ထြန္းမင္း (ဥပေဒ)
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္ စတင္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကုိ ေဖၚခဲ့သည့္ ၂၀၁၀ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ အလြန္တြင္ျပည္သူလူထုသည္ ႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲတစ္ခု ကုိအေမွ်ာ္လင့္ႀကီး ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကသည္။ ျပည္သူလူထုေမွ်ာ္လင့္ခဲ့သည့္အတိုင္း ၂၀၁၀ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ အစုိးရ အျဖစ္တက္လာသည့္ USDP အစုိးရသည္ အေျပာင္းအလဲအေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ လူထုေမွ်ာ္လင့္သည့္ အတိုင္းအတာတစ္ခုထိ USDP အစုိးရ၏ အေျပာင္းအလဲက ေရာက္ရွိလာခဲ့ဟန္မရွိေခ်။ စစ္အာဏာရွင္မ်ား၏ အရိပ္၊ အေငြ႔ အသက္ပါ၀င္ေန သည့္ အစုိးရဟုျမင္ေန၍ ျဖစ္ႏိုင္သလို အတိုက္အခံပါတီ NLD အေပၚ အေမွ်ာ္လင့္ႀကီးေမွ်ာ္လင့္ေနမႈေၾကာင့္လည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။ ၂၀၀၈ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏ ေပးထားခ်က္၊ ကန္႔သတ္ခ်က္အေျခအေနမ်ားကုိ မေက်မနပ္လက္မခံႏိုင္ျခင္းလည္း ပါ၀င္ပါလိမ့္မည္။
၂၀၁၂ တြင္ NLD ပါတီသည္ အမ်ားျပည္သူလက္ခံျခင္း၊ လက္မခံျခင္းထက္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး လႈပ္ရွားမႈျဖင့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ေပါက္မွ လႊတ္ေတာ္အတြင္း၀င္ေရာက္ကာ ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈတစ္ရပ္ကုိ စတင္လိုက္သည္။ NLD ပါတီကုိယ္စားလွယ္မ်ား လႊတ္ေတာ္တြင္း၀င္ေရာက္ခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္း လႊတ္ေတာ္ျပင္ပလႈပ္ရွားမႈအျဖစ္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး လူထုသေဘာထားေကာက္ခံ သည့္ လႈပ္ရွားမႈေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း မၾကာခင္အသံျပန္တိတ္ သြားသည္ကုိေတြ႔ရသည္။ လႈပ္ရွားမႈမွာ အရွိန္အဟုန္ေကာင္းခဲ့ေသာ္လည္း လႊတ္ေတာ္တြင္းတြင္ေအာင္ျမင္မႈမရခဲ့ေပ။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၂၀၀၈ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး/ အသစ္ေရးဆြဲေရးထက္ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ အနိုင္ရရွိေရးမဟာဗ်ဴဟာ ဘက္ တျဖည္းျဖည္းကူးေျပာင္းသြားခဲ့ျပီး ေရြးေကာက္ပြဲအလြန္ သုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေပးထားခဲ့သည္။
NLD ပါတီသည္ ေျပာင္းလဲခ်ိန္တန္ျပီဆိုသည့္ ေၾကြးေၾကာ္သံႏွင့္အတူ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ တြင္ ေတာင္ျပိဳကမ္းျပိဳအနိုင္ရရွိခဲ့သည္။ ၄င္းေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႔အတူ NLDအစုိးရတက္လာျပီးေနာက္ ျပည္သူ လူထု၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ NLDပါတီ၏ ေတာင္ျပိဳကမ္းျပိဳအႏိုင္ရရွိမႈနွင့္အတူ ယခင္ကထက္ ပိုမိုျမင့္တက္လာ ခဲ့သည္။ စစ္အာဏာရွင္ အရိပ္အေငြ႔ႏွင့္ USDP ကုိ စိတ္ပ်က္ေနသည့္လူထုသည္ ပိုေကာင္းသည့္အေျပာင္း အလဲကုိ ေဖာ္ေဆာင္ေပးလိမ့္မည္ဟု NLD ပါတီကုိယုံၾကည္၍ ေထာက္ခံမဲေပးခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အစုိးရတာ၀န္ယူျပီးေနာက္ပိုင္း လူထုေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္အေျပာင္းအလဲမ်ားကုိ ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္ျခင္းမ်ား မရွိသလုိ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဆင္ေရး / အသစ္ေရးဆြဲေရးလည္း အျခားပုိအေရးႀကီးသည့္ ျပႆနာမ်ားေအာက္တြင္ ေမွးမိွန္သြားခဲ့ရသည္။ ထိုသုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ ၂၀၁၈ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏ ေပးထားခ်က္၊ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ NLD အစိုးရကုိယ္တိုင္မွာလည္း ၂၀၀၈ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ပိုမိုနီးကပ္စြာထိေတြ႔ သေဘာေပါက္ နားလည္ခဲ့ၾကဟန္တူသည္။
၂၀၁၀၊ ၂၀၁၅ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမ်ားႏွင့္ ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၇ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား၏ ရလဒ္ မ်ားေၾကာင့္ အကြဲကြဲအျပားျပားျဖစ္ေနသည့္ လူမ်ိဳးတူတိုင္းရင္းသားပါတီမ်ား ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္းတြင္ ေပါင္းစည္းေရးအသံမ်ား အရွိ္န္ေကာင္းလာခဲ့ျပီး ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ အခ်ိဳ႕ပါတီမ်ားေပါင္းစည္းလာႏို္င္သည္ကုိ ေတြ႔လာရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္တစ္ေလွ်ာက္လုံးကုိ ျခံဳၾကည့္ရလွ်င္ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရး အင္အား စုမ်ားအေနျဖင့္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးဇာတ္ခုံတြင္ ျဖတ္ေလွ်ာက္ခန္းသာသာ အခန္းက႑တြင္သာ ေတြ႔ရသည္က မ်ားေနသည္ျဖစ္ရာ တုိင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား ေပါင္းစည္းလာႏိုင္ျခင္းအားျဖင့္ ပိုအေရးပါသည့္နိုင္ငံေရး အခန္း႑ကပါ၀င္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းမႈအျဖစ္ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားအေနျဖင့္ ၂၀၂၀ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အႏိုင္ရရွိေရး အထူးသျဖင့္ မိမိတို႔ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္တြင္း ေအာင္ႏိုင္ ေရးကုိ ေမွ်ာ္မွန္းထားေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။ ထို႔အျပင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္လည္း တိုင္းရင္းသား ပါတီမ်ား မဟာမိတ္အင္အားျဖင့္ ရသင့္ရထိုက္သည့္ေနရာမ်ားတြင္ အနိုင္ရရွိႏိုင္ေရး ဦးတည္ခ်က္ထားရွိလာ သည္ကုိလည္း ေတြ႔ျမင္ေနရသည္။
ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲကုိ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ျပဳမည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ထားသည့္ NLD ပါတီအစုိးရ တက္လာျပီး ေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံတြင္း ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္း အနည္းငယ္အေျပာင္းအလဲရွိလာခဲ့ျပီး ႏိုင္ငံေရး မ်က္ႏွာစာ၊ ႏို္င္ငံေရးအခင္း အက်င္းတြင္လည္း ႏိုင္ငံေရးအိုင္ကြန္မ်ား အမ်ားအျပားေပၚေပါက္လာသည္ ကုိေတြ႔ရသည္။ အေျပာင္းအလဲကာလတြင္ ေပၚလာတတ္သည့္ အေျပာင္းအလဲကုိလိုလားသူ အရပ္ဘက္ နိုင္ငံေရးအိုင္ကြန္ (icon) မ်ားျဖစ္သည္။ အဆိုပါႏိုင္ငံေရး အိုင္ကြန္မ်ားကုိ ၾကည့္မည္ဆိုပါက ျပည္နယ္ေဒသမွ တိုင္းရင္းသားမ်ားထက္ ျပည္မေန (ဗမာ) မ်ားက ပိုမ်ားေနသည္ကုိေတြ႔ရမည္ျဖစ္ျပီး ထိုအထဲတြင္ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ ပညာသင္ျပန္လာသူမ်ားအျပင္ ယခင္စစ္အာဏာရွင္မ်ားႏွင့္ နီးကပ္စြာေနခဲ့ၾကဖူးသူ မ်ားကုိလည္း ေတြ႔ရမည္ ျဖစ္သည္။ သုိ႔ရာတြင္ အဆိုပါႏိုင္ငံေရးအိုင္ကြန္မ်ားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းဆုၾကည္၏ ႀကီးမားေသာ ပုဂၢိဳလ္ေရး ၾသဇာႏွင့္ NLD ပါတီ၏ လူထုအေပၚ ႏိုင္ငံေရးၾသဇာအလြန္အကြ်ံလႊမ္းမိုးႏိုင္မႈတို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး မ်က္ႏွာစာတြင္ လက္လွမ္းမီမႈ အားနည္းသြားဟန္ရွိျပီး လူထုေရွ႕ထင္ေပၚသင့္သေလာက္ ေရာက္မလာခဲ့ေပ။ ျပည္နယ္တိုင္းရင္းသားေဒသမ်ားတြင္လည္း ႏို္င္ငံေရးတြင္ဦးေဆာင္ႏိုင္သူ ႏိုင္ငံေရးအိုင္ကြန္မ်ားရွိသင့္ သေလာက္ရွိေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးအလႊာ တစ္ခုတည္းတြင္ ပိတ္မိေနျပီး လူထုေရွ႕ မားမားမတ္မတ္ ထြက္ေပၚ လာႏိုင္သူ မရွိသေလာက္ျဖစ္ေနသည္ကုိေတြ႔ရသည္။ အားရေက်နပ္ဖြယ္ လူထုေထာက္ခံအားေပးမႈမ်ား ရရွိႏိုင္ေရးမွာ အလွမ္းေ၀းေနပါေသးသည္။
လက္ရွိျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းတြင္ အႏိုင္ရပါတီကုိယ္တိုင္ ပုံရိပ္က်ဆင္းလ်က္ရွိသည္။ အျခား ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားမွာ ၂၀၂၀ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ စုိင္းျပင္းေနၾကသည္။ တိုင္းရင္းသားႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ားကလည္း ႏိုင္ငံေရး မ်က္ႏွာစာတြင္ လက္ရွိအေျခအေနထက္ ပိုမိုေနရာရရွိေရးအတြက္ မဟာဗ်ဴဟာ အေျပာင္းအလဲမ်ားျဖင့္ ေပါင္းစည္းေရးလုပ္လာၾကသည္။ ႏိုင္ငံေရး အိုင္ကြန္မ်ားအေနျဖင့္ မည္သည့္နည္းျဖင့္ လူထုေရွ႕ထြက္ေပၚလာ မည္ကုိ ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သည္။
သုိ႔ျဖစ္၍ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ အခန္းက႑ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအခ်င္းခ်င္းၾကား ႏိုင္ငံေရးယွဥ္ျပိဳင္မႈ အေလ့အထမ်ားကုိ ျပည္သူလူထုအေနျဖင့္ အေျခခံက်က်နားလည္လက္ခံႏိုင္ေရးလည္း အလြန္ပင္အေရးႀကီး ေၾကာင္း ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
ထြန္းမင္း (ဥပေဒ)
