ဒေါအွောငဆွနွးစုကှညွ၏ NCA (၄)နှဈပှညွ့မိနွးခှနွးအပေါွ သုံးသပခွကွှ
ဆလိုငွး ကှဲအိုဘိခထွောငွ
နိုငငွံတောအွတိုငပွငခွံကဒီတဈခေါကသွူ့မိနွ့ခှနွးမှာ ထူးထူးခှားခှားဖှငွ့ အမှိုးသားတနွးတူရေးနှငွ့ ကိုယပွိုငပွှဋဌြနွးခှငွ့ကို အာမခံခကှရွှိဖို့ အရေးကှီးကှောငွး ပှောကှားလာတယွ။ ထို့ပှငွ ဖကဒွရယစွနဈနှငွ့အညီ အာဏာခှဲဝမှေု၊ (သဘာဝ)သယံဇာတခှဲဝမှေုနဲ့ ပှညနွယမွှား ကိုယပွိုငအွခှခေံဥပဒေ ထားရှိရေးကိုလညွး ထညွ့သှငွးပှောကှားပါတယွ။ အငမွတနကွောငွးပါတယွ။ ဗမာခေါငွးဆောငတွဈဦးအနဖှငွေ့ ယခုလို တိုငွးရငွးသားအရေးမှားကို လိုလိုလားလား ပှောဆိုမှုသညွ မှနမွှတလွှပါတယွ။ သို့သောွ စဉွးစားသုံးသပစွရာတဈခှို့ရှိတယွ-
(၁) “သယံဇာတကို မှှတစှာခှဲဝမယွေ”ဆိုတာ NLD က ၂၀၁၅ရှေးကောကပွှဲကှညောစာတမွး မှာကတညွးက မူဝါဒထားရှိခဲ့ပှီးသားဖှဈသာလွညွး ယနေ့အထိ (၃)နှဈကှောမွှာ ဘာမှအကောငအွထညမွဖောသွေးတာဖှဈပါတယွ။ တိုငွးရငွးသားမှားက အငဒွိုနီးရှားနိုငငွံကဲ့သို့ ပှညနွယွ (၇၀)၊ ဗဟို (၃၀) အခှိုးဖှငွ့ ခှဲဝခငှတွောကို အပှညွ့အဝ လကမွခံသညွ့တိုငွ (၄၀)ရာခိုငနွှုနွးထကမွနညွးကို ပှညနွယကွို ခကှခွငွှးခှဲဝပေေးသငွ့တယွ။ ထိုအတှကွ အခှခခေံဥပဒေ ပှငဆွငစွရာလုံးဝ မလိုအပပွေ။ နှုတဖွှငွ့ ပှောရမညွ့အခှိနမွဟုတတွော့ပါ၊ လကတွှေ့လုပပွှသငွ့ပါပှီ။
(၂) အလားတူ အခှားတိုငွးရငွးသားရေး အမှောကအွမှားကို အခှခေံဥပဒပှငဆွေငစွရာမလိုပဲ သူ(NLD အစိုးရ)အနဖှငွေ့ လုပပွေးနိုငတွာအမှားကှီးရှိပါတယွ (အမှနတွကယွ တနွးတူရေး၊ ဖကဒွရယအွရေးလုပပွေးခငှရွငတွာ့)။ သာဓက- မိခငဘွာသာစကားအခှခေံ ပညာသငကွှားရေးစနဈ၊ ပှညနွယရွှေးကောကပွှဲသီးခှား ကငွှးပပေးခှငွး၊ တိုငွးရငွးသားမှား နေ့ထူးနေ့မှတွ (ဥပမာ-ခငွှးအမှိုးသားနေ့)ကို အနညွးဆုံး ပှညနွယရွုံးပိတရွကွ အဖှဈ သတမွှတပွေးခှငွး၊ စသညဖွှငွ့။ ဤ link တှငွ အသေးစိတွ ဖတလွို့ရတယွ။ https://burma.irrawaddy.com/opinion/viewpoint/2018/09/18/170082.html?fbclid=IwAR0i0CVxENNl8kE86yL_hTRYD75Lk4Q2_Sl85LzEh8vbakCCmb8pjZi2014
(၃) ထို့ပှငွ တိုငွးရငွးသားမှားကိုယပွိုငပွှဋဌြာနွးခှငွ့၊ ပှညနွယအွမှားအခှခေံဥပဒေ ထားရှိခှငွ့နှငွ့ဖကဒွရယွ အာဏာခှဲဝရေေးတို့ဆိုတာကိုလညွး အမှနတွယွ လကခွံ(လိုလား)ပါက လကရွှိအခှခေံဥပဒပှငဆွေငရွေးမှာ ဒါကိုထညွ့ရမှာဖှဈပါတယွ။ ဒါမှလကတွှေ့ကှလိမွ့မယွ။ လကရွှိ ၄၅ဦးကောမွတီက ခှေဥကို မကှနွှဖုံးမှ နောကကွှောဖုံးအထိ (cover to cover) ပှငဆွငရွေး ဆောငရွှကနွရောမှာ NLD တငပွှတဲ့ အခကွှ(၁၄၄) မှာ တိုငွးရငွးသားအရေး တဈခကှမွှမပါတာ တှေ့ရတယွ။ အမှနမွှာ တိုငွးရငွးသားတှကေ အခှခေံဥပဒအောမခံခကှလွိုခငှတွာပါ။
(၄) ထို့ပှငွ ဒေါအွောငဆွနွးစုကှညကွ “မူအားဖှငွ့လကခွံထားပှီ” ဟုသာ ပှခေဲ့ခှငွးဖှဈပါတယွ။ သူ့အဖေ ဗိုလခွှုပအွောငဆွနွးနှငွ့ တိုငွးရငွးသား ခေါငွးဆောငမွှား ပငလွုံစာခှုပခွှုပတွုနွးကလညွး အရေးကှီးဆုံးအခကှဖွှဈတဲ့ ကိုယပွိုငပွှဋဌြာနွးခှငွ့ (Internal self-administration/autonomy)ဆိုတဲ့ စာခှုပွ၏အပိုဒွ(၅)ကို မူအားဖှငွ့သဘောတူသညွ(accepted in principle)ဟုသာ ထညွ့ထားခဲ့ပါတယွ။ နိုငငွံရေးမှာ “မူအားဖှငွ့ဆိုတာ”က တကယတွော့ အပှညွ့အဝလကမွခံ(သေး)တာ၊ ပှနညွှိနှိုငွးဖို့လိုတာကို ဆိုလိုတာဖှဈပါတယွ။ တခှို့ပညာရှငမွှားကဆိုလှှငွ မူအားဖှငွ့သဘောတူတယဆွိုတာ “သဘောမတူသေးတာ”ကိုဆိုလိုတယလွို့တောငွ အဓိပပြယဖွှငွ့ကှတယွ။
ခှုံငုံသုံးသပခွကွှ
ယခုလို အတိုငပွငခွံပှောကှားခကှသွညွ ဖကဒွရယတွညဆွောကရွေးအတှကွ ရှေ့ဆကခွှလှမွေးတဈခုဖှဈပါတယွ။ သို့သောွ ခရီးမိုငအွမှားကှီးကနှသွေးသညကွို သတိခကှရွမယွ။ ပါ။ လကခွုပတွီး မစောဖို့လိုပါတယွ။ ဥပမာဆိုလှှငွ တောငအွာဖရိကနိုငငွံမှာ ပှညနွယမွှားကို အခှခေံဥပဒေ ရေးဆှဲခှငွ့ပှုကှတယွ။ သို့သောွ အမှားစုက မဆှဲကှဘူး။ အကှောငွးမှာ ရေးဆှဲနတေဲ့ပှညနွယမွှားကို ဗဟိုက တငွးကပှမွှု၊ ကနွ့သတမွှတှမှေားလှနွးလို့ ဘာမှမထူးဘူးဆိုပှီး စိတကွုနကွှလို့ပါ။ (ဗဟိုအခှခေံဥပဒမှော ပှညနွယွ လုပပွိုငခွှငွ့ကို အတိအလငွးနီးပါး ခမှှတပွှဋဌြာနွးထားပှီးသားဖှဈတာကိုး)။ ဒါကှောငွ့ ရေးဆှဲခှငွ့ရှိတယွ ဆိုရုံလောကနွဲ့လညွး မပှီးသေးဘူး။ ဘာတှထညွေ့ခှငွ့ပှုသလဲ ဆိုတာ ပိုညှိနှိုငွးရမညွ့ဟာ၊ ပိုအရေးကှီးတဲ့ပိုငွး၊ ကနှသွေးတယွ။
ဒါကှောငွ့ အရေးကှီးဆုံးက NLD အနဖှငွေ့ ဒီခှိနမွှာ ရှေးကောကပွှဲကာလမှဟုတတွော့တဲ့အတှကွ နှုတဖွှငွ့ စကားလှလှ ပှောဆိုခှငွးထကွ လကတွှေ့ခပှှဖို့၊ လုပပွှဖို့အခှိနတွနပွှီ။ အခှခေံဥပဒမှော ဖကဒွရယရွဲ့ ခှလကအွေငွဂြါကို (nuts and bolts) ကို ဘယလွိုထညွ့မလဲ၊ ခပှှရမညွ။ ဒါအရေးကှီးဆုံးဖှဈပါတယွ။ တိုငွးရငွးသားမှားလိုခငှတွာကို NLDက အကုနလွုံး လကခွံ၊ ရပတွညပွေးနိုငရွငတွော့ အတိုငွးထကအွလှနပွေါ့။ လကကွနှသွကတွမွး ၁နှဈရှိသေးတော့ စောငွ့ကှညွ့ကှရအောငွ။
(Zawgyi)
ဒေါအြောငဆြနြးစုကှညြ၏ NCA (၄)နှဈပှညြ့မိနြးခှနြးအပေါြ သုံးသပခြကွြ
ဆလိုငြး ကွဲအိုဘိခထြောငြ
နိုငငြံတောအြတိုငပြငခြံကဒီတဈခေါကသြူ့မိနြ့ခှနြးမှာ ထူးထူးခှားခှားဖှငြ့ အမွိုးသားတနြးတူရေးနှငြ့ ကိုယပြိုငပြှဋျဌနြးခှငြ့ကို အာမခံခကွရြှိဖို့ အရေးကှီးကှောငြး ပှောကှားလာတယြ။ ထို့ပှငြ ဖကဒြရယစြနဈနှငြ့အညီ အာဏာခှဲဝမှေု၊ (သဘာဝ)သယံဇာတခှဲဝမှေုနဲ့ ပှညနြယမြွား ကိုယပြိုငအြခှခေံဥပဒေ ထားရှိရေးကိုလညြး ထညြ့သှငြးပှောကှားပါတယြ။ အငမြတနကြောငြးပါတယြ။ ဗမာခေါငြးဆောငတြဈဦးအနဖှငြေ့ ယခုလို တိုငြးရငြးသားအရေးမွားကို လိုလိုလားလား ပှောဆိုမှုသညြ မှနမြှတလြှပါတယြ။ သို့သောြ စဉြးစားသုံးသပစြရာတဈခွို့ရှိတယြ-
(၁) “သယံဇာတကို မွှတစှာခှဲဝမယြေ”ဆိုတာ NLD က ၂၀၁၅ရှေးကောကပြှဲကှညောစာတမြး မှာကတညြးက မူဝါဒထားရှိခဲ့ပှီးသားဖှဈသာလြညြး ယနေ့အထိ (၃)နှဈကွောမြှာ ဘာမှအကောငအြထညမြဖောသြေးတာဖှဈပါတယြ။ တိုငြးရငြးသားမွားက အငဒြိုနီးရှားနိုငငြံကဲ့သို့ ပှညနြယြ (၇၀)၊ ဗဟို (၃၀) အခွိုးဖှငြ့ ခှဲဝခငွေတြာကို အပှညြ့အ၀ လကမြခံသညြ့တိုငြ (၄၀)ရာခိုငနြှုနြးထကမြနညြးကို ပှညနြယကြို ခကွခြငွြးခှဲဝပေေးသငြ့တယြ။ ထိုအတှကြ အခှခခေံဥပဒေ ပှငဆြငစြရာလုံး၀ မလိုအပပြေ။ နှုတဖြှငြ့ ပှောရမညြ့အခွိနမြဟုတတြော့ပါ၊ လကတြှေ့လုပပြှသငြ့ပါပှီ။
(၂) အလားတူ အခှားတိုငြးရငြးသားရေး အမှောကအြမွားကို အခှခေံဥပဒပှငေဆြငစြရာမလိုပဲ သူ(NLD အစိုးရ)အနဖှငြေ့ လုပပြေးနိုငတြာအမွားကှီးရှိပါတယြ (အမှနတြကယြ တနြးတူရေး၊ ဖကဒြရယအြရေးလုပပြေးခငွရြငတြာ့)။ သာဓက- မိခငဘြာသာစကားအခှခေံ ပညာသငကြှားရေးစနဈ၊ ပှညနြယရြှေးကောကပြှဲသီးခှား ကငွြးပပေးခှငြး၊ တိုငြးရငြးသားမွား နေ့ထူးနေ့မှတြ (ဥပမာ-ခငွြးအမွိုးသားနေ့)ကို အနညြးဆုံး ပှညနြယရြုံးပိတရြကြ အဖှဈ သတမြှတပြေးခှငြး၊ စသညဖြှငြ့။ ဤ link တှငြ အသေးစိတြ ဖတလြို့ရတယြ။ https://burma.irrawaddy.com/opinion/viewpoint/2018/09/18/170082.html?fbclid=IwAR0i0CVxENNl8kE86yL_hTRYD75Lk4Q2_Sl85LzEh8vbakCCmb8pjZi2014
(၃) ထို့ပှငြ တိုငြးရငြးသားမွားကိုယပြိုငပြှဋျဌာနြးခှငြ့၊ ပှညနြယအြမွားအခှခေံဥပဒေ ထားရှိခှငြ့နှငြ့ဖကဒြရယြ အာဏာခှဲဝရေေးတို့ဆိုတာကိုလညြး အမှနတြယြ လကခြံ(လိုလား)ပါက လကရြှိအခှခေံဥပဒပှငေဆြငရြေးမှာ ဒါကိုထညြ့ရမှာဖှဈပါတယြ။ ဒါမှလကတြှေ့ကှလိမြ့မယြ။ လကရြှိ ၄၅ဦးကောမြတီက ခှေဥကို မကွနြှဖုံးမှ နောကကြွောဖုံးအထိ (cover to cover) ပှငဆြငရြေး ဆောငရြှကနြရောမှာ NLD တငပြှတဲ့ အခကွြ(၁၄၄) မှာ တိုငြးရငြးသားအရေး တဈခကွမြှမပါတာ တှေ့ရတယြ။ အမှနမြှာ တိုငြးရငြးသားတှကေ အခှခေံဥပဒအောမခံခကွလြိုခငွတြာပါ။
(၄) ထို့ပှငြ ဒေါအြောငဆြနြးစုကှညကြ “မူအားဖှငြ့လကခြံထားပှီ” ဟုသာ ပှခေဲ့ခှငြးဖှဈပါတယြ။ သူ့အဖေ ဗိုလခြွုပအြောငဆြနြးနှငြ့ တိုငြးရငြးသား ခေါငြးဆောငမြွား ပငလြုံစာခွုပခြွုပတြုနြးကလညြး အရေးကှီးဆုံးအခကွဖြှဈတဲ့ ကိုယပြိုငပြှဋျဌာနြးခှငြ့ (Internal self-administration/autonomy)ဆိုတဲ့ စာခွုပြ၏အပိုဒြ(၅)ကို မူအားဖှငြ့သဘောတူသညြ(accepted in principle)ဟုသာ ထညြ့ထားခဲ့ပါတယြ။ နိုငငြံရေးမှာ “မူအားဖှငြ့ဆိုတာ”က တကယတြော့ အပှညြ့အဝလကမြခံ(သေး)တာ၊ ပှနညြှိနှိုငြးဖို့လိုတာကို ဆိုလိုတာဖှဈပါတယြ။ တခွို့ပညာရှငမြွားကဆိုလွှငြ မူအားဖှငြ့သဘောတူတယဆြိုတာ “သဘောမတူသေးတာ”ကိုဆိုလိုတယလြို့တောငြ အဓိပျပယဖြှငြ့ကှတယြ။
ခှုံငုံသုံးသပခြကွြ
ယခုလို အတိုငပြငခြံပှောကှားခကွသြညြ ဖကဒြရယတြညဆြောကရြေးအတှကြ ရှေ့ဆကခြှလှမြေးတဈခုဖှဈပါတယြ။ သို့သောြ ခရီးမိုငအြမွားကှီးကနွသြေးသညကြို သတိခကွရြမယြ။ ပါ။ လကခြုပတြီး မစောဖို့လိုပါတယြ။ ဥပမာဆိုလွှငြ တောငအြာဖရိကနိုငငြံမှာ ပှညနြယမြွားကို အခှခေံဥပဒေ ရေးဆှဲခှငြ့ပှုကှတယြ။ သို့သောြ အမွားစုက မဆှဲကှဘူး။ အကှောငြးမှာ ရေးဆှဲနတေဲ့ပှညနြယမြွားကို ဗဟိုက တငြးကပွမြှု၊ ကနြ့သတမြှတှမွေားလှနြးလို့ ဘာမှမထူးဘူးဆိုပှီး စိတကြုနကြှလို့ပါ။ (ဗဟိုအခှခေံဥပဒမှော ပှညနြယြ လုပပြိုငခြှငြ့ကို အတိအလငြးနီးပါး ခမွှတပြှဋျဌာနြးထားပှီးသားဖှဈတာကိုး)။ ဒါကှောငြ့ ရေးဆှဲခှငြ့ရှိတယြ ဆိုရုံလောကနြဲ့လညြး မပှီးသေးဘူး။ ဘာတှထညြေ့ခှငြ့ပှုသလဲ ဆိုတာ ပိုညှိနှိုငြးရမညြြ့ဟာ၊ ပိုအရေးကှီးတဲ့ပိုငြး၊ ကနွသြေးတယြ။
ဒါကှောငြ့ အရေးကှီးဆုံးက NLD အနဖှငြေ့ ဒီခွိနမြှာ ရှေးကောကပြှဲကာလမှဟုတတြော့တဲ့အတှကြ နှုတဖြှငြ့ စကားလှလှ ပှောဆိုခှငြးထကြ လကတြှေ့ခပွှဖို့၊ လုပပြှဖို့အခွိနတြနပြှီ။ အခှခေံဥပဒမှော ဖကဒြရယရြဲ့ ခှလကေအြငြျဂါကို (nuts and bolts) ကို ဘယလြိုထညြ့မလဲ၊ ခပွှရမညြ။ ဒါအရေးကှီးဆုံးဖှဈပါတယြ။ တိုငြးရငြးသားမွားလိုခငွတြာကို NLDက အကုနလြုံး လကခြံ၊ ရပတြညပြေးနိုငရြငတြော့ အတိုငြးထကအြလှနပြေါ့။ လကကြနွသြကတြမြး ၁နှဈရှိသေးတော့ စောငြ့ကှညြ့ကှရအောငြ။
