ကို မွဳန္း
အခုေဆာင္းပါး၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အမ်ားျပည္သူပါဝင္မွဳ ျမင့္မား လာေရးမ ဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံေရး (အစိုးရ)တြင္ ျပည္သူလူထုပါဝင္မွဳျမင့္မားလာေအာင္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္းကို ရည္ရြယ္ထားပါ သည္။ လက္ရိွ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနရ တပ္မေတာ္၏ သေဘာတူညီမွဳမရိွဘဲ အႏွစ္သာရရိွေသာ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ျခင္းအပါအဝင္ မည္သည့္ႏိုင္ငံေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳမ်ဳိးကိုမွ မျဖစ္ႏိုင္သည့္ အေျခအေနတြင္ ရိွေနသည္။ အထူးသျဖင့္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ရာတြင္ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ရိွသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေပါင္း ၇၅ ရာခိုင္ႏွဳန္း ေက်ာ္က ေထာက္ခံမွသာလွ်င္ ျပင္ဆင္မွဳ အထေျမာက္ႏိုင္မည္။ ယင္း ၇၅ ရာခိုင္ႏွဳန္း ျပည့္ရန္အတြက္လည္း လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္ရိွသည့္ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါဝင္မွဳမရိွလွ်င္ မျဖစ္ႏိုင္ေပ။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ လက္ေတြ႕က်က်ျဖင့္ အေျခခံဥေပဒ ျပင္ဆင္မွဳလုပ္ငန္း ခ်ဥ္းကပ္ျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ အက်ဳိး ပိုရိွလိမ့္မယ္ဟု ေမ်ာ္လင့္ရသည္။
ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ မရိွမျဖစ္လိုအပ္သည့္အႏွစ္သာရတစ္ခုအရာမွာ people participation ဟုေခၚသည့္ ျပည္သူလူထုပါ ဝင္မွဳျဖစ္သည္။ အေမရိကန္သမၼတေဟာင္း လင္ကြန္းစကားျဖစ္သည့္ ျပည္သူ႔အတြက္ ျပည္သူ႔အစိုးရ ဆိုသည့္ စကားလည္း ယေန႔ထက္တို္င္ မွန္ကန္မွဳရိွေနျခင္းသည္ သက္ေသသာဓကေကာင္း တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဒီမိုကေရစနစ္တြင္ ႏိုင္ငံသားမ်ား ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္မွဳျမင့္မားလာေအာင္ ဖန္တီးရသည္။ ျပည္သူလူထု ပါဝင္မွဳကို အဟန္႔အတား သို႔မဟုတ္ အခက္အခဲျဖစ္ ေစေသာ ဥပေဒမ်ား ႏွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ကာ ႏိုင္ငံသားမ်ား ႏိုင္္ငံေရးတြင္ ပါဝင္မွဳျမင့္လာႏိုင္ေစရန္ ဥပေဒမ်ားကို ျပဌာန္းရသည္။ ျပည္သူလူထု ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါဝင္မွဳဆိုသည္မွာ တစ္နည္းအားျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္မွဳဟု ဆိုႏိုင္သည္။ လက္ရိွ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ျပည္သူလူထု အစိုးရတြင္ပါဝင္မွဳကို မဟန္႔တားသည့္တိုင္ေအာင္ ပူးေပါင္းပါဝင္မွဳ အခက္အခဲရိွေစေသာ ပုဒ္မ အခ်ဳိ႕ရိွသည္ဟု သံုးသပ္ႏိုင္သည္။ ယင္းပုဒ္မမ်ားကို ျပင္ဆင္ျခင္းအားျဖင့္ တပ္မေတာ္အပါဝင္ အျခားအတိုက္ခံပါတီမ်ားႏွင့္ ထိပ္တုိက္ေတြ႕စရာမလိုဘဲ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ျပည္သူလူထုပါဝင္မွဳ ျမွင့္တင္ နိုင္သည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ထို႔ကဲ့သို႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မွဳကို ေရွာင္ကာ အထက္ပိုင္းမွာရိွသည့္ အာဏာကို ထိပါးျခင္းမရိွဘဲ ေအာက္ေျခ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔ သို႔မဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ျပည္သူလူထုပါဝင္မွဳ ျမွင့္တင္လာႏိုင္ရန္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေျခခံ ဥပေဒထဲက ပုဒ္မမ်ားႏွင့္ ယင္းႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ ပုဒ္မမ်ားကို ျပင္ဆင္ႏိုင္လွ်င္ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီသည္ အတိုင္တာတစ္ခုထိ ခရီးေရာက္ႏိုင္သည္ဟု ဆိုႏိုင္ပါမည္။
ပထမဆံုးအေနျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ အခန္း (၂) ႏုိင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပံုအခန္းထဲက ပုဒ္မ (၅၁) ႏွင့္ အခန္း(၅) အုုပ္ခ်ဳပ္ေရးထဲက ပုဒ္မ (၂၈၈)သည္ ေအာက္ေျခမွာရိွသည့္ ျပည္သူလူထု အစိုးရတြင္ ပါဝင္ခြင့္ကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစေသာ ပုဒ္မဟုဆိုႏိုင္သည္။ အခန္း (၂) ပုဒ္မခြဲ (ဃ) ႏွင့္ (င) တြင္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားကို ခရိုင္အျဖစ္ စုစည္းသည္ဟူ၍ လည္းေကာင္း ခရိုင္မ်ားကို တိိုင္းေဒသႀကီး (သို႔မဟုတ္) ျပည္နယ္အျဖစ္ စုစည္းသည္ဟူ၍ လည္းေကာင္း ျပဌာန္းထားသည္။ ခရုိင္ဖြဲစည္းရသည့္အေၾကာင္းကို စာေရးသူအေနျဖင့္ မသိရိွေသာ္လည္း လိုအပ္မွဳမရိွေတာ့ၿပီးဟု ယူဆသည္။ လက္ရိွအခ်ိန္တြင္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးသာမက ဆက္သြယ္ေရး နည္းပညာသည္လည္း အလြန္ေကာင္းမြန္လာသည့္အတြက္ အစိုးရအခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္မွဳျပဳလုပ္ရာတြင္ ခရိုင္အဆင့္သည္ ၾကာခံသက္သက္ျဖစ္ေနသည္။ ခရိုင္ကို ေပးထားသည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အားလံုးကို ၿမိဳ႕နယ္သို႔ အပ္ႏွင္းထားျခင္းသည္ ျပည္သူလူထုအတြက္ အစိုးရႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အဆင့္ဆင့္ျဖတ္ေက်ာ္ရသည့္ ဒုကၡကိုလည္း မရိွႏိုင္ေတာ့သည့္အျပင္ အစုိးရ၏ဝန္းထုပ္ဝန္းပိုး ႏွင့္ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မွဳ ၾကန္႔ၾကားျခင္းကိုလည္း သက္သာေစမည္ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ပုဒ္မ ၅၁၊ ပုဒ္မခြဲ (စ မွ ဆ) အထိသည္ ကိုယ္ပို္္င္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရတိုင္း ဖြဲ႕အစည္းသည့္ ပုဒ္မမ်ားျဖစ္ပါသည္။ လက္ရိွ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပဒအရ ေပးထားသည့္ ကို္ယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္သည္ လူမ်ဳိးစု တစ္စုကို အေျခသည့္အတြက္ေၾကာင့္ လက္ရိွလူေနမွဳပံုစံ (ေရြ႕ေျပာင္းသြားလာေနသည့္ လူေနမွဳစနစ္) ႏွင့္ ကိုက္ညီမွဳ မရိွေတာ့ပါ။ ဥပမာအားျဖင့္ ပေလာင္ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသရိွ နမ့္ဆန္ၿမိဳ႕နယ္ ႏွင့္ မန္တံုၿမိဳ႕နယ္တြင္ ပေလာင္တိုင္းရင္း သားမ်ားသာေနထိုင္သည့္ ေဒသမဟုတ္ဘဲ အျခားေသာ တိုင္းရင္းမ်ားျဖစ္သည့္ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ဗမာစသည့္ တိုင္းရင္းသား မ်ားလည္းေနထိုင္သည့္ ၿမိဳ႕နယ္အား လူမ်ဳိးစုတစ္မ်ဳိး၏ အမည္နာမကို အျခခံ၍ ကို္ယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးျခင္းသည္ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ မွ်တမွဳမရိွေပ။ ပေလာင္လူမ်ဳိး မဟုတ္သည့္ ေဒသခံမ်ား ထိုကိုယ္ပိုင္အုပ္ ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ဦးစီးအဖြဲ႕တြင္ ပါဝင္ခြင့္အတြက္ အဟန္႔အတားလည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခရိုင္အျပင္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ စီရင္စုမ်ားကိုလည္း ဖ်က္သိမ္းရန္သင့္ေလ်ာ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ အခန္း(၅) အုပ္ခ်ဳပ္ေရးထဲက ပုဒ္မ (၂၈၈) တြင္ ခရိုင္ ႏွင့္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္တို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းမ်ား အား တာဝန္ေပးေဆာင္ရြက္ေစရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ဤျပဌာန္းခ်က္သည္ ေအာက္ေျခ ျပည္သူလူထုမ်ား အစိုးရတြင္ ပါဝင္ခြင့္ရရိွရန္ အဆိုးဆံုးေသာ အဟန္႔အတားပုဒ္မဟုလည္း ဆိုႏိုင္ျပန္သည္။ ဤေနရာတြင္ ခရိုင္အဆင့္ကို ဖ်က္သိမ္းသင့္ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားၿပီးသည့္အတြက္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေၾကာင္းသာ ေဖာ္ျပရမည္။ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကို ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းမ်ားအား တာဝန္ေပးေဆာင္ရြက္ေစျခင္းသည္ သက္ဆိုင္ရာေဒသခံ မ်ား၏ သေဘာဆႏၵကို မေလးစားရာ ေရာက္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းမ်ားသည္ ေဒသခံျပည္သူလူထုအား တာဝန္ခံရန္ တာဝန္မရိွပဲ အစိုးရကိုသာ တာဝန္ခံေနရသည့္ အတြက္ ျပည္သူလူထု၏ဆႏၵ ႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္းထက္ အစိုးရမွ ေပးအပ္လာ သည့္ တာဝန္ကိုသာ ေက်ပြန္ေအာင္ အလုပ္သေဘာျဖင့္ ထမ္းေဆာင္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္တတ္သည္။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ အစိုးရ ဝန္ထမ္းတစ္ေယာက္အတြက္ ေဒသခံျပည္သူလူထုက ေထာက္ခံျခင္း မေထာက္ခံျခင္း ဆိုသည္မွာ အဓိကမက် ေတာ့ဘဲ အထက္က ညြန္ၾကားလာသည့္ ကိစၥရပ္သည္သာ တာဝန္ေက်ေအာင္ ထမ္းေဆာင္ဖို႔ ျဖစ္လာသည္။ ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္း အတြက္ ျပည္သူလူထု ေထာက္ခံမွဳသည္ မက္လံုး (incentive) ျဖစ္သင့္သေလာက္ မျဖစ္ေတာ့ဘဲ အထက္က လာသည့္ တာဝန္ကိုသာ အေလးေပးေဆာင္ရြက္ရသည့္အတြက္ ျပည္သူ႔ဝန္ေဆာင္မွဳေကာင္းလည္း ျဖစ္မလာႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းဆိုသည္မွာ ေရြ႕ေျပာင္းရသည့္သေဘာသဘာဝရိွသည့္အတြက္ ေရြ႕ေျပာင္းခန္႔အပ္သည့္ေဒသ အေျခအေနႏွင့္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို သိရိွနားလည္ျခင္းမရိွဘဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ခုတ္ရာတစ္ျခား ရွရာတစ္ျခား ျဖစ္တတ္ေလ့ရိွသည္။ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္မ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ အနီးကပ္ေနထိုင္ရသည့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာေဒသခံမ်ား၏ လူေနမွဳအဆင့္အတန္း၊ ဓေလ့ထံုးတမ္း ႏွင့္ ယဥ္ေက်း မွဳကို သေဘာေပါက္နားလည္ေသာသူမ်ားသာလွ်င္ ျဖစ္သင့္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤျပဌာန္းခ်က္ ျဖစ္သည့္ ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ႏိုင္ငံဝန္ထမ္းမ်ားအား ေဆာင္ရြက္ေစမည့္အစား သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္မွာ ေနထိုင္သည့္ ေဒသခံမ်ားကို္ယ္တိုင္ တိုက္ရိုက္ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္သည့္ သူသာလ်ွင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာဝန္ကို ထမ္းေဆာင္ သင့္သည္။ ထိုကဲ့သို႔ သက္ဆိုင္ရာ ၿမိဳ႕နယ္ေဒသခံမ်ား ကိုယ္တိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ကို ေရြးခ်ယ္ေစျခင္းသည္ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းလညး္က်သကဲ့သို႔ ဒီမိုကေရစိီစနစ္သို႔ သြားရာတြင္ လုိအပ္သည့္ ျပည္သူလူထုပါဝင္မွဳကိုလည္း အလိုလို ျမွင့္တင္ရာေရာက္သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေဒသခံျပည္သူမ်ားသည္ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးေကာက္ပြဲထက္ ေဒသအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္ ေရြးေကာက္ပြဲကိုေတာင္ ပိုမိုစိတ္ဝင္စားလာမည္ျဖစ္သည္။ အေၾကာင္းကေတာ့ နိစၥဓူဝ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ ျပသနာဆိုတာ အနီစပ္ဆံုးမွာရိွသည့္ လူေတြသာ အသိဆံုးျဖစ္တာနွင့္အညီ ကိုယ့္အသိုင္းဝိုင္းမွာ ရိွသည့္ ျပသနာကို ေျဖရွင္းမည့္ အစိုးရအဖြဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ ဘယ္သူ႔မွ စိတ္မဝင္စားဘဲ ေနႏိုင္မွာမဟုတ္ေပ။ၿမိဳ႕နယ္အဆင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာဝန္ယူမည့္ အဖြဲ႕အစည္းအား ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ျဖင့္ တက္ေစျခင္းသည္ ေဒသခံတိုင္းရင္း သားမ်ားအား ေလးစားမွဳျဖင့္ ေနရာေပးတာလည္း သက္ေရာက္သည္။
ဤေနရာတြင္ အေလးနက္ ေမးစရာရိွလာသည္မွာ အထက္မွာ အာဏာလုေနတာ ဘယ္တိုင္းရင္းသားေတြလဲ။ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးပံုစံအတိုင္း တိုင္းျပည္မသြားႏိုင္သည့္ အခ်ိန္မွာ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြကို အျပစ္ပံုခ် စြပ္စြဲတတ္သည့္အက်င့္ကိုလည္း ျပင္ရန္လိုအပ္ပါမည္။ လက္ရိွအခ်ိန္မွာ နယ္စပ္ၿမိဳ႕က အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးသည္ပင္လွွ်င္ ထိုေဒသတြင္ ေနထိုင္ျခင္းမရိွဖူးသည့္ ေျမျပန္႔က လူျဖစ္ေန သည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနမ်ဳိးသည္ တိုင္းရင္းသားေတြအတြက္ အျခားလူမ်ဳိးမ်ားက ကိုလိုနီဆန္ဆန္ ျဖင့္ မိမိတို႔ေဒသ တြင္ လာအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းဟု ခံယူၾကသည္။ ျမန္မာ့ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားထဲ နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ ႏွင့္ ဂ်ပန္ကို မလိုလားသည့္ ပံုစံအတြင္ ထိုေဒသတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားက လာအုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကို အလိုမရိွေၾကာင္း သိသင့္ေပသည္။ ၿမိဳ႕နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပံုစံကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒအရ အလြန္လြယ္ကူသည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ခရိုင္၊ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရတိုင္း ႏွင့္ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရ ေဒသ ကို ပယ္ဖ်က္၍ ယင္းမွာ အပ္ႏွင္းထားသည့္ အာဏာအရပ္အရပ္ကို ၿမိဳ႕နယ္သို႔ လႊဲအပ္ျခင္းပင္ ျဖစ္ပါသည္။
ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ႏွင့္ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီး ခန္႔အပ္ျခင္းကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ ပုဒ္မ ( ၂၄၈၊ ၂၆၀ ႏွင့္ ၂၆၁) ႏွင့္ ၎ႏွင္ သက္ဆိုင္သည့္ အေျခခံဥပေဒ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကိုလည္း ျပင္ဆင္ရန္ လိုအပ္သည္။ ဤ ပုဒ္မသံုးခု (ပုဒ္မခြဲ ႏွင့္ အပိုဒ္ခြဲမ်ားစြာပါဝင္) သည္ ျပည္နယ္အစိုးရရုံုး ႏွင့္ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ကိစၥႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ ပုဒ္မမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္သြားရာတြင္ မျဖစ္မေန ျပင္ရမည့္ ပုဒ္မေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရိွအခ်ိန္တြင္ ပုဒ္မ (၂၆၀)အရ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕ရံုးသည္ ျပည္နယ္အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာန၏ရံုးျဖစ္သည္ဟု ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥေပေဒတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ တစ္နည္းေျပာရလွ်င္ ျပည္နယ္အစိုးရသည္ ရံုးေတာင္ မရိွသည့္ သူမ်ားအိမ္ခန္းကို ငွားၿပီး ရံုးဖြင့္သည့္ အစိုးရအဆင့္မွာရိွေနသည္။ ထို႕အျပင္ တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္ အေထြေတြအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဦးစီးဌာန အႀကီးအမွဴးသည္ ရာထူးအေလ်ာက္ သက္ဆိုင္ရာတိုင္းေဒသႀကီး သိုိ႔မဟုတ္ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕၏ အတြင္းေရးမွဴး ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားျပန္သည္။ ေထြအုပ္ကို သမၼတရံုး ဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္မေရာက္ခင္မွာ ျပည္ထဲေရးဌာန တုန္းကအတိုင္း ဆိုရလွ်င္ တပ္မေတာ္အေနျဖင့္ ျပည္နယ္အစိုးရအဖြဲ႕မွာ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီး အပါအဝင္ ႏွစ္ ေနရာေတာင္ ယူထားသည္ဟု မွတ္ယူႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အေထြေထြအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဦးစီးဌာနက အႀကီးအမွဴးကို တပ္မေတာ္ကို ႏွစ္သိမ့္သည့္အေနျဖင့္ ျပည္နယ္အတုိင္ပင္ခံဆိုသည့္ အာဏာမရိွသည့္ ရာထူးေနရာမ်ဳိးကို ဖန္တီးေပးသင့္သည္။ အေၾကာင္းကေတာ့ စစ္တပ္ကို ဖယ္ရွားသည့္ လုပ္ရပ္မွန္သမွ်ကို လက္ရိွ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနအရ ကန္႔ကြက္မွာ ျဖစ္သည့္အတြက္ေၾကင့္ နယ္လံုဝန္ႀကီးဌာနကို ေလာေလာဆယ္ ဖ်က္သိမ္းရန္ ႏုိင္ငံေရးအရ အခက္အခဲ ရိွေနေသးလို႔ျဖစ္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ အခမ္းနာရာထူးေပးျခင္းသည္ ယံုၾကည္မွဳတည္ေဆာက္ရန္ အေထာက္အကူျပဳႏိုင္သည့္ အျပင္ အိႏိၵယကဲ့သို႔ေသာ ဖက္ဒရယ္ ႏိုင္ငံတြင္လည္း က်င့္သံုးလ်က္ရိွသည္။
ပုဒ္မ (၂၄၈) ကေတာ့ သမၼတ ကေန ျပည္နယ္အစိုးရ ဝန္ႀကီးဌာနကို တိုးျခင္းေလ်ာ့ျခင္းလုပ္ႏိုင္သည့္ အာဏာျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပုဒ္မ ၂၆၀ ကို ျပင္ရင္ အလိုအေလ်ာက္ ျပင္ဆင္သင့္သည့္ ပုဒ္မျဖစ္ပါသည္။ ပုဒ္မ ၂၆၀ အရ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ကို သက္ဆိုင္ရာ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္က ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္မေပးအပ္သည့္ အတြက္ ျပည္နယ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကိစၥသည္ ကံစမ္းမဲေဖာက္ၿပီး ကံထူးရင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္လုပ္လို႔ရသည့္ အေျခအေနျဖစ္ေနသည္။ တိုင္းရင္းသားျပည္သူမ်ားသည္ မိမိတို႔ ျပည္နယ္မွာ ဘယ္သူဝန္ႀကီးခ်ဳပ္လုပ္မလဲဆိုတာ ႀကိဳသိဖို႕ ထိုက္တန္ၾကပါသည္။ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကို ကံစမ္းမဲေဖာက္ၿပီး ေပါက္သည့္လူ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္လုပ္စတမ္း မလုပ္သင့္ေတာ့ၿပီး။ လက္ရိွျပဌာန္းခ်က္မ်ားသည္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္လုပ္ရန္ ရည္ရြယ္ထား သည့္ မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္မ်ား အတြက္အေရာ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအတြက္ပါ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ႏွင့္ ဝန္ႀကီးလုပ္ရန္ ႀကိဳတင္ႏိုင္ငံေရးေမ်ာ္မွန္းခ်က္ သို႔မဟုတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ေမ်ာ္မွန္းခ်က္ ႏွင့္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မွဳ ျပဳလုပ္ရန္ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစပါသည္။ ဤ ပုဒ္မေတြကို ျပင္ဆင္ႏိုင္မည္ဆိုလွ်င္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ကံစမ္းမဲကိစၥလည္း တိမ္ေကာေပ်ာက္ကြယ္သြားမည့္အျပင္ ေနာင္မ်ဳိး ဆက္သစ္လူငယ္မ်ားလည္း ကို္ယ့္အစြမ္းအစႏွင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္လုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ယံုၾကည္မွဳရိွလာမည့္အျပင္ ထိုသို႔ေသာ တာဝန္မ်ားကို ယူႏိုင္ရန္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္မွဳမ်ဳိးလည္း လုပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။
အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ အထက္မွာေဖာ္ျပသည့္ ပုဒ္မမ်ားကို ျပင္ဆင္ႏိုင္မည္ဆိုပါက စစ္မွန္ေသာ ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီ စနစ္သို႔ မသြားႏိုင္ေသးသည့္ပင္ ထိုသို႔သြားရာလမ္းတြင္လိုအပ္သည့္ ျပည္သူလူထုပါဝင္မွဳ (people participation) ကိုေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါသည္။ ဤကဲ့သို႔ ေျပာရာတြင္ က်န္ရိွေနေသးသည့္ ပုဒ္မေတြေရာ ျပင္စရာမလိုအပ္ေတာ့ဘူးလားဟု ေမးစရာရိွလာသည္။ လက္ရိွႏိုင္ငံေရးအရ ဘယ္သူ႔ကိုမွ အထိမနာသည့္ အားလံုးလက္ခံႏိုင္သည့္ ျပည္သူလူထု အစိုးရတြင္ ပါဝင္မွွဳျမွင့္တင္လာႏိုင္သည့္အခ်က္မ်ားကို ျပင္ဆင္ျခင္းသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ားအတြက္ ပိုမိုအေရးပါၿပီး အက်ဳိးပို ရိွလိမ့္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရပါသည္။
