၂၀၁၈ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲတြင္ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအတြင္းသေ ဘာထားမတူညီမႈမ်ား အထုက္အေလ်ာက္ရွိခဲ့ၾကသည္ကိုေတြ႔ရသည္။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ၏ ေပးထားခ်က္ကို လက္ခံႏိုင္သည့္အတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲလမ္းစဥ္ကိုပယ္ခ်သည့္ အုပ္စုႏွင့္ ဖြင့္ထား သည့္တံခါးထဲကေနတိုးဝင္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းခ်င္းႏိုင္ငံေရး နယ္ပယ္ကိုခ်ဲ႕ယူသြားမည္ဆိုသည့္ အုပ္စု ျဖစ္သည္။ ဤသို႔သေဘာထားျခင္းကြဲျပားေနမႈေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားအေျချပဳႏိုင္ငံေရးပါတီကြဲမ်ားေပၚ ေပါက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔အျပင္ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအၾကား အျခားေသာသေ ဘာထားမတူညီမႈမ်ားလည္း အနည္းႏွင့္အမ်ားရွိႏိုင္ေသးေၾကာင္း ပါတီကြဲမ်ားစြာေပၚေပါက္ေနျခင္းက ျငင္းမရေသာသက္ေသပင္ျဖစ္သည္။
မည္သုိ႔ပင္ဆိုေစ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းတြင္ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ား၏ မဟာဗ်ဴဟာအေျပာင္းအလဲ/သေဘာထားအေျပာင္းအလဲကို လူမ်ဳိးတူပါတီမ်ားအခ်င္းခ်င္းေပါင္းစည္း ရန္ ႀကိဳးစားလာျခင္းႏွင့္ အခ်ိဳ႕ဆိုလွ်င္ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ေပါင္းစည္းလာႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ ျမင္ရမည္ျ ဖစ္သည္။ ထုိကဲ့သို႔ေျပာင္းလဲလာျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး(ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီ တည္ေဆာက္ေရး ႏွင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္း ခ်မ္းေရး)အေပၚ မည္မွ်အထိသက္ေရာက္ႏိုင္ေၾကာင္း ကရင္ႏိုင္ငံေရးပါတီေခါင္းေ ဆာင္ မန္းေအာင္ျပည္စိုး ႏွင့္ ဆက္သြယ္ေမးျမန္းခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ရပါသည္။
ေမး။ ။ ၂၀၁၈ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းမွာ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အခ်င္းခ်င္း ေပါင္း စည္းဖို႔ ႀကိဳးစားလာတာေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ- ကခ်င္ပါတီအခ်င္းခ်င္း၊ ကရင္ဆိုရင္ ကရင္ပါတီ အခ်င္း ခ်င္းေပါ့၊ အဲဒီလို တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ေပါင္းစည္းေရးလုပ္လာတာဘာရည္ရြယ္ခ်က္ေတြ ရွိႏိုင္ပါသလဲ . . ။
ေျဖ။ ။ ႏိုင္ငံေရးပါတီေထာင္တယ္ဆိုတာ ႏိုင္ငံ့အာဏာကိုလိုခ်င္လို႔ပါ။ အာဏာဆိုတာ လုပ္ ပိုင္ခြင့္ရဖို႔ေပါ။ ဒီလိုလုပ္ပိုင္ခြင့္ရဖို႔ဆိုရင္ ဒီမိုကေရစီနည္းအရေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ လူထုေထာက္ခံမႈ အျပည့္အဝအရဖို႔လိုအပ္တယ္။ ဒီဟာကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ တိုင္းရင္း သားပါတီ ေတြ အထုိက္အေလ်ာက္ေအာင္ျမင္မႈရခဲ့ေပမဲ့ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲက်ေတာ့ထင္သ ေလာက္ေအာင္ျမင္မႈ မရဘူး။ အဲဒီမွာ ပါတီတာဝန္ရွိသူေတြဘက္ကေရာ၊ မဲဆႏၵရွင္ျပည္ သူေတြဘက္ ကေရာ ဘာကိုေတြ႔ၾကသလဲ ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြ တကြဲတၿပဲျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ သြားေတြ႔ ရတယ္။ ဒီလိုတကြဲတျပားျဖစ္ေနတာက မဲဆႏၵရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ရခက္တယ္။ တစ္စုတစ္စည္း ျဖစ္မွ ေအာင္ျမင္မႈရမယ္။ အဲဒီတြန္းအားေလးေပါ့၊ ေနာက္တစ္ခ်က္ကလည္း အခု NLD အစုိးရက လည္း သူတို႔ကတိကဝတ္ေတြကို အကုန္လံုးအေကာင္အထည္မေဖာ္ႏိုင္တာေတြ႔ရတယ္။ ဒီေတာ့ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲက်ရင္ NLD ကလည္း ေတာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳႏိုင္တာမ်ိဳးေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူးေပါ့။ အဲဒီမွာ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြအေနနဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈရဖို႔ဆိုရင္ တစ္ခုတစ္စည္း တည္းျဖစ္ဖုိ႔လိုလာ ၿပီဆိုတာေတြ႔ လာရတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ပါတီေတြေပါင္းဖို႔ျဖစ္လာတာေပါ့။
ေမး။ ။ ႏိုင္ငံေရးပါတီဆိုတာ ႏိုင္ငံေရးမူဝါဒတူရာစုစည္းၾကတဲ့ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ လူမ်ိဳးတူေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ႏွစ္ပါတီ၊ သံုးပါတီျဖစ္ၿပီးေနာက္ ျပန္ေပါင္းရတာဆိုေတာ့ အခက္အခဲ၊ အဟန္႔အတားရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဆရာ့အေနနဲ႔ တိုင္းရင္းသားပါတီ ေတြေပါင္းစည္းေရးမွာ အဟန္႔အ တားျဖစ္ေန တဲ့ အဓိကစိန္ေခၚခ်က္က ဘာမ်ားျဖစ္မယ္ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ဒီဟာက်ေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိႏိုင္တာေပါ့ေလ။ ကြ်န္ေတာ့အျမင္ကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ကရင္ဆိုေတာ့ ကရင္ႏိုင္ငံေရး.ပါတီေတြဘက္က နည္းနည္းေျပာခ်င္တယ္။ ကရင္ေတြက ကရင္ျပည္ နယ္ တစ္ခုတည္းမွာပဲ ေနထိုင္တာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး၊ ဆိုလိုတာက ကရင္ျပည္နယ္ ျပင္ပေနရာ အႏွ႔႔ံမွာေန ထိုင္ၾက တယ္။ ဧရာဝတီ၊ ရန္ကုန္၊ ပဲခူး၊ မြန္၊ တနသၤာရီ၊ ကယားေတြမွာ ျပန္႔က်ဲေနထိုင္ၾကတာျဖစ္ ေတာ့ ေနရာေဒသ ကြဲျပားမႈေၾကာင့္ ေပါင္းစည္းဖို႔အခက္အခဲျဖစ္ေစတယ္။ ကရင္ပါတီေတြဆိုၿပီးေတာ့ (၆)ပါတီရွိတယ္။ ကရင္ျပည္နယ္မွာအေျခစိုက္တဲ့ပါတီက(၄)ပါတီ၊ ကရင္ျပည္နယ္ျပင္ပမွာ(၂)ပါတီ ဆိုတဲ့အခါ နည္းနည္း အခက္အခဲရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က မူဝါပိုင္းဆိုင္ရာကြဲျပားမႈေပါ့။ ဥပမာ -ေျပာရရင္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ကရင္ပါတီေတြထဲမွာလည္း အခ်ိဳ႕ပါတီေတြက ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႔စည္းတည္ ေဆာက္ပံုမွာ အမ်ိဳးသားျပည္နယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ သြားခ်င္တယ္။ အခ်ဳိ႕ပါတီေတြက်ေတာ့ လက္ရွိအတိုင္း ျပည္နယ္(၇)ျပည္နယ္၊ တိုင္း(၇)တိုင္း နဲ႔သြားခ်င္တယ္။ အဲဒီလိုမတူညီတဲ့အပိုင္းေတြရွိတာေပါ့။ ဆိုေတာ့ေစာေစာကအမ်ဳိးသားမ်ားျပည္နယ္ဆိုၿပီး သြားခ်င္တဲ့အုပ္စုက ဗမာကိုလည္း ျပည္နယ္ တစ္ခု အေနနဲ႔ ေပးခ်င္တဲ့သေဘာရွိတယ္။ အဲဒီမွာမူဝါဒပိုင္း မတူတဲ့အခါ ေပါင္းစည္းေရးမွာ အခက္အ ခဲျဖစ္ေစတဲ့အခ်က္ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ (၂)ခ်က္ပါပဲ။ ေနရာေဒျပန္႔က်ဲေန တာရယ္၊ အေျခခံမူဝါဒမတူညီတာေတြရယ္ေပါ့။
ေမး။ ။ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြထဲမွာ အေစာဆံုးေပါင္းစည္းတာက ရခိုင္ႏိုင္ငံေရးပါ တီေတြပါ။ ေနာက္ပိုင္း သူတို႔ျပန္ကြဲသြားတာေတြ႔ရတယ္။ ဆရာတို႔ကရင္ပါတီေတြက ဒုတိယအေစာ ဆံုးေပါင္းစည္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ ရခိုင္ပါတီေတြႀကံဳေတြ႔ရသလိုမ်ိဳး ကရင္ပါတီေတြလည္း ႀကံဳေတြ႔ ရႏိုင္သလား။ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္လိုအစီအစီအမံေတြနဲ႔ ပါတီကိုထိန္းေက်ာင္းေနပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ဘက္ကလည္း ရခိုင္ဥပမာေပါ့၊ ဒါကို အမ်ားႀကီးနမူနာယူပါတယ္။ ရခိုင္ႏိုင္ငံ ေရးပါတီေတြေပါင္းစည္းၿပီးေနာက္ ျပန္ကြဲသြားတယ္ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ့အျမင္ေျပာရရင္ သူတို႔ရဲ႕ အေျခခံမူဝါဒမတူညီမႈေၾကာင့္လို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ခပ္လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ တိုင္းရင္း သားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ရဲ႕ မဟာမိတ္အဖြဲ႔ကိစၥေပါ့။ ဒီမွာ ေဒါက္တာေအးေမာင္ (RNDP) တို႔က NBF အုပ္ထဲမွာပါတယ္။ ဦးေအးသာေအာင္ (ALD)တို႔က UNA အုပ္စုထဲမွာပါတယ္။ ဒီေတာ့ ANP ဆိုၿပီး မေပါင္းစည္းခင္မွာ အဲဒီမဟာမိတ္ကိစၥကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းမလုပ္ထားဘဲနဲ႔ ေပါင္းစည္း လိုက္တဲ့သေ ဘားေပါ့။ ေပါင္းစည္းၿပီးတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း အခ်ဳိ႕က NPF အစည္းအေဝးတက္လိုက္၊ အခ်ိဳ႕က UNA အစည္းအေဝးတက္လိုက္နဲ႔ ေနာက္ျပန္ကြဲတဲ့အထိ ေရာက္သြားတာပဲ။ ဒီမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကရင္ပါတီေတြအေနနဲ႔ ရခိုင္ပါတီမ်ား ဥပမာ ကို နမူနာယူၿပီးေတာ့ မေပါင္းစည္းခင္မွာ အျခခံမူေလး ေတြခ်ထားတာရွိပါတယ္။ နံပါတ္(၁) အေျခခံမူဝါဒခ်င္းတူညီေသာ ပါတီမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းမည္/ မဟာ မိတ္ဖြဲ႔မည္။ (၂) မည္သည့္ပုဂိၢဳလ္/အဖြဲ႔အစည္း မ်ား၏ လႊမ္းမိုးမႈမရွိေစဘဲ သီးျခားလြတ္လပ္စြာရပ္ တည္ရမည္။ အဲဒီမူနဲ႔ ကရင္ျပည္နယ္အေျခစိုက္ (၄)ပါတီ ေပါင္းစည္းႏိုင္ခဲ့တာပါ။ ျပည္နယ္ျပင္ပ (၂) ပါတီ KNP,KPP တို႔က မပါဝင္ႏိုင္ေသးဘူးေပါ့။ ဒီေနရာမွာလည္း မေပါင္းစည္းႏိုင္ေသးတဲ့ ပါတီေတြ နဲ႔လည္း မဟာမိတ္အေနနဲ႔ေနဖို႔ ဆက္လက္ညွိႏိႈင္းေနဆဲရွိပါတယ္။ ေနာက္ မြန္ပါတီေတြလည္း (၂) ပါတီကေနေပါင္းဖို႔လုပ္ေနရင္းနဲ႔ (၃)ပါတီျဖစ္သြားၿပီးေနာက္ပိုင္း ျပန္ေပါင္းႏိုင္တာေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ ကယားေပါ့၊ ဒီမွာတစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တာက ရခိုင္က ပထမဆံုးေပါင္း စည္းႏိုင္ခဲ့သလို ဒုတိယ အေစာဆံုးေပါင္းစည္းႏိုင္တာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ကရင္ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြမဟုတ္ေသး ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို ႔ထက္ ခပ္ေစာေစာေပါင္စည္းႏိုင္တာက ကယားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြပါ။ သူတုိ႔က ဒုတိယ အေစာဆံုး ေပါင္းစည္းႏိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ (၃)ပါတီထဲကေန (၂)ပါတီေပါင္းစည္းႏိုင္တာျဖစ္ၿပီး ရွမ္းျပည္နယ္ အေျခစိုက္ ကယားပါတီတစ္ခုကေတာ့ မေပါင္းစည္းႏိုင္ေသးဘဲ၊ က်န္ေနေသးတယ္။ ေပါင္းစည္း ထားတဲ့ ကယားပါတီက ၂၀၁၇-ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အႏိုင္ရခဲ့တယ္။ ဒါက စုစည္းႏိုင္ျခင္း ရဲ႕ရလဒ္ေတြေပါ့။ ဒီေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ကရင္အမ်ိဳးသားဒီမိုကရက္တစ္ပါတီဆိုၿပီး သြားေနတယ္။ အဓိက ကရင္ျပည္နယ္တြင္းမွာ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မယ္။ မေပါင္းစည္းႏိုင္ေသးတဲ့ က်န္ႏွစ္ပါတီနဲ႔လည္း ေရြးေကာက္ပြဲမွ ကရင္ပါတီအခ်င္းခ်င္းေနရာထပ္မသြားေအာင္ ညွိႏိႈင္းဖို႔စီစဥ္ေနတုန္းရွိပါတယ္။ ဒီလိုအစီအမံေတြနဲ႔ ေနာက္ထပ္ပါတီမကြဲေအာင္ လုပ္ထားတယ္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အခုဆုိရင္ တိုင္းရင္းသားပါတီ(၅၅)ခုေလာက္ရွိေနပါနယ္။ အဲဒီမွာလည္း မ်ိဳးႏြယ္စု အေျခခံ/ေဒသခံပါတီေတြလည္း ရွိၾကပါေသးတယ္။ ဥပမာ- ခ်င္း ZCD(Zomi Congress for Democracy)၊ ACNP (Asho Chin National Party) လုိမ်ိဳး၊ ရွမ္းမွာဆိုရင္ အင္းအမ်ိဳးသား ပါတီ၊ ပေလာင္ အမ်ိဳးသားပါတီ စတာေတြရွိပါတယ္။ အဲဒီလိုပါတီေတြနဲ႔ေရာ ေနာင္မွာေပါင္းစည္း သြားတယ္လို႔ ထင္ပါသ လား . .။
ေျဖ။ ။ အဲဒါကိုေျပာရရင္ ေပါင္းစည္းဖို႔နည္းနည္းခက္မလားမသိဘူး။ အခုလႊတ္ေတာ္ ထဲေရာက္ ေနတာ ခ်င္းမွာဆိုရင္ ZCD(Zomi Congress for Democracy) ေပါ့။ သူတို႔ေဒသ၊ သူတုိ႔ လူမ်ိဳးစု သီးျခားရပ္ တည္ေနတဲ့အခါက်ေတာ့ ေပါင္းစည္းဖို႔ခက္ေကာင္းခက္ႏိုင္တာေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကရင္ေတြက်ေတာ့ ေဒသကြဲတာနဲ႔ လူမ်ိဳးစုကြဲတာေတြနည္းနည္းရွိေပမဲ့ အဲေလာက္ျပင္းထန္တာမရွိပါ ဘူး။ ဒါက ကြ်န္ေတာ္တို႔ အတြက္ အားသာခ်က္တစ္ခုေပါ့။ ဆိုေတာ့ မ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္၊ ေဒသအလိုက္ ထူေထာင္ထားတဲ့ပါတီေတြနဲ႔ က်ေတာ့ ေပါင္းစည္းဖို႔သိပ္မလြယ္လွဘူးထင္းပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ ပိုသိ မွာေပါ့. . (ရယ္လ်က္)။
ေမး။ ။ ကြ်န္ေတာ္သိရသေလာက္ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာစိန္ ေခၚခ်က္က “ခင္တို႔ပါတီအႏိုင္ရရင္လည္း ဗဟိုမွာ အစုိးရမဖြဲ႔ႏိုင္ဘူး”ဆိုတဲ့ ထိုးႏွက္ခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ အခုပါတီ ေပါင္းစည္းေရးလုပ္ေနၾကထာကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ႏိုင္ေရးက အဓိက အစိတ္ အပိုင္းျဖစ္မယ္ထင္ပါ တယ္။ ဒီေတာ့ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေပါင္းစည္းထားတဲ့ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံ ေရးပါတီေတြရဲ႕ မဲဆြယ္စည္း ရံုးေရးသတင္းစကားက ဘာျဖစ္မယ္ထင္ပါသလဲ . . ။
ေျဖ။ ။ ဒီဟာကို ကြ်န္ေတာ္လည္းေျပာခ်င္တာရွိပါတယ္။ အခု ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD က ေတာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳႏိုင္တယ္။ ဟုတ္ၿပီ၊ ေနာက္ ရခိုင္မွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားပါတီ အမ်ားစုအႏိုင္ရ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္ျပည္နယ္အစုိးရအဖြဲ႔ေတာ့ NLD အမတ္ေတြနဲ႔ပဲ ဖြဲ႔လိုက္တယ္။ ဗဟိုမွာဆိုရင္ NLD ကလြဲရင္ က်န္တဲ့သူေတြက အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးဆိုတဲ့သေဘာေလာက္ပဲ ပါတာေတြ႔ရ တယ္။ ဒီမွာကြ်န္ေတာ္တို႔လည္း ျပန္စဥ္းစားတာကဘာလဲဆိုရင္ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳး/ပါတီတစ္ခု တည္းဆိုရင္ ဗဟို(ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္)မွာ ေအာင္ျမင္ဖို႔ဆိုတာ မလြယ္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ တိုင္းရင္းသား အားလံုး ပူးေပါင္းလုိက္မယ္ဆိုရင္ ေအာင္ျမင္္ႏိုင္တာေပါ့။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ပါတီႀကီးႏွစ္ခုက အစုိးရဖြဲ႔ႏိုင္ ေလာက္တဲ့ အမတ္ေနရာမရတဲ့အခါမ်ဳိး၊ ဒီဘက္က တိုင္းရင္းသား ပါတီေတြကလည္း အတန္အသင့္ အႏိုင္ရ ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေနာက္ဆံုးတိုင္းရင္းသားပါတီအမတ္ေတြနဲ႔ ညႊန္႔ေပါင္းအစုိးရလိုမ်ိဳးဖြဲ႔ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးလည္း ျဖစ္သြားႏိုင္တာေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက ဗဟိုအဆင့္ မွာ မျဖစ္ႏိုင္ရင္ေတာင္ သက္ဆိုင္ရာကိုယ့္ျပည္နယ္အသီး သီးမွာ အစိုးရဖြဲ႔ႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့ဟာကရွိ တာေပါ့။ ဗဟိုမွာေတာ့ အားလံုးပူးေပါင္းမွရႏိုင္မယ့္အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္ေပမဲ့ ျပည္နယ္အဆင့္မွာ ေတာ့ တစ္ပါတီခ်င္းကေအာင္ျမင္ႏိုင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ သင့္တင့္ေ လ်ာက္ပတ္တဲ့အေျဖတစ္ခုေတာ့ ထြက္လာႏိုင္တာေပါ့။ ရခိုင္ဥပမာျပန္ၾကည့္ရင္ ကိုယ့္ျပည္နယ္တြင္း မွာ အမ်ားစုအႏိုင္ရေပမဲ့ NLD ရဲ႕လႊမ္းမိုးမႈေၾကာင့္ အစုိးရဖြဲ႔လို႔မရဘူး။ ဒါက ေလာေလာ ဆယ္အေျခ အေနေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အကယ္၍ NLD က ဗဟိုမွာလည္း ညႊန္႔ေပါင္းအစုိးရဖြဲ႔ရ မယ့္အေျခအေနမ်ိဳး ႀကံဳေန တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးဆိုရင္ အခုလိုမ်ိဳးျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္မယ္။ ဒီေတာ့ အဓိကအားျဖင့္ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြ အေန နဲ႔ ကိုယ့္ျပည္နယ္တြင္းမွာ အႏိုင္ရေအာင္အရင္လုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ဟာက အင္မတနအေရးႀကီးလာတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေနာက္တစ္ခုက တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြေပါင္းစည္းၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ ႏိုင္ေရး ေမွ်ာ္မွန္ခ်က္ ထားရတာဟာအခုေဆြးေႏြးေနဆဲ ျပည္ေထာင္စုၿငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ (၂၁-ရာစုပင္လံု) မွာ ကိုယ္စားျပဳတက္ေရာက္ႏိုင္ေရးနဲ႕လည္း ဆက္စပ္မႈရွိတယ္လို႔ထင္ပါသလား . . ။
ေျဖ။ ။ သိပ္ရွိတာေပါ့၊ သိပ္ရွိတာေပါ့။ NCA ရဲ႕ ၂၂(ဃ)မွာ တရားဝင္ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြထက္ ေရာက္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ အရင္ကျပ႒ာန္းထားေပမဲ့ NLD အစိုးရတက္ၿပီးေနာက္ပိုင္း တရားဝင္ႏိုင္ငံေရး ပါတီ ဆိုတဲ့စကားရပ္အစား ေရြးေကာ္ပြဲအႏိုင္ရပါနီလို႔ ေျပာင္းလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ ငန္းစဥ္ ထဲကေန ပထုတ္ခံရသလိုျဖစ္ေနထာေပါ့။ ညီလာခံတက္ေရာက္ခြင့္ရွိတာ (၂၂)ပါတီပဲရွိေတာ့ တယ္။ ပါတီရွိ တာက(၁၀၀)ေက်ာ္တယ္။ ဒီဟာက ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕အသံ မပါဘူးျဖစ္ေနေတာ့ သူတို႔ ကိုယ္တိုင္ေျပာေျပာေန တဲ့ အားလံုးပါဝင္ေရး (ALL Inclusive) နဲ႔လည္း ဆန္႔က်င္ေနတယ္ေပါ့။ တိုင္း ရင္းသားလက္နက္ကိုင္(၁၀)ဖြဲ႔ လက္မွတ္ထိုးတယ္၊ က်န္အဖြဲ႔ေတြ လက္မွတ္မထုိးေသးေတာ့ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္က ေအာင္ျမင္တယ္ လို႔ေျပာလို႔မရေသးဘူးေပါ့။ ဒီလိုပဲ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တိုင္းရင္း သားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြလည္း အားလံုးပါဝင္ႏိုင္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုေတာ့ ဒီကိစၥက ပါတီေတြေပါင္းစည္းရ တာလည္း ဒါနဲ႔အမ်ားႀကီးသက္ဆုင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ တိုင္းရင္းသားပါတီအခ်င္းခ်င္း ေပါင္းစည္းလာတဲ့ေနာက္မွာ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြရဲ႕ မဟာ မိတ္အဖြဲ႔ျဖစ္တဲ့ UNA (Union Nationalities Alliance)နဲ႔ NBF (Nationalities Brotherhood Federation) တို႔ရဲ႕ အခင္းအက်င္းကေရာ ဘယ္လိုအေျပာင္းအလဲျဖစ္သြားႏိုင္ သလဲ . . ။
ေျဖ။ ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ပါတီက အရင္က NBF မဟာမိတ္အဖြဲ႔ထဲမွာပါတယ္။ အခုပါတီေတြ ေပါင္းလိုက္တဲ့အခါက်ေတာ့ NBF မွာပါမလား။ UNA မွာပါမလားဆိုတား ေလ့လာဆဲအေျခအေန မွာရွိပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္ခ်ိိန္မွာေတာ့ တစ္ဖြဲ႔ဖြဲ႔မွာပါမွာေပါ့။ အရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ NBF မွာရွိတုန္းက တိုင္း ရင္းသားပါတီေတြ အခုလိုမ်ိဳး မဟာမိတ္(၂)ဖြဲ႔ျဖစ္ေနတာမေကာင္းဘူး၊ ဒီေတာ့ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးဖို႔ ကမ္းလွမ္းရေအာင္ဆိုၿပီး ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ အဆိုျပဳတာေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ UNA ဘက္ကိုလည္း ကမ္းလွမ္းခဲ့တာေတြရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဟိုဘက္ကတံု႔ျပန္တာမ်ိဳးမရွိဘူး။ ဒီေတာ့ အခုထိ ဒီအတိုင္းရွိေန တာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ျဖစ္တန္ေကာင္းပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔အခ်င္းခ်င္းမေပါင္းႏိုင္ရင္ အင္ အားမႀကီးႏိုင္ဘူး။ UNA မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ NBF မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အင္အားႀကီးအုပ္စုရဲ႕သေဘာထားေတြ ေျပာင္းလဲဖို႔လည္းလိုအပ္တာကိုး။ အခုေနာက္ပိုင္း အဲဒီအင္အားစုေတြထဲမွာ ေခါင္းေဆာင္ပိုင္း အေျပာင္းအလဲရွိမယ္ဆိုတဲ့ သတင္းေတြလည္းၾကားေနရတယ္။ ဒီေတာ့အခုနေျပာတဲ့ တိုင္းရင္း သားႏိုင္ငံေရးပါတီ မဟာမိတ္အခင္းအက်င္းကလည္း တစ္မ်ိဳးတစ္မည္ျဖစ္ သြားႏိုင္တာေပါ့ေလ။ ဒီလိုပူးေပါင္းႏိုင္ရင္ေတာင္မွ ကြ်န္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံေရးၿပိဳင္ဘက္အုပ္စုကို အနည္းယွဥ္ရ မယ့္အေနအ ထားရွိတယ္ေပါ့။ ဒီေတာ့ ေနာက္ပိုင္းအေျပာင္းအလဲရွိႏိုင္တယ္လို႔လဲ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ေပါင္းစည္းတဲ့ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ေကာင္းခဲ့ မယ္ဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းကို ဘယ္ေလာက္အထိ ရိုက္ခတ္ေျပာင္း လဲေစ ႏိုင္ပါသလဲ . .။
ေျဖ။ ။ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ၂၀၂၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေမွ်ာ္မွန္းသေလာက္အႏိုင္ရ တယ္ဆိုပါေတာ့။ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းကိုင ဘယ္ေလာက္အထိ ရိုက္ခတ္ႏိုင္သလဲဆိုရင္ ကြ်န္ေ တာ့္ အျမင္ေပါ့ေနာ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ကို အထိုက္အေလ်ာက္အေထာက္အကူျပဳမယ္။ ဆိုလို တာက တိုင္းရင္းသားေတြရင္ထခဲ အႏွစ္ႏွစ္အလလခံစားေနတဲ့ ခံစားခ်က္ေတြကို လႊတ္ေတာ္တြင္း ကေန လႊတ္ေတာ္ကိုယ္းစားလွယ္ေတြက ေဆာင္ၾကဥ္းေပးႏိုင္မယ္။ ေနာက္ၿပီး အဓိကႏိုင္ေရးအင္ အားစုေတြနဲ႔ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးတဲ့ ေနရာမွာလည္း တစ္စံုတစ္ခုေသာ အတိုင္းအတာအထိ ေအာင္ျမင္မႈရလာႏိုင္ တာေပါ့။ ဒီေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိလာႏိုင္တာေပါ့ေလ။ အခုဆိုရင္လည္း အရင္က တည္းကေန ဦးသိန္းစိန္အစိုးရမတိုင္ခင္အထိ မရွိခဲ့ဖူးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးေဆြး ေႏြးပြဲေတြရွိလာခဲ့ၿပီဆိုေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ တိုက္သင့္တဲ့အက်ိဳးခံစားခြင့္ရ လာႏိုင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရတာေပါ့ေလ။
ေမး။ ။ ဆရာတို႔ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အားေကာင္းလာတာနဲ႔အမွ် ျပည္သူေတြ ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီတည္ေဆာက္ေရးနဲ႔ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး တို႔ရဲ႕ အေနအထားကို ႏိႈင္းယွဥ္သံုးသပ္ေပးပါ။
ေျဖ။ ။ အင္း . . . ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီ ျပည္ေထာင္စုတည္ေထာင္ရေအာင္ဆိုၿပီး ကြ်န္ေတာ္ တို႔ ေျပာလာခဲ့တာ အေတာ္ၾကာခဲ့ပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အခုခ်ိန္ထိေတာ့ အေကာင္အထည္မေဖာ္ႏိုင္ေသး ဘူးေပါ့ေလ။ ဒီမိုကေရစီကိုတဖြဖြေျပာလာတဲ့ အခု NLD အစုိးရအထိေပါ့။ အလားတူပဲ ျပည္သူေတြ လိုလားေတာင့္တေန တဲ့ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာလည္း အေကာင္အထည္မေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္ ေသးဘူး။ ဒီေတာ့ ၂၀၂၀မွာ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ အထိုက္အေလ်ာက္ေနရာရလာရင္ အခုထက္ရုပ္လံုးေပၚလာမလားေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဒါက ယတိျပတ္ေျပာဖို႔ခက္တဲ့ကိစၥပါ။ လက္ရွိအေန အထားအေပၚ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္ေျပာရရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးက ေဝဝါးတုန္းပဲလုိ႔ ဒီလိုပဲေျပာရမွာပဲ။ ဒါက လည္း သူဟာအခ်ိတ္အဆက္ရွိတယ္။ ဖက္ဒရယ္ ဒီမိုကေရစီျပည္ေထာင္စုမတည္ေဆာက္ႏိုင္သေရြ႕ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ အလွမ္းေဝးေနဦးမွာပဲ။ ဘာလို႔လဲဆို တန္းတူျခင္း၊ ညီမွ်ျခင္း၊ လြတ္ လပ္ျခင္းဆိုတာ ဖက္ဒရယ္၊ ဒီမိုကေရစီဆိုတဲ့ စနစ္ကေနလာ တာကိုး . . . ။ ေစာေစာကေျပာသလို တိုုင္းရင္းသားေတြ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္က်ယ္လာမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ တို႔ေမွ်ာ္မွန္းထားတာနဲ႔ ပိုမိုနီး လာႏိုင္ပါတယ္။
ေမး။ ။ ထပ္မံျဖည့္စြက္ခ်င္တာမ်ားရွိရင္ ေျပာၾကားေပးပါ။
ေျဖ။ ။ ကြ်န္ေတာ့္အေနနဲ႔ တိုင္းရင္းသားေတြကိုေပါ့။ အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရး ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ေျပာခ်င္တာရွိပါတယ္။ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြား(မိမိအတၱ)ကို ခပ္ေဝးေဝးေစခ်င္ တယ္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးအေရး၊ တိုင္းရင္းသားတစ္ရပ္လံုးအေရး ေဆာင္ရြက္ေစခ်င္တယ္။ ဒီေနရာမွာ တိုင္းရင္းသားဆိုရင္ ဗမာေတြလည္းပါပါတယ္။ သူတို႔လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံထဲက တိုင္းရင္းသားတစ္မ်ိဳး ပဲေလ။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကလည္း ဘယ္ဟာမွန္၊ ဘယ္ဟာမွားဆိုတာ ခ်ိန္ဆေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကရင္ေတြ NCA လက္မွတ္ထိုးလို႔ ကခ်င္ေတြလည္းထိုးရမယ္မဆိုလိုဘူးေပါ့။ ကိုယ့္အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြား၊ တိုင္းရင္းသားတစ္ရပ္လံုး အက်ိဳးစီးပြားကိုၾကည့္ၿပီး ခ်ိန္ဆေပါ့။ ႏိုင္ငံေရး အၾကပ္အတည္းကို စာပြဲေပၚမွာေျဖရွင္းမလား၊ ဒါမွမဟုတ္ လက္နက္နဲ႔ေျဖရွင္းမလားဆိုတာ အားလံုး ဝိုင္းၿပီးအေျဖရွာၾကေပါ့။ ကြ်န္ေတာ္ို႔ ကရင္ေခါင္းေဆာင္ႀကီးေစာဘဦးေျပာတဲ့ “ကရင္လက္နက္ ကရင္ လက္မွာရွိရမယ္”ဆိုတာေတာ့ အခုထိမွန္ေနတုန္းပဲ(ရယ္လ်က္)။ ဒီေတာ့ အားလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ျပႆနာမို႔လို႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ သတိႀကီးႀကီးနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ၾကပါလို႔ ေျပာလိုပါတယ္။
(ေစာျမေအာင္ – ဆက္သြယ္ေမးျမန္းသည္)
