ေမာင္ေမာင္စိုး
‘ဖဆပလ’ အစိုးရသည္ ရွမ္းျပည္ရွိ ေစာ္ဘြားမ်ားကိုေရာ ‘ရပလ’၊ ‘ပအမဖ’ အင္အား စုမ်ားကိုေရာ အသံုုးခ်ျပီး မိမိဩဇာအာဏာတည္ေဆာက္ေနသည္ဟူေသာ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားေပၚလာသည္။ ရွမ္းျပည္္ နယ္ေကာင္စီဥကၠဌေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ဝန္ၾကီးခ်ဳပ္က သေဘာမတူလွ်င္ အပယ္ခံရရာ ျပည္နယ္အမတ္မ်ားစု၏ ေရြး ေကာက္တင္ေျမွာက္မႈထက္ ျပည္မဝန္ၾကီးခ်ဳပ္၏ သေဘာဆႏၵက ပိုအေရးၾကီးေနေပရာ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းမက် ဟုေဝဖန္မႈ မ်ားရွိလာသည္။ ျပည္မအစိုးရဝန္ၾကီးခ်ဳပ္သည္ ျပည္နယ္ေကာင္စီတခုလံုုးအား မိမိအလိုက် ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနသည္ဟု ေဝဖန္သံုးသပ္မႈမ်ားရွိလာသည္။
တဖက္ကလည္း ပေဒသရာဇ္စနစ္ဆန္႔က်င္ေရး ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ‘ဖဆပလ’က ေဆာင္ရြက္ျခင္းမျပဳနိုင္သည့္အေပၚ ပေဒသရာဇ္ ဆန္႔က်င္ေရးအင္အားစုမ်ားက ျပင္းျပင္းထန္ထန္ဆန္႔ က်င္လာၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ ‘ပအမဖ’ က ပိုမိုျပင္းထန္စြာ ဆန္႔က်င္လာသည္။ ထို႔ျပင္ ၁၉၅၂-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၇) ရက္ေန႔တြင္ အင္းေလးညီညြတ္ေရးအသင္း ( The United Inlay Association- UIA ) ကိုဖြဲ႕စည္းခဲ့ျပီး ပေဒသရာဇ္ စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီေျပာင္းလဲသည့္ျဖစ္စဥ္အား အင္းသားမ်ားက စိတ္ေရာကိုယ္ပါကူညီမည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္ကိုေတြ႕ ရသည္။ ထို႔ျပင္ ပေဒသရာဇ္ဆန္႔က်င္ေရးကို ဦးေဆာင္ခဲ့သည့္ ‘ရပလ’ သည္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ အကြဲကြဲ အျပားျပားျဖစ္လာသည္။ ၁၉၅၂ခုႏွစ္ေမလ ေတာင္ၾကီး၌ ဦးျမင့္သိန္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ ရွမ္းျပည္နယ္ စံုစမ္းေရးေကာ္ မရွင္ကို ကန္႔ကြက္သည့္ ဆႏၵျပပြဲအျပီး ထိုဆႏၵျပပြဲပါေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ျပည္သူ႔လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕(ရွမ္းျပည္) ” ပလရ” ကို နမ့္ခမ္းအမတ္ ဦးထြန္းျမင့္ ဥကၠ႒တာဝန္ယူ၍ စတင္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ အကြဲကြဲအျပားျပားျဖစ္ေနေသာ ထိုအဖြဲ႕မ်ားကို ျပည္မအစိုးရကို သစၥာရွိသည့္ အဖြဲ႕ အစည္းျဖစ္ရန္ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလတြင္ ဖဆပလအစိုးရ ကာကြယ္ေရးဝန္ၾကီးဦးဗေဆြက ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား ဦးစီးသည္ တစညဖ(ေတာင္တန္းသားမ်ား စည္းလံုးညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕)အပါ ရွမ္းျပည္နိုင္ငံေရးအသင္းအဖြဲ႔မ်ားအား ရန္ကုန္သို႔ေခၚယူေတြ႕ဆံုသည္။ ထို႔မွတစညဖ၊ ပလရ၊ ပအမဖ တို႔ပါဝင္သည့္ ရွမ္းျပည္လံုးဆိုင္ရာအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ” ရပလဖ” ေပၚေပါက္လာသည္။ ပထမဆံုး ဥကၠ႒စဝ္ခြန္ခ်ိဳ ၊ အတြင္းေရးမွဴးဦးထြန္းေအးတို႔ကတာဝန္ယူသည္။
သို႔ေသာ္ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား၏ “တစညဖ” ပါဝင္ျခင္းႏွင့္ “ရပလဖ” ဖြဲ႕စည္းရာတြင္ ညွိႏႈိင္းမႈ မလံုေလာက္ျခင္း အျပင္ မတူေသာနိုင္ငံေရး သေဘာထားမ်ားေၾကာင့္ “ပအမဖ” က “ရပလဖ” ဖြဲ႕စဥ္ကပင္ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္က ႏႈတ္ထြက္ သည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ေစာ္ဘြားမ်ားကိုဖယ္ရွားပစ္ရန္သာမက ေစာ္ဘြားမ်ားၾကီးစိုးေနေသာ ရွမ္းျပည္နယ္ေကာင္စီ အား ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ ေတာင္းဆိုလာခဲ့သည္။ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္တြင္ ေစာ္ဘြားမ်ားႏွင့္ခံယူခ်က္မတူသည့္ ” ပလရ” အဖြဲ႕ ဝင္မ်ားသည္ “ရပလဖ”မွ ခြဲထြက္၍ ရွမ္းျပည္ေတာင္တန္းသားမ်ားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕”ရတတစညဖ” ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
တခ်ိန္တည္း တြင္ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္ကထဲက ေၾကညာခဲ့ေသာ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား အာဏာစြန္႔လႊတ္ေရးႏွင့္ပတ္ သက္၍လည္း ကြဲလြဲမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာသည္။ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားဘက္မွေထာက္ျပသည္မွာ ရွမ္းျပည္နယ္အစိုးရအ တြက္အေျခခံ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္း မေရးဆြဲရေသးသျဖင့္ မည္သူ႕အား တရားဝင္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရမည္ မသိ၍ ရွမ္းျပည္အေျခခံ ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းေရးဆြဲျပီးသည္အထိ ေစာ္ဘြားမ်ားက အာဏာထိမ္းသိမ္းရန္လိုအပ္သည္ဟု ေထာက္ျပသည္။ တဖက္ကလည္း ေစာ္ဘြားမ်ားအာဏာ မစြန္႔လႊတ္လို၍ အေၾကာင္းျပသည္ အခ်ိန္ဆြဲသည္ဟု စြပ္စြဲ ၾကသည္။ သို႔ေသာ္လက္ေတြ႕တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒတရပ္ ေရးဆြဲႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့။ ေရးဆြဲ ႏိုင္ရန္လည္း ညီညြတ္မႈမရွိခဲ့ေပ။
ဤသို႔မေၾကလည္မႈမ်ားႏွင့္ လိပ္ခဲတည္းလည္းျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံဖြဲ႕စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေျခခံဥပေဒအခန္း (၁၀)၌ ခြင့္ျပဳထားသည့္အတိုင္းျမန္မာနိုင္ငံမွ ရွမ္းျပည္နယ္သီးသန္႔ခြဲထြက္ရန္ စဥ္းစားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားေပၚလာ သည္။ ဤစဥ္းစားမႈမ်ားသည္ ၁၉၅၄-ခုႏွစ္ ေစာ္ဘြားမ်ားကြန္ဖရင့္မွ စတင္ခဲ့သည္ဟုဆိုသည္။ ၁၉၅၆-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၂၇) ရက္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ညီညြတ္ေရးပါတီ(SSUP) အစည္းအေဝးက်င္းပသည္။ ထိုအစည္းအေဝးတြင္ ျပည္ေထာင္ စုမွ ရွမ္းျပည္နယ္ ခြဲထြက္ေရးအဆိုကို ဆံုးျဖတ္ေၾကညာခဲ့ၾကသည္။ SSUP သည္ မိုင္းရယ္ေစာ္ဘြားႏွင့္ မိုင္းရွဴး ေစာ္ဘြား ၏လူရင္းမ်ားက ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ပါတီဟုဆိုၾကပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၅၅-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ(၂၁)ရက္ မိုးနဲတြင္ က်င္းပေသာ “ရတစညဖ” နယ္လံုးညီလာခံတြင္ လဲခ်ားေစာ္ဘြားက ရွမ္းျပည္သည္ ျပည္မ မွခြဲထြက္မည္ဆို သည္မွာ မမွန္ေၾကာင္း၊ ရွမ္းျပည္ႏွင့္ျပည္မ ပူးတြဲညီညြတ္ရန္သာ လိုအပ္ေၾကာင္းေျပာဆိုခဲ့သည္။ မိုင္းရယ္အစည္းအ ေဝးမွ ခြဲထြက္ေရးအဆို သတင္းစာတြင္ပါလာျပီးေနာက္တြင္လည္း ၎ေၾကညာခ်က္သည္ “ရတစညဖ” ႏွင့္ မဆိုင္ ေၾကာင္း “ရတစညဖ” ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ရွင္းလင္းခဲ့ပါသည္။
၁၉၅၇ ခုႏွစ္တြင္ လားရွိဳးၿမိဳ႕တြင္ ေညာင္ေရႊမဟာေဒဝီ စဝ္ဟိန္ခမ္း၊ မိုင္းရွဴးေစာ္ဘြားစဝ္မန္ဖ၊ ေတာင္ပိုင္း သိႏၷီေစာ္ဘြားစဝ္ေဆးဟုန္၊ ေက်းသီး မန္စံေစာ္ဘြား စဝ္ေရႊမႈံတို႔ေတြ႕ဆံုျပီး ရွမ္းျပည္ညီညြတ္ေရးအဖြဲ႕ ဖြဲ႕စည္းေရး ေကာ္မတီ “ရပညဖ” ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၾကသည္။ ထိုအစည္းအေဝးတြင္လည္း ခြဲထြက္ေရးကို ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္ဟုဆိုပါသည္။ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္ ေဖဖဝါရီလ လားရွိဳးျမိဳ႕ လူထုဆႏၵျပပြဲတြင္ လူတေသာင္းေက်ာ္ ကားအစီး ၁၀ဝ ေက်ာ္ ပါဝင္ျပီး ရွမ္းလူထု ေစာ္ဘြားမ်ားအာဏာ စြန္႔ရန္ မလိုလားေၾကာင္း အခ်က္ (၈)ခ်က္ျဖင့္ ဆႏၵျပခဲ့ၾကသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္အေရး ဖဆပလ ကိုင္တြယ္ပံုမေၾကနပ္ သူမ်ားလာေၾကာင္း၊ ရွမ္းျပည္နယ္ခြဲထြက္ေရးေၾကြးေၾကာ္သံမ်ားႏွင့္အတူအမတ္စုစု ေပါင္း(၅၀) ဦးအနက္ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ရန္ဆႏၵရွိသူအမတ္ (၁၆) ဦးထိရွိလာေၾကာင္း ဦးေလာရံုက ေနရွင္းသတင္း စာတြင္ ေရးသားခဲ့သည္။
ဤသို႔ ရွမ္းျပည္နယ္၌ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားၿပီး နိုင္ငံေရးအုပ္စုမ်ားကြဲျပားေနခ်ိန္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္ျပည္မရွိ အစိုးရအဖြဲ႕ကို ေခါင္းေဆာင္ေနသည့္ ဖဆပလ ၂ ျခမ္းကြဲသည္။ ထိုအကြဲအျပဲဂယက္သည္ ရွမ္းျပည္အေပၚတြင္လည္း သက္ေရာက္မႈ ရွိသည္။ ေစာ္ဘြားမ်ားႏွင့္ စဝ္ခြန္ခ်ိဳ ဥကၠ႒အျဖစ္ေဆာင္ရြက္ေသာ “ရတစညဖ” က ဦးႏု၏ သန္ရွင္း ဆပလအား ေထာက္ခံသည္။ နမ့္ခမ္းဦးထြန္းေအးေခါင္းေဆာင္ေသာ “ရပလဖ” ကပေဒသရာဇ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ ေစာ္ဘြားအုပ္ခ်ဳပ္မႈ စနစ္ဆန္႔က်င္ေရးအား ျပင္းျပင္းထန္ထန္ဆက္လႈပ္ရွားျပီး ဦးဗေဆြ၊ ဦးေက်ာ္ျငိမ္း၏ တည္ျမဲ ဖဆပလကို ေထာက္ခံသည္။ မိုင္းရွဴး ေစာ္ဘြားစဝ္မန္ဖေခါင္းေဆာင္သည့္”ရပညဖ”ကသူတို႔၏မူအတိုင္း ရွမ္းျပည္ နယ္ခြဲထြက္ေရးကို ဆက္လက္လႈပ္ရွားသည္။
သို႔ႏွင့္ ၁၉၅၈-ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ(၂၀) ရက္ေန႔တြင္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ေနဝင္းေခါင္း ေဆာင္သည့္ အိမ္ေစာင့္အစိုးရတက္လာခဲ့ေတာ့သည္။ အိမ္ေစာင့္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေကာင္စီဥကၠ႒ အျဖစ္ သိႏၷီေစာ္ဘြား စဝ္ဟုန္ဖ ေျပာင္းလဲတာဝန္ယူခဲ့သည္။
သို႔ျဖစ္ရာ လြတ္လပ္ေရးေခတ္ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္ ေတြ႕ျမင္ရသည္မွာ အစဥ္အလာ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားႏွင့္ ပေဒသရာဇ္ဆန္႔က်င့္သည့္ ရွမ္းလူငယ္မ်ား၏ ပဋိပကၡ သည္ ရွမ္းျပည္နယ္တြင္း၏ အဓိကပဋိပကၡအျဖစ္ ပံုေပၚလာခဲ့ သည္။ ႏွစ္ဖက္အယူအဆကိုေထာက္ခံသည့္အင္အားလည္း မတိမ္းမယိမ္းရွိခဲ့သည္။ ရွမ္းမဟုတ္သည့္ပအို႔ဝ္ႏွင့္ အင္းသားစသည့္ အျခားတိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ ရွမ္းပေဒသရာဇ္ ဆန္႔က်င္ေရးတြင္ အားျဖည့္ပါဝင္လာခဲ့သည္။ အဆို ပါအင္အားစုမ်ားသည္ မိမိရည္မွန္းခ်က္အား ပံုေဖၚနိုင္ရန္ ျပည္ဖဆပလ အားကိုယူၾကရာမွ၎၊ KNDO ႏွင့္တရုတ္ျဖဴ တပ္မ်ား ရွမ္းျပည္တြင္း ဝင္ေရာက္လာမႈမ်ားေၾကာင့္ ၎ရွမ္းျပည္နယ္အေရးတြင္ ျပည္မအစိုးရ၏ပါဝင္မႈျမင့္တက္လာ ခဲ့သည္။
ရွမ္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမည္ဟု ရည္ရြယ္ခ်က္ထားရွိေသာ္ ရွမ္းျပည္အစိုးရသစ္အတြက္ အေျခခံ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းမ်ားေရးဆြဲႏိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ထို႔အတူ ျပည္မအစိုးရသည္ ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ မွန္ကန္စြာ ေျဖရွင္းနိုင္ျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ထိုအေျခအေနေအာက္တြင္ ရွမ္းျပည္ေစာ္ဘြားမ်ားအာဏာစြန္႔ေရးႏွင့္အတူ ရွမ္းျပည္နယ္ ျပည္ေထာင္စုမွ ခြဲထြက္ေရး သို႔မဟုတ္ ဆက္လက္ေပါင္းစည္းေရးအတြက္ မတူညီေသာအျမင္ႏွင့္ လႈပ္ရွားမႈမ်ား ေပၚ ေပါက္လာခဲ့သည္။ ထိုအေတာအတြင္း ၁၉၅၈-ခုႏွစ္တြင္ ျပည္မအစိုးရတာဝန္ယူေနေသာ ဖဆပလ (၂) ျခမ္းကြဲရာမွ ထိုအကြဲအျပဲသည္ ရွမ္းျပည္နယ္သို႔ပါ ဂယက္ရိုက္လာျပီး ပိုမိုရႈပ္ေထြးလာေတာ့သည္။
ဤသို႔ေသာရႈပ္ေထြးသည့္ အေျခအေနေအာက္တြင္ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္၌ရွမ္းျပည္နယ္၌ ပထမဆံုးေသာ ရွမ္းတိုင္း ရင္းသားလက္နက္ကိုင္ပုန္ကန္မႈစတင္ေပၚေပါက္လာခဲ့ေပေတာ့သည္။
