ္အနာမကင္းပါ။ စင္စစ္မသည့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္မွေျခာက္ျပစ္ကင္းသဲလဲစင္မဟုတ္ေပ။ ဇတ္ခြဲျခားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာေသာ ပဋိပကၡမ်ားလူ႔အဖြဲ႔အစည္းငယ္မ်ားဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား၊ ဘာသာေရးအေဆာက္အအံုးမ်ားကို ဖ်က္ဆီးမႈမ်ား၊ လူမ်ိဳးေရးပစ္မွတ္ထားလာေသာသတ္ျဖတ္မႈမ်ားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ (၂၀၀၄)ခုႏွစ္အတြင္းအားသစ္ႏွင့္ မဟာရပခ်္ျပည္နယ္တို႔တြင္ ဟိႏၵဴစကားေျပာဘီဟာရီတို႔အေပၚ တိုက္ခိုက္ေသာလုပ္ရပ္ႀကီးမ်ားေပၚထြက္ခဲ့ သည္။ အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စနစ္အတြက္ အဓိကျပႆနာႀကီးမ်ားသည္ မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးေပ။

          အိႏၵိယသည္ကြဲျပားေသာအမ်ိဳးသားဥပဓိအဂၤါရပ္မ်ားရွိသည့္ လူမ်ိဳးမ်ားေနထိုင္ေသာ ႏိုင္ျဖစ္ၿပီး ဤသုိ႔တည္ရွိေနမႈကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ဂုဏ္ယူၾကသည္။ ဇတ္စနစ္၊ ဘာသာေရး၊ လူမ်ိဳးေဒတို႔တြင္ အေျခခံကာ သီးျခားတည္ရွိေနၾကၿပီး အိႏၵိယႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈေဘာင္ထဲတြင္ တရားဝင္စုေပါင္းသြားသည္။

          မတူကြဲျပားမႈမ်ားစုေပါင္းေနရပ္တည္ရန္၊ ညီညႊတ္ေသာ ႏိုင္ငံတစ္ခုအတြင္းသစၥာရွိရန္အတြက္ တည္ၿငိမ္ေသာတည္တံ့ေသာနည္းလမ္းတစ္ခုကို ဖက္ဒရယ္စနစ္ကေဖာ္ေဆာင္ေပးသြားသည္။ မတူကြဲျပား ေသာလူမႈအုပ္စုတို႔၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားကိုေဖာ္ထုတ္ရန္ ဖက္ဒရယ္စနစ္၏ မူေဘာင္မ်ားအတြင္းျဖစ္ႏိုင္ေပမည္။

          ဒီမိုကေရစီခိုင္မာစြာအျမစ္တြယ္ေနျခင္းကအိႏၵိယ၏ မဟာေအာင္ျမင္မႈျဖစ္သည္။ အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စံနစ္အား အတုအေယာင္ဖက္ဒရယ္၊ ဖက္ဒရယ္စနစ္မရွိေသာဖက္ဒရယ္ရွင္း၊ အဆင့္ အတန္းမတူေသာ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ျပည္ေထာင္စုဟုအမ်ိဳးမ်ိဳးေဝဖန္ခဲ့ၾကသည္။ အိႏၵိယသည္ ပုန္ကန္မႈကို ျမင့္ျမင့္မားမားလႊင့္တူထားႏိုင္ခဲ့ေပသည္။ အိႏၵိယသည္ ပုန္ကန္မႈမ်ားျပည့္ႏွက္ေနၿပီး ၿပိဳကြဲက်ဆံုးသြားရလိမ့္ မည္ဟုရႈတ္ခ်ျပစ္တင္ နိမတ္ဖတ္ခဲ့မႈမ်ားသည္ မွားယြင္းေၾကာင္းကို ဖက္ဒရယ္စနစ္က သမိုင္းခံသက္ေသ ျပခဲ့သည္။

          ႏိုင္ငံသည္ ပိုမိုစုစည္းမႈျမင့္ေသာဖက္ဒရယ္ပံုစံျဖင့္စတင္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ေဒသႏၱရပါတီမ်ားေပၚ ထြန္းလာျခင္းႏွင့္ ညႊန္႔ေပါင္းဖက္ဒရယ္အစိုးရ၏ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ဖက္ဒရယ္စံနစ္သည္ အဓိပၸါယ္ အသစ္တစ္ခုသာမက အင္အားႏွင့္ႏိုးၾကားမႈ၏ အတိုင္းအတာသစ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဖက္ဒရယ္ စနစ္၏ ေအာင္ျမင္မႈအေၾကာင္းေျပာမည္ဆိုလွ်င္ ဒီမိုကရက္တစ္အစဥ္အလာအင္စတီဂ်ဴးရွင္းအင္အားမ်ား၊ အားေကာင္းေသာအရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားေရာင္စံုလင္းလက္ေသာ ႏိုင္ငံေရးယဥ္ေက်းမႈတို႔ အက်ံဳးဝင္ေပသည္။ အတူကြဲျပားမႈေၾကာင့္ ရန္ဘက္ေဆာင္ေနမႈမ်ားအားကိုင္တြယ္မည့္ ေမာ္ဒယ္တစ္ခုအ ျဖစ္ေလ့လာၿပီး အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စနစ္မွ သင္ယူစရာအမ်ားအျပားရွိေနသည္။

          အိႏၵိယသည္အၿမဲၿငိမ္းခ်မ္းေနသည့္ ႏိုင္ငံတစ္ခုေတာ့မဟုတ္ေခ်။ အယုဒယမွဘာဘရွီဗလီအား ၁၉၉၂ခုတြင္ တိုက္ခိုက္မႈ ၂၀၀၂ အတြင္းဂူဂ်ာရတ္ျပည္နယ္မွ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲဖြယ္ရာအစုလိုက္သတ္ ျဖတ္ခံရမႈမ်ားသည္ ရင္ထဲတြင္ေတာက္ေလာင္ေနစဲျဖစ္သည္။ ထုိသုိ႔သမိုင္းအျဖစ္အပ်က္တို႔ရွိခဲ့ၿပီး မၾကာခဏေပၚ ထြက္လာတတ္သည္။ ဂူဂ်ာရတ္တြင္ မူဆလင္မ်ားအေပၚ လုပ္ႀကံမႈသည္ ေလာကီသီးသန္႔ ဝါဒက်င့္သံုးေသာ အိႏၵိယႏိုင္ငံတြင္ အမဲစက္ႀကီးျဖစ္ခဲ့သည္။

          ဂူဂ်ာရတ္ အေရးအခင္းသည္ လူမဆန္ေသာ အဓိကရုဏ္းမွ်သာမဟုတ္ေခ်။ မူဆလင္မ်ားႏွင့္ သူတို႔၏ေနထိုင္မႈဘဝမ်ားကိုဦးတည္တိုက္ခိုက္လာေသာစနစ္တက်ႀကိဳးပမ္းမႈျဖစ္သည္။ ဂူဂ်ရတ္မွ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္နရန္ဒရာမႈတီ၏ အစိုးရသည္ ဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ အခ်ိန္မွီကယ္တင္ေရးကယ္ဆယ္ေရး ပစၥည္မ်ားကိုမေပးခဲ့ရံုသာမက၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ျခင္းအတြက္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ေႏွာင့္ေႏွးၾကန္႔ၾကာေအာင္ လမ္းလြဲေအာင္ လုပ္ေပးခဲ့သည္။

          ထို႔ေၾကာင့္တရားရံုးခ်ဳပ္သည္ အမႈစစ္ေဆးျခင္းကိုရပ္တန္႔ကာ ဂူဂ်ာရတ္မွတျခား ျပည္နယ္မ်ားသို႔ လႊဲေျပာင္းခဲ့သည္။ အမ်ိဳးသားအခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ကလည္း ဂူဂ်ာရတ္တြင္ တရားစီရင္မႈသည္ တရားစီရင္ မွ်တမႈရွိႏိုင္မည္မဟုတ္ဟုတင္ျပခဲ့သည္။ ဟိႏၵဴအေျခခံဝါဒီအခ်ိဳ႕သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံေရးအားအလြန္ အႏၱရာယ္မ်ားေသာ ပံုစံခြက္တစ္ခုထဲသို႔ သြန္းေလာင္းရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့သည္။ ဂူဂ်ာရတ္ျပည္နယ္တြင္ အနည္းငယ္ေအာင္ျမင္မႈရခဲ့သည္။ တျခားေနရာမ်ားတြင္ ကားစမ္းသပ္မႈမေအာင္ျမင္ႏိုင္ခဲ့ေခ်။ အိႏၵိယတြင္ ေလာကီသီးသန္႔ဝါဒႏိုင္ငံေရးသည္ အျမစ္တြယ္ခဲ့ေပၿပီ။

          ႏိုင္ငံေတာ္အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ား၊ တရားေရးစနစ္၊ သတင္းမီဒီယာႏွင့္ အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔သည္ အႏွစ္သာရက်က် ေလာကုတၱရာႏွင့္ ကင္းလြတ္ေနၾကသည္။ လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡသည္ ေနရာတခ်ိဳ႕တြင္ ရွိေနဆဲဆိုျခင္းမွာပင္၊ ဥပမာအေရွ႕ေျမာက္ေဒသျဖစ္သည္။ ေထာင့္စံုေနရာစံုမွျပည္သူမ်ားက သူတို႔သည္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးျဖစ္စဥ္တြင္ေနာက္ခ်န္ထားျခင္းခံရသည္ဟု ခံစားရၿပီးအိႏၵိယအစိုးရအေပၚယံုၾကည္မႈ ကင္းေၾကာင္းကို စစ္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားျဖင့္ျပသခဲ့သည္။ အရွ႕ေျမာက္မွာကဲ့သို႔၊ တျခားေဒသဂ်ာမူးႏွင့္ ကက္ရွမီးယားတြင္ ျပႆနာႀကီးထြားလာခဲ့သည္။ ႏွစ္ကာလ ရွည္ၾကာအေႏွာင္းအဖြဲ႔မ်ားကိုဆန႔္က်င္ေသာ ပုန္ကန္မႈျဖစ္လာသည္။ အလုပ္မျဖစ္မေအာင္ျမင္ေသာ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးမိုဒယ္မ်ားအေပၚသံသယမ်ား၊ အစိုးရ၏ ေယာင္ဝါးဝါးလုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ျပင္ပအင္အားစုမ်ား၏ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမ်ားေပါင္းစုၿပီး အေျခအေနဆိုးဝါးသြားခဲ့သည္။

          အိႏၵယႏွင့္ ပါကစၥတန္ၾကားရွိကက္ရွမီးယားျပႆနာ၊ နယ္နိမိတ္ျပႆနာတစ္ခုထက္ေက်ာ္လြန္ ၿပီးဆန္႔က်င္ေသာအစိုးရပံုစံႏွစ္ခု၏ ျပႆနာဟုလည္းၾကည့္ျမင္ႏိုင္သည္။ ဘုရားေဒသနာဝါဒႏွင့္ေလာကီ သီးသန္႔ဝါဒတို႔ယွဥ္ၿပိဳင္မႈပင္ျဖစ္သည္။ Theocracy vs Secularism ႏိုင္ငံျခားေလ့လာသူမ်ားက ၂၀၀၂ အတြင္းကက္ရွမီးယားေရြးေကာက္ပြဲသည္ လြတ္လပ္ၿပီးတရားမွ်တသည္ဟုလက္ခံၾကသည္။ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ အတြက္ လူထုယံုၾကည္မႈကိုရရွိရန္ကား ခရီးရွည္ႀကီးေလွ်ာက္ရဦးမယ္။ ကက္ရွမီးယားပေဟဠိကိုေရြးေကာက္ပြဲတစ္ခုတည္းျဖင့္ ေျဖရွင္းႏိုင္သည္ဟု မွတ္ယူလွ်င္ ထံုအမိုက္မဲရာက်ေပလိမ့္မည္။

          အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စနစ္တြင္ ဘာသာစကားျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမႈသည္ အျပဳသေဘာေဆာင္ၿပီး အမ်ားႀကီးတိုးတက္ျဖစ္ထြန္းခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ ႏွင့္ ၁၉၆၀ ႏွစ္မ်ားတြင္ ဘာသာစကား ကိစၥသည္ အေသးအမႊားမဟုတ္ တိုင္းျပည္ကိုတစ္ခုစီကြဲေစႏိုင္သည္ထိ ၿခိမ္းေျခာက္ခံခဲ့သည္။ ဘာသာစကားအေျခခံေပၚတြင္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေတာ့မည္လားဟုပင္ ထင္ရသည္။ ဟိႏၵဴဘာသာစကားကို ျပ႒ာန္းမႈအသာအစီးရေနမႈကို တံု႔ျပန္လွ်က္တမီလ္္းနာဒူးတြင္ ခြဲထြက္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ား စတင္ေပၚထြက္ခဲ့ သည္။ အိႏၵိယသည္ ေဒလီယဘာသာစကားမ်ား၏ အေရးပါမႈကို အသိအမွတ္ျပဳသည္။

          ဘာသာစကားဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသားေရးဝါဒမ်ားေပၚဂရုစိုက္အေလးထားသည္။ ဘာသာစကားအေျခခံ ေပၚတြင္ျပည္နယ္မ်ားကို ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းေသာအခါ အိႏၵိယႏိုင္ငံႀကီး ၿပိဳကြဲမႈကိုဦးတည္လိမ့္မည္ဟု တခ်ိဳ႕စိုးရိမ္ခဲ့ၾကသည္။ ဤေၾကာက္ရြ႕ံစိုးရိမ္မႈမ်ဳိးသည္ သမိုင္းအရအေျခအျမစ္မရွိေတာ့ေခ်။ ယေန႔ကာလတြင္ ဘာသာစကားျပႆနာသည္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ၿငိမ္းသြားခဲ့ၿပီ။ အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စနစ္သည္ စစ္စင္အားျဖင့္ စမ္းသပ္ခံေနရဆဲျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္မီးႏွင့္ကစားေနရျခင္းမ်ဳိး ေတာ့မဟုတ္ၿပီ။

          သမိုင္းအေတြ႔အႀကံဳမ်ားအရ ဖက္ဒရယ္စနစ္သည္ အိႏိၵယတြင္ တိမ္မေယာင္ႏွင့္နက္သည္။ ကြန္ကရက္ပါတီစနစ္ဟုဆိုေသာတစ္ပါတီ ႀကီးစိုးမႈစနစ္သည္ ေခတ္ကုန္ခဲ့ၿပီးကြန္ကရက္ပါတီသည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံျမင္ကြင္းတြင္ ႀကီးက်ယ္ခံညားလွသည္။ အာဏာမ်ားကို ဗဟုိမွစုစည္းခ်ဳပ္ကိုင္ထားခဲ့မႈအတြက္ တာဝန္ရွိေသာပါတီျဖစ္သည္။ ယခုအခါ အာဏာအေျခခံမ်ားႏွင့္ အသြင္သ႑ာန္မ်ားစြာကို ေလ်ာ့ေပးလိုက္ရၿပီးျဖစ္သည္။

          ၂၀၀၃ ေရြးကာက္ပြဲသည္ အစပိုင္းျဖစ္သည္။ မိဇိုရမ္၊ ေဒလီရာဂ်ပ္စ္သန္၊ မက္ဒယာပေရာ ေဒ့ရု္ႏွင့္ ခ်က္တီဂါေက်ာ္လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ကာလမ်ားတြင္ အိႏၵိယသည္ တိတ္ဆိပ္ၿငိမ္သက္ေနမႈမ်ားဆူပြက္ ပုန္ကန္မႈ မ်ားကို ႀကံဳေတြ႔ခဲ့သည္။ ဇာတ္နိမ့္ဟုေခၚေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အပစ္ပယ္ခံမ်ား၊ ဇာတ္လတ္မ်ား၊ လယ္သမားလူတန္းစားမ်ား၊ ေဒသႏၱရပါတီမ်ားတို႔သည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံေရးစင္ျမင့္ေပၚတြင္ ပါဝင္လႈပ္ရွားသူ ဇာတ္ေကာင္မ်ားျဖစ္လာခဲ့ၿပီး ထိုအုပ္စုမ်ားအားလံုးသည္ အမ်ိဳးသားညစာပြဲႀကီးတြင္ ယခုအခါ မွ်ေဝစား ေသာက္ႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။ အိႏၵိယသဒၵါက်မ္းတြင္ ထင္ရွားေသာအေျပာင္းအလဲတစ္ခုအျဖစ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ေဟာင္းဘီပီဆင္းကေျပာဆိုခဲ့သည္။

          ေဒသႏၱရပါတီ ႏိုင္ငံေရးၾသဇာသစ္သည္ အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စနစ္ကို အသြင္ေျပာင္းေစသည္။ ထိုပါတီ မ်ားကို အကြဲကြဲအျပားျပားဖရိုဖရဲအင္အားစုမ်ားမူမမွန္ေဖာျပန္ေသာအင္အားစုမ်ားဟုေရွးအရင္က သေဘာမက်ၾကေခ်။ ၁၉၉၆-၁၉၉၈ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားသည္ ထိုပါတီမ်ားအေပၚ သေဘာထားကို ေျပာင္းလဲေစသည္။ သူတို႔သည္ နယူးေဒလီရွိညြန္႔ေပါင္းအစိုးရဖြဲ႔စည္းရာတြင္ အဓိကဇတ္ေဆာင္မ်ားျဖစ္လာ ခ့ဲသည္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္၊ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈေလွ်ာ့ခ်ေရးတာဝန္ခံမႈ တန္းတူေရးႏွင့္လူမႈေရး တရားမွ်တမႈတို႔ အေပၚ အေျခခံေသာအစိုးရစနစ္တစ္ရပ္ေပၚထြက္လာေရးအတြက္ ဦးတည္လာသည္။ ျပည္နယ္မ်ား၌အာဏာပိုမိုရရွိလာေရးအတြက္ စင္ျမင့္သစ္ကိုတည္ေဆာက္ခဲ့သည္။

          အားေကာင္းေသာ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေသာဗဟိုဖြဲ႔စည္းပံု၊ စစ္မွန္ေသာဖက္ဒရယ္စနစ္၊ ဘ႑ာေရးဖက္ဒရယ္စနစ္၊ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေသာဖက္ဒရယ္စနစ္ စေသာစကားလံုးမ်ားႏွင့္ အလားတူေဝါဟာရတို႔သည္ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြး ျငင္းခံုေျပာဆိုမႈတြင္ ေရွ႕တန္းေရာက္လာသည္။ ဗဟိုအစိုးရရွိေနသည္ သို႔ေသာ္ၾသဇာေလ်ာ့လာသည္။ လုပ္ပိုင္ခြင့္ က်ဳံ႕လာသည္။ တစ္ခ်ိန္ကဗိုလ္က်ခဲ့ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ညွိႏိႈင္းလာရသည္။ ဘန္ဂလိုဟိုင္ျခားလဘတ္ မြန္ဆိုင္းကဲ့သို႔ ျပည္နယ္ၿမိဳ႕ေတာ္မ်ားသည္ အာဏာဗဟိုမ်ားအျဖစ္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေပၚထြန္းခာၾကသည္။ ႏိုင္ငံတကာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အိႏၵိယသို႔ လာေရာက္ လွ်င္ ထိုၿမိဳ႕မ်ားကိုခ်န္ထား၍ မရေတ့ေခ်။

          အိႏိၵယဖက္ဒရယ္စနစ္၏ ထူးျခားေသာတိုးတက္မႈမွာ တတိယအလႊားအစိုးရမ်ားေပၚထြက္လာ ျခင္းျဖစ္သည္။ ဗဟိုအစုိးရျပည္နယ္အစုိးရအျပင္ ေနာက္တစ္လႊာျဖစ္ၿပီး ေဒသအေခၚ “ပန္ခ်ာယတ္”မ်ား ျဖစ္သည္။ ဤ အင္စတီရွင္သစ္သည္ ဒီမိုကေရစီအေျခခံကို ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ေစသည္။

          ပန္ခ်ာယက္ေနရာမ်ားတြင္ ငါးႏွစ္လွ်င္ အိႏၵိယသား(၃)သန္းေက်ာ္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခံရသည္။ သံုးပံုတစ္ပံုတစ္ပံုနီးပါးမွာ အမ်ဳိးသားသမီးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ စြန္႔ပစ္ခံေခ်ာင္ထိုးခံအဖြဲ႔အုပ္စုမ်ားလူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္ေသာ အဖြဲ႔ႀကီး၏ အစိတ္အပိုင္းမ်ားျဖစ္လာသည္။ ျပည္နယ္တစ္ခုစီတြင္ ခရိုင္၊ ၿမိဳ႕ႏွင့္ ေက်းရြာသံုးဆင့္ရွိပါသည္။ သူတို႔သည္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားေပၚထြက္လာျခင္းေၾကာင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈသည္ ဗဟိုႏွင့္ျပည္နယ္အစုိးရမ်ား၏ လံုးဝထိန္းခ်ဳပ္ထားမႈ လြတ္ကင္းသြားခဲ့ၿပီ။ ယေန႔အိႏၵိယဖက္ဒရယ္စံနစ္သည္ ကိုယ္တာဝန္ခံႏိုင္မႈ ပိုမိုလာကာ၊ လူမႈပါဝင္မႈ ပိုမိုႀကီးမားလာသည္။

          ပန္ခ်ာယတ္အဖြဲ႔မ်ားသည္ ျပည္နယ္မ်ား၏ အစဥ္အလာပံုစံျဖစ္ေသာအာဏာကို အထက္မွေအာက္သုိ႔ ထိန္းခ်ဳပ္မႈအားအၿပီးပိုင္မဟုတ္သည့္အတိုင္ တစ္ခုေသာ အတိုင္းအတာထိေျပာင္းလဲ ပစ္ရန္စတင္ခဲ့သည္။ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကရက္တစ္ဖြဲ႔စည္းမႈတြင္ မတူကြဲျပားျခင္းႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ေတာင္ဆိုခ်က္မ ေပၚထြက္လာေသာ ကိုယ္စိတ္ႏွလံုးတင္မားမႈ တင္းက်ပ္မႈတို႔အားႀကံ႕ႀကံ႕ခိုင္ႏိုင္ေသာ ရုပ္အင္အားစိတ္အင္ အားမ်ား စုစုစည္းစည္းရွိေပသည္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္မရွိလွ်င္ ယခုရွိေနေသာ အိႏၵိယမရွိဟု သမိုင္းေကာက္ခ်က္ ဆြဲရမည္ျဖစ္ေပသည္။

ေမာင္ခိုင္ေအာင္

                                                          Ref: လူမႈသိပံၸအင္စတီက်ဴး (နယူးေဒလီ)မွ Ash Narain Roy ၏ 2004 March တြင္ေရးေသာ “How India foes it”