အပိုင္း (၁)
ဦးေမာင္ေမာင္စိုး
အက်ပ္အတည္း
ျငိမ္းခ်မ္းလုပ္ငန္းစဥ္သည္ အက်ပ္အတည္းျဖစ္ေနသေလာဟူ၍ လြန္ခ့ဲေသာႏွစ္မ်ားထဲကေမးခြန္း ထုတ္ခ့ဲၾကသည္။ ယခုေတာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ရပ္တန့္သြားေတာ့မည္ေလာဟု ေမးခြန္းထုတ္လာၾကသည္။ ဤေမးခြန္းသည္၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန့က ျပဳလုပ္သည့္ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ားမွ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ပါဝင္သည့္ သီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲေနာက္ပိုင္းတြင္က်ယ္က်ယ္ ေလာင္ ထြက္ေပၚလာခ့ဲသည္ကိုေတြ့ရသည္။
ဤေမးခြန္းသည္အေၾကာင္းမဲ့ထြက္ေပၚလာသည္ေတာ့မဟုတ္ေပ။ သီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲအတြင္း ေျပာၾကားသည့္ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား၏မတူညီေသာ နိုင္ငံေရးအျမင္မ်ားက အေျချပဳ လာခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ ထိ့ုျပင္ ျငိမ္းခ်မ္း ေရးလုပ္စဥ္အတြင္းရွိအစည္းအေဝးမ်ား၌ ပါဝင္တက္ေရာက္ျခင္းအား ယာယီရပ္ဆိုင္းေၾကာင္း KNU ၏ေပးစာထြက္လာျခင္း၊JMC ပစ္ခတ္တိုက္ခိုက္မွဳ ရပ္စဲေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးေကာ္မတီအစည္းအေဝးမ်ား တြင္ပါဝင္မွဳအား ေခတၲရပ္ဆိုင္းေၾကာင္း RCSS/SSA ၏ ထုတ္ျပန္ခ်က္တိ့ု ထြက္လာျပီး ေနာက္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၏ အနာဂါတ္အား က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေမးခြန္းထုတ္လာၾကသည္ဟု ဆိုရပါမည္။
ဤသုိ့က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေမးခြန္းထုတ္လာၾကျခင္းမွာ ထင္သာ ျမင္သာအေျခအေနေၾကာင့္ဟု ဆိုရပါမည္။ သိ့ုေသာ္လည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေရွ့မတိုးသာ ေနာက္မဆုတ္သာအေျခအေနသုိ့ ဆိုက္ေရာက္ ေနသည္မွာ တႏွစ္ေက်ာ္ခန့့္္ရွိခ့ဲျပီျဖစ္သည္။ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း က်င္းပခ့ဲေသာဒုတိယအၾကိမ္ပင္လုံညီလာခံတြင္ တိုင္းရင္းသား ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာျပည္နယ္မ်ားဖြဲ့စည္းပုံေရးဆြဲေရးအတြက္မူဝါဒမ်ားသတ္မွတ္နိုင္ေရးတြင္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့အစည္းမ်ား၏ ခြဲ့မထြက္ေရး
ကတိကဝတ္ႏွင့္ဆက္စပ္ထားသည္ကို ေျဖရွင္းမရခ့ဲေပ။ ထိုဒုတိယအၾကိမ္ညီလာခံကထဲကတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြ့ဲမ်ားက ခြဲ့မထြက္ပါဟု ကတိကဝတ္ေပးမွသာလ်င္ျပည္နယ္မ်ား၏ ဖြဲ့စည္းပုံေရးဆြဲေရးအား လက္ခံႏိုင္မည္ဟု တပ္မေတာ္ကရပ္ခံခ့ဲသည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားက မူအရ ခြဲမထြက္ပါဟုကတိကဝတ္မေပးနိုင္ခ့ဲရာ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမွဳ မ်ား ေရွ့ဆက္နိုင္ျခင္းမရွိခ့ဲေပ။ သုိ့ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္းနိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမွဳ မ်ားသည္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ဒုတိယအၾကိမ္ညီလာခံျပီးကထဲက တစ္ဆိ့ုေနခ့ဲသည္ဟုဆိုရမည္။ ထိုျပင္၂၀၁၇ ခုႏွစ္ကုန္ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္ အမ် ဳိ းသားအဆင့္နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားက်င္းပမွဳႏွင့္ပတ္သက္၍ တပ္ႏွင့္ RCSS ၾကား နားလည္မွဳ ပိုမိုကြဲလြဲခ့ဲၾကျပီးပိုမိုတစ္ဆိ့ုမွဳ မ်ားျဖစ္ခ့ဲသည္ဟု ဆိုရပါမည္။ သုိ့ႏွင့္ တႏွစ္ ခန့္အၾကာတြင္တတိယအၾကိမ္ပင္လုံညီလာခံကို ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အသက္ဆက္ေရးအတြက္က်င္းပခ့ဲၾကေသာ္လည္း အေရးပါေသာ ထိပ္တိုက္ကြဲလြဲေနေသာနိုင္ငံေရးျပသနာမ်ားကို ေရွာင္လႊဲခ့ဲသည္။ ထိ့ုျပင္ ဒုတိယႏွင့္တတိယညီလာခံႏွစ္ခုတြင္ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူညီခ်က္ ၅၁ ခ်က္ရယူနိုင္ ခ့ဲသည္ဆိုေသာ္လည္း ကဏၰ ၅ ခုအနက္ လုံျခံဳေရးကဏၰ၌သေဘာတူညီခ်က္ တခ်က္မွ မရေသးသည္ကို ေတြ့ရသည္။
သီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲ
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန့NCA လက္မွတ္ေရးထိုးသည့္ ၃ ႏွစ္ျပည့္တြင္ေနျပည္ေတာ္၌ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္ NCA လက္မွတ္ထိုးထားသည့္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့ထိပ္သီးမ်ားပါဝင္သည့္ သီးသန့္အစည္းအေဝးတခုက်င္းပခ့ဲသည္။တတိယအၾကိမ္ ပင္လုံညီလာခံအျပီးနိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားေရွ့ဆက္မရသည့္ကာလတြင္ ထိုတစ္ဆို့မွဳ အား ေက်ာ္လႊားနိုင္ရန္အတြက္ထိပ္သီးမ်ားေတြ့ဆံုၾကသည့္ ေဆြးေႏြးပြဲတရပ္က်င္းပခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။ အဆိုပါသီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲသည္ အခ် ဳိ့ေမ်ွာ္လင့္ခ့ဲၾကသည့္အလြတ္သေဘာေတြ့ဆံုမွဳ မ် ဳိ း၊ တဖက္ႏွင့္တဖက္ နားလည္မွဳ ရယူႏိုင္ရန္ ၾကိဳးစားသည့္ ေတြ့ ဆံုမွဳမ် ဳိ းေတာ့ မဟုတ္ေပ။ သီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲသည္ ပုံမွန္တရားဝင္ ေဆြးေႏြး ပြဲအျဖစ္သာက်င္းပခ့ဲသည္ကိုေတြ့ရသည္။ ထိုသီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အစိုးရ သည္၎ တပ္မေတာ္သည္၎ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ့မ်ားသည္မိမိတိ့ု၏ သ ေဘာထားရပ္တည္ခ်က္မ်ားကို ပြင့္လင္းစြာေဖၚထုတ္ခ့ဲၾကျပီးေနာက္ သေဘာ ထားကြဲလြဲမွဳမ်ားကို ျမင္သာထင္သာရွိခဲ့သည္ကိုေတြ့ရသည္။ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္က ျပသနာရွိသည္ကို ဖုန္းကြယ္ထား၍မရဘဲပြင့္လင္းစြာေဖၚထုတ္ အသိမွတ္ျပဳ ျပီး ေျဖရွင္းနိုင္ေရးၾကိဳ းပမ္းရန္သာလိုသည္ဟုဆိုခ့ဲသည္။ အဆိုပါသီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ား၏သေဘာထားမ်ားကို ပြင့္လင္းစြာေဖၚျပသည့္ အေျခခံေပၚမွ လက္ရွိျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ စိန္ေခၚမွဳ ၅ ခုအား ေက်ာ္လႊား နိုင္ရန္လိုအပ္ေနသည္ကို ေတြ့ရေပသည္။
စိန္ေခၚမွဳ ၅ ခု
ပထမစိန္ေခၚမွဳမွာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္မူအရျပည္နယ္မ်ားဖြဲ့စည္းပုံေရးဆြဲေရးႏွင့္ခြဲမထြက္ေရးကတိကဝတ္ျပသနာျဖစ္သည္။ တပ္မေတာ္၏သေဘာထားမွာျပည္နယ္ဖြဲ့စည္းပုံေရးဆြဲေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ားအေနႏွင့္ျပည္ေထာင္စုမွခြဲမထြက္ပါဟု ကတိကဝတ္ေပးရန္လိုအပ္သည္ဟုဆိုခ့ဲသည္။ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲမထြက္ပါဆိုသည့္ ကတိကဝတ္အား ျပည္ေထာင္စုသေဘာတူညီခ်က္တြင္ထည့္သြင္းရန္လိုအပ္သည္ဟု တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အခိုင္အမာဆိုခ့ဲသည္။
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ားမွ KNU ဥကၠဌက ျပည္နယ္ဖြဲ့
စည္းပုံေရးဆြဲျခင္းဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုၾကီးအတြင္းရွိ ျပည္နယ္ဖြဲ့စည္း ပုံကို ေရးဆြဲျခင္းျဖစ္ေပရာ ျပည္နယ္ဖြဲ့စည္းပုံေရးဆြဲေရးႏွင့္ခြဲမထြက္ပါဆိုသည့္ ကတိကဝတ္ခ်ိတ္ဆက္ထားရန္မလိုအပ္ဟု ဆိုခ့ဲသည္။ NLD အစိုးရေခါင္းေဆာင္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကမူ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲမထြက္ေရးသည္ အေရးၾကီးသည္ဟုဆိုနိုင္ေသာ္လည္း ” ခြဲထြက္စရာမလိုသည့္ ျပည္ ေထာင္စုတည္ေဆာက္ေရး” ကပိုအေရးၾကီးသည္ဟုဆိုခ့ဲသည္။ နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးပြဲမ်ားေရွ့တဆင့္တက္ေရးျပည္နယ္ဖြဲ့စည္းပုံေရးဆြဲေရးအတြက္ခြဲမထြက္ရ ကတိကဝတ္ေပးေရးႏွင့္ ပတ္သက္၍ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္တ္ုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားၾကား မတူကြဲျပားသည့္ အျမင္မ်ားကို ေတြ့ျမင္ေနရသည္ဟုဆိုရမည္။သုိ့ျဖစ္ရာ အဆိုပါ ခြဲမထြက္ေရးကတိက ဝတ္ႏွင့္ပတ္သက္ျပီး ညိွႏဳွိင္းေျဖရွင္းနိုင္ေရးသည္ပထမဦးစြာ ေက်ာ္လႊားရမည့္ စိန္ေခၚမွဳျဖစ္ေပသည္။ ဒုတိယေက်ာ္လႊားရန္လိုအပ္သည့္ စိန္ေခၚမွဳ မွာတခုတည္းေသာတပ္မေတာ္ ျပသနာဟုဆိုရပါမည္။အနာဂါတ္တပ္မေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ တပ္မေတာ္၏သေဘာထားမွာ” တခုတည္းေသာတပ္မေတာ္” ဟုဆိုသည္။ NLD အစိုးရကေတာ့ ” ေရြးေကာက္ခံအရပ္သားအစိုးရလက္ေအာက္ရွိတခုတည္းေသာ တပ္မေတာ္”ဟုဆိုပါသည္။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားကေတာ့” ေရြးေကာက္ခံအရပ္သားအစိုးရလက္ေအာက္ရွိတခုတည္းေသာဖက္ဒရယ္တပ္မေတာ္”ဟုဆိုၾကသည္။ သုိ့ျဖစ္ရာ တခုတည္းေသာတပ္မေတာ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ကြဲလြဲေနေသာဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားကို ေတြ့ရသည္။ အဆိုပါျပသနာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ညိွႏွဳိင္းေျဖရွင္းနိုင္ေရးသည္ဒုတိယစိန္ေခၚမွဳ ျဖစ္ေပသည္။
တတိယစိန္ေခၚမွဳမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲ ကာလအနားသတ္ျဖစ္သည္။ ၂၀၁၈ခုႏွစ္ႏွစ္လည္တြင္ က်င္းပသည့္ တတိယပင္လုံညီလာခံတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းတြင္း ညီလာခံတၾက္ိမ္၊၂၀၁၉ ခုႏွစ္အတြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံ ၂ ၾကိမ္က်င္းပမည္ဟုဆိုခ့ဲသည္။တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ် ဳပ္ကမူ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပသည့္ ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ညီလာခံတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ျပီးေျမာက္ေအာင္ေဆာင္ရြက္မည္ဟုဆိုခ့ဲသည္။NCA သေဘာတူညီခ်က္အရ ျငိမ္းခ်မ္းေရးညီလာခံကိုတႏွစ္လ်င္ ၂ ၾကိမ္က်င္းပမည္ဟု ဆိုရာ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္အတြင္းေနာက္ဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္က်င္းပျပဳလုပ္သြားမည္ဟု အခ်ိန္ကာလအနားသတ္အား တပ္မေတာ္ကစတင္ဆိုခ့ဲသည္။ ထို့ျပင္ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ေအာက္တို ဘာ ၁၅ ရက္ေန့တြင္ျပဳ လုပ္သည့္ သီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲတြင္လည္း၂၀၂၀ ခုႏွစ္တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအားလူထုလက္သုိ့ ေပးအပ္မည္ဟုဆိုကာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကာလအနားသတ္အားထပ္မံဆိုခ့ဲသည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္မွ NCAအား လက္မွတ္ေရးထိုးခ့ဲျပီး နိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမွဳမ်ားျပဳ လုပ္ခ့ဲသည္မွာ ၃ ႏွစ္ရွိခ့ဲျပီျဖစ္သည္။ တဖက္ကၾကည့္လ်င္ျငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲအား အခ်ိန္အကန့္အသတ္မရွိ က်င္းပရန္ မျဖစ္နိုင္ေပ။တဖက္က ၾကည့္လ်င္လည္း လာမည့္ ၂ ႏွစ္အတြင္း နိုင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးညိွႏွဳိင္းနိုင္မည္ေလာဟူေသာေမးခြန္းရွိေနေပသည္။
လက္ရွိအေျခအေနတြင္ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္၌ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အားအနဲဆံုးအကန့္တခုျဖတ္ရန္ေျပာဆိုခ့ဲေသာ တပ္မေတာ္၏သေဘာထားမွာတိုင္းရင္းသားအေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မအခ် ဳိ့ အားျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ျခင္းျဖင့္သြားရန္စဥ္းစားထားသည္ကို ေတြ့ရသည္။ သီး သန့္ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေျပာေသာ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ် ဳပ္မိန့္ခြန္းတြင္ပုဒ္မ ၂၆၁က့ဲသုိ့ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္မွျပည္နယ္အစိုးရဖြဲ့စည္းခြင့္မရိွသည့္ ပုဒ္မမ်ားကိုျပင္ဆင္ရန္လိုအပ္ပါကျပင္ဆင္သြားရန္ လမ္းေၾကာင္းဖြင့္ေျပာဆိုသြားသည္ကို ေတြ့ရသည္။
ဤသုိ့ တပ္မေတာ္က ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မအခ်ဳိ့ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ျပီးလက္ရွိျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အား အကန့္တခုအဆံုးသတ္ရန္ စဥ္းစားမွဳသည္ NLD အစိုးရ၏ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ကတိကဝတ္အျပင္ လက္ရွိေျခလွမ္းတိ့ုႏွင့္ သဟဇာတျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ့ရသည္။ NLDအစိုးရအေနႏွင့္၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကတိကဝတ္ေပးခ့ဲသည္ျဖစ္ရာ၂၀၂၀ တြင္ အေျခခံဥပေဒပါပုဒ္မအခ် ဳ္ိ့အားျပင္ဆင္ျပီးအဆိုပါကတိကဝတ္အား အေကာင္အထည္ေဖၚရန္လိုအပ္ေနေပသည္။ ၂၀၁၈ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန့ ကျပဳလုပ္သည့္ သီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကတိုင္းရင္းသားမ်ားတြင္ ဖက္ဒရယ္စံအိပ္မက္မ်ားရွိေနသကဲ့သုိ့၂၀၀၈ ဖြဲ့စည္းပုံအရွိတရားအားလည္း အသိအမွတ္ျပဳ ရန္လိုအပ္ေၾကာင္းလက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡကို ျဖစ္ပြါးေစသည့္ အေျခခံဥပေဒပုဒ္မမ်ားကိုျပင္ဆင္ျပီး တဆင့္ခ်င္းသြားရန္လိုအပ္ေၾကာင္းေထာက္ျပခ့ဲသည္ကို ေတြ့ရသည္။လက္ေတြ့တြင္လည္း အစိုးရႏွင့္တပ္မေတာ္ၾကားတြင္ အေျခခံဥပေဒပါပုဒ္မ ၇၀ ေက်ာ္ခန့္အားျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ရန္ ညိွႏွဳိင္းေနသည္ဟုဆိုသည္။ ၎တိ့ုတြင္းညိွႏွဳိင္းျပီးပါကတိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားႏွင့္ ထပ္မံ၍ ညိွႏွဳိင္းမွဳျပဳ လုပ္သြားသည့္ လမ္းေၾကာင္းျဖင့္ အေျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မအခ် ဳိ့ အားျပင္ဆင္သြားဘြယ္ရာရွိပါသည္။ သုိ့ျဖစ္ရာ အဆိုပါ ကာလအတြင္း အဆံုးအျဖတ္ေပးနိုင္ရန္အတြက္တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္မ်ားအဆင့္သင့္ရွိမရွိ ႏွင့္ အျခခံဥပေဒပါ ပုဒ္မမ်ားအား ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ရာတြင္ေၾကနပ္လက္ခံမွဳ ရွိမရွိဆိုသည္မွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြက္တတိယစိန္ေခၚမွဳဟုဆိုရပါမည္။
စတုတၳစိန္ေခၚမွဳ မွာ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးထားေသာ KNU/RCSS တိ့ုႏွင့္ စစ္ေရးတင္းမာမွဳမ်ားကို ေျဖရွင္းေက်ာ္လႊားနိုင္ရန္ျဖစ္သည္။ လက္ရွိKNU တပ္မဟာ၅ နယ္ေျမ ဖါပြန္ေဒသ၌ ေဒသဖြံ့ျဖိဳ းေရးေခါင္းစဥ္ျဖင့္ လမ္းေဖါက္လုပ္ရန္တပ္မေတာ္က ေဆာင္ရြက္လာသျဖင့္ တင္းမာမွဳ မ်ားျဖစ္ပြါးခ့ဲသည္။ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္လမ္းေဖါက္လုပ္မွဳ ရပ္တန့္ထားသျဖင့္ တင္းမာမွဳအေတာ္အသင့္ေလ်ာ့က်ေနေသာ္လည္း လမ္းျပန္လည္ေဖါက္လုပ္ပါက ျပန္လည္တင္းမာမွဳျဖစ္ပြါးဘြယ္ရွိသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းကစျပီး မိုင္းလားႏွင့္က် ဳိင္းတံုကားလမ္းအား စစ္ေရးရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ တပ္မေတာ္မွ ပိတ္ဆိ့ုထားရာ ယခု ဖါပြန္ေဒသသုိ့ေဒသဖြံ့ျဖိဳ းေရးရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လမ္းေဖါက္သည္ဆိုျခင္းကိုKNU တပ္ဖြဲ့မ်ား ယုံၾကည္ရန္ ခက္ခဲေနျပီး ၎တိ့ုအားထိုးစစ္ဆင္နိုင္ရန္လမ္းေဖါက္သည္ဟု ယူဆထားရာမွ စစ္ေရးတင္းမာမွဳျဖစ္ပြါးေနျခင္းျဖစ္သည္။
ထိ့ုအတူ RCSS ႏွင့္ တပ္မေတာ္လည္း တိုက္ပြဲမ်ားျပန္လည္ျဖစ္ပြါးေနျပီး တပ္မေတာ္ဖက္ကRCSS ဖက္က NCA သေဘာတူညီခ်က္ကို ေဖါက္ဖ်က္သည္ဟုဆိုသည္။RCSS ဖက္ကလည္း လြယ္တိုင္းလ်ံ ဌာနခ် ဳပ္ေနရာမွလြဲ၍ က်န္ေဒသမ်ားတြင္တပ္ေနရာခ် ထားေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးမွဳမျပီးျပတ္ဟုဆိုေနသည္။အဆိုပါ KNU ဖါပြန္ေဒသ စစ္ေရးတင္းမာမွဳ အား၎၊RCSS/SSA ႏွင့္ တပ္ေနရာခ် ထားေရးအား၎ ေျဖရွင္းနိုင္ေရးသည္ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၏စတုတၳစိန္ေခၚမွဳ ဟုဆိုရပါမည္။
ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ မပါဝင္ေသးေသာေျမာက္ပိုင္းမဟာမိတ္၇ ဖြဲ့ႏွင့္KNPP တိ့ု ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါဝင္လာေရးမွာ ပဥၥမစိန္ေခၚမွဳ ဟုဆိုရမည္။ထိုအဖြဲ့မ်ား၏လက္နက္ကိုင္အင္အားသည္ စုစုေပါင္း တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အား၏ ၈၀%ထိရွိေပရာ အလြန္အေရးပါသည့္ စိန္ေခၚမွဳဟုဆိုရပါမည္။
၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းက ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္းပါဝင္ရန္ျငင္းပယ္ခံရသည့္TNLA/MNDAA/AA အဖြဲ့ ၃ ဖြဲ့ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္တပ္မေတာ္၏သေဘာထားသည္တေျဖးျဖးခ်င္း ေျပာင္းလဲသည္ကို ေတြ့ရသည္။ ၂၀၁၅ ႏွစ္ကုန္ပိုင္းကထို ၃ ဖြဲ့သာမက KIA တပ္မဟာ ၄ ပါ လက္နက္စြန့္ရမည္ဟု တပ္မေတာ္ကသေဘာထားခ့ဲသည္။ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ႏွစ္လည္ပိုင္းတြင္ထို ၃ ဖြဲ့အေနႏွင့္လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအား စြန့္လႊတ္မည္ဟု ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ပါကပထမအၾကိမ္ ၂၁ ရာစုပင္လုံတက္ခြင့္ျပဳ မည္ဟု ဆိုခ့ဲေသာ္လည္းအဆိုပါ ၃ ဖြဲ့က လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအားစြန့္လႊတ္ပါမည္ဟု ေၾကညာခ်က္မထုတ္ဘဲလက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡအား နိုင္ငံေရးနည္းလမ္းျဖင့္ ေျဖရွင္းမည္ဟုေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ခ့ဲ၍ တပ္မေတာ္ဘက္ လက္မခံသျဖင့္ ညီလာခံတက္ေရာက္ခြင့္မရခ့ဲေပ။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ႏွစ္လည္တြင္ က်င္းပသည့္ ၂၁ရာစုပင္လုံ ဒုတိယအၾကိမ္ညီလာခံတြင္တရုတ္တိ့ု၏ၾကားဝင္ညိွႏွဳိငေပးမွဳေၾကာင့္ TNLA/MNDAA/AA အဖြဲ့ ၃ ဖြဲ့တက္ေရာက္ခ့ဲေသာ္လည္းဖြင့္ပြဲသုိ့ တက္ေရာက္ျခင္းမ်ွသာျဖစ္ျပီး ဝင္ေရာက္ေဆြးေႏြးခြင့္မရွိခ့ဲေပ။ ေဒၚ ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္သီးျခားေတြ့ဆံု ခ့ဲေသာ္လည္း တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတြ့ဆံုျခင္းမရွိခ့ဲေပ။ ထိ့ုျပင္၎တိ့ုဖြဲ့စည္းထားသည္ UWSA/KIA/SSPP/NDAA/TNLA/MNDAA/AA အဖြဲ့ ၇ ဖြဲ့အားလည္း အသိအမွတ္မျပဳဘဲ သီးျခားခြဲ၍ ေတြ့ဆံုခ့ဲျခင္းျဖစ္သည္။
၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ႏွစ္လည္တြင္ က်င္းပသည့္ တတိယအၾကိမ္၂၁ ပင္လုံတြင္ တရုတ္၏ညိွႏွဳိင္းေပးမွဳေၾကာင့္ေျမာက္ပိုင္း ၇ ဖြဲ့ တက္ေရာက္ေသာ္ လည္း FPNCC အေနျဖင့္ အသိအမွတ္မျပဳေသးေပ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္၎ တပ္မေတာ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ထိုအဖြဲ့ ၇ ဖြဲ့အား ၂ ဖြဲ့ခြဲ၍ ေတြ့ ဆံုခ့ဲျပီး ဆက္လက္ေဆြးေႏြးသြားမည္ဟုဆိုခ့ဲသျဖင့္ ယခင္ထက္ တိုးတက္ လာသည္ဟုဆိုနိုင္သည္။
သုိ့ေသာ္ တတိယအၾကိမ္ညီလာခံအျပီးKIA ႏွင့္တပ္မေတာ္ ကိုယ္စားလည္တိ့ုေတြ့ဆံုရာတြင္အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအတြက္ ေျပလည္မွဳ မရွိခ့ဲ။TNLA/MNDAA/AAအဖြဲ့ ၃ ဖြဲ့ႏွင့္ ၂ ၾကိမ္ေတြ့ဆံုရာတြင္ ပိုမိုနားလည္မွဳ ရရွိခ့ဲသည္ဆိုေသာ္လည္းယခုအခ်ိန္ထိ ႏွစ္ဖက္လက္ခံနိုင္ေသာ ေၾကညာခ်က္ မထုတ္ျပန္နိုင္ေသးေပ။
ထိ့ုျပင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မရွင္၏ စဥ္းစားထားမွဳမွာ TNLA/MNDAA/AA တိ့ုႏွင့္သေဘာတူညီခ်က္ရလ်င္ အပစ္ခတ္ရပ္ေရး biletral ေရးထိုးမည္။KIA ႏွင့္လည္းbiletral ေရးထိုးရန္ေဆာင္ရြက္မည္။ ျပီးလ်င္ ေျမာက္ပိုင္း ၇ ဖြဲ့လုံးအားNCA ေရးထိုးျပီးျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အတြင္း ပါဝင္ေစရန္ျဖစ္သည္။သိ့ုေသာ္ သီးသန့္ေဆြးေႏြးပြဲအားေထာက္ခံသည့္ ေျမာက္ပိုင္း ၇ ဖြဲ့၏ထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္၎တိ့ုအေနႏွင့္ အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္တိ့ုႏွင့္ သုံုးပြင့္ဆိုင္ေဆြးေႏြးလိုေၾကာင္းေဖၚျပထားသည္ကိုေတြ့ရသည္။ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မ ရွင္က စဥ္းစားထားသည့္ NCA လက္မွတ္ေရးထိုးျပီး NCA လုပ္ငန္းစဥ္တြင္းအျခားNCA ထိုးျပီးသားအဖြဲ့မ်ားႏွင့္အတူပါဝင္ေရးႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္း ၇ ဖြဲ့ စဥ္းစားထားသည့္အစိုးရ၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္ FPNCC တိုသီးျခားေတြ့ဆံုေဆြး ေႏြးေရးတိ့ုၾကားတြင္ ကြာဟမွဳ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။သုိ့ျဖစ္ရာ ေျမာက္ပိုင္း ၇ ဖြဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္၊ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမွဳလုပ္ငန္းစဥ္တြင္းပါဝင္ေရးမွာၾကီးမားသည့္စိန္ေခၚမွဳ၊ ပဥၥမေျမာက္ စိန္ေခၚမွဳ ျဖစ္ေနေပေတာ့သည္။
ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္
ေမာင္ေမာင္စိုး
