ေမာင္ေဇယ်ာ
ကုိလိုနီေခတ္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ ေနာက္ဆုံးအဆင့္ ေတာင္တန္းႏွင့္ ျပည္မပူးေပါင္းေရး၊ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရးတို႔အတြက္ အေရးပါလွေသာ သမိုင္း၀င္ “ပင္လုံစာခ်ဳပ္” ကုိလက္မွတ္ ေရးထိုးသူမ်ားတြင္ တစ္ဦးအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုအျပီး ပထမဦးဆုံးေသာ ေတာင္တန္းေဒသ ဝန္ႀကီးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစုိးရအဖြဲ႔တြင္အတိုင္ပင္ခံ ေတာင္တန္းေဒသႀကီးအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစုိးရ အဖြဲ႔တြင္ အတိုင္ပင္ခံ ေတာင္တန္းေသဒေရးရာ၀န္ႀကီးအျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနစဥ္ ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ(၁၉) ရက္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕အတြင္းဝန္ရုံး၌ ဝန္ႀကီးမ်ားအစည္းအေ၀းလုပ္ေနစဥ္ မသမာသူ လူတစ္စု၏ လုပ္ႀကံမႈျဖင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ အတူ က်ဆုံးခဲ့ရသည္။ လူသတ္သမားမ်ား၏ ေသနတ္ ဒဏ္ရာျဖင့္ ဇူလိုင္လ (၂၀)ရက္ေန႔ မြန္းတည့္ (၁၂) နာရီ တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါသည္။ လုပ္ႀကံမႈမတိုင္မီ ဇူလိုင္လ (၁၈)ရက္ညတြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၊ ေရႊေတာင္ၾကားရပ္ေလာင္း ဝစၥလမ္းရွိ ျမန္မာ့အသံ၌ ေခတၱ ေျပာင္းေရႊ႕ေနေသာ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳထံ လာေရာက္ လည္ပတ္ရာ ျမန္မာ့အသံ၀န္ထမ္း ဦးေဖေသာ္၏ဇနီး ရွမ္းအမ်ိဳးသမီး ေဒၚလွထယ္အား မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီးက “ငါေတာ့၀န္ႀကီး လုပ္ျပီး ေသနတ္နဲ႔အပစ္ခံရတာထက္ ကုိယ့္္သတၱဳတြင္းမွာပဲ သတၱဳတူးသမားလုပ္ေနခ်င္ေတာ့ တယ္”ဟု ေနာက္ဆုံးေျပာခဲ့ပါသည္။
၁၉၀၇-ခုႏွစ္ ေမလ(၃၁)ရက္၊ေသာၾကာေန႔တြင္ ရွမ္းျပည္ေတာင္ပို္င္း မိုင္းပြန္ျမိဳ႕၌ ေမြးဖြားသည္။ အဖ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားၾကီး စ၀္ခြန္ထီး၊ အမိ ေျမာက္နန္းေဆာင္ မဟာေဒ၀ီ နန္းစိန္ဥ ျဖစ္သည္။ ငယ္မည္ စ၀္သာထြန္း ျဖစ္သည္။ ဖခင္ျဖစ္သူေစာ္ဘြားၾကီးစ၀္ခြန္ထီးမွာ အသက္(၇)ႏွစ္အရြယ္ကပင္ မင္းတုန္းမင္း၏ ေမြးစားသား အျဖစ္ နန္းတြင္း၌ ႀကီးျပင္းခဲ့၍သီေပါမင္း ပါေတာ္မူခ်ိန္တြင္လင္းပင္မင္းသား၏ ဦီးေဆာင္မႈကုိခံယူကာ ျဗိတိသွ် တို႔အား လက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ သတိၱဗ်တၱိအေျမာ္ အျမင္ႏွင့္ျပည့္စုံ၍ လင္းပင္မင္းသား၏ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ ဓားဟုတင္စားခံရသူျဖစ္သည္။
(၅)ႏွစ္အရြယ္တြင္ တရားမစာေရးႀကီး ဦးစံေဖထံမွ ျမန္မာစာေပႏွင့္ အဂၤလိပ္စာ သင္ယူသည္။ (၇)ႏွစ္ အရြယ္တြင္ေတာင္ၾကီးရွမ္းေစာ္ဘြားသားမ်ား အထက္တန္းေက်ာင္း (အထက(၂)ေတာင္ႀကီး)၌ ပညာဆက္ လက္ သင္ရာ ၁၀ တန္းေအာင္သည္။ ထို႔ေနာက္ မိတီၳလာျမိဳ႕ စက္ရွင္တရားသူႀကီး ဦးေက်ာက္တိုင္ရုံး၌ (၆) လ အလုပ္သင္၊ ထို႔ေနာက္ မႏၱေလး ရဲအုပ္သင္တန္းေက်ာင္း၌(၆)လ သင္တန္းတက္သည္။
ရဲအုပ္သင္တန္းဆင္းျပီး ဗန္းေမာ္တြင္ အလုပ္သင္ရဲ၀န္ေထာက္အျဖစ္ ေခတၱေဆာင္ရြက္သည္။ ထို႔ေနာက္ ေတာင္ႀကီးျမိဳ႕ရွမ္းျပည္မင္းႀကီးရုံး၌ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သည္။ ၁၉၂၈-ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ(၂၇)ရက္ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ အခမ္းအနားျဖင့္ “ေစာ္ဘြား↔အရိုက္အရာဆက္ခံ၍ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားအမည္တြင္ ခဲ့သည္။
၁၉၃၂-ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာလ (၁၁)ရက္ ေသာၾကာေန႔တြင္ မိုးမိတ္ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္ခင္ေမာင္ (စီအိုင္အီး၊ ေကအက္စ္အမ္)၊ မဟာေဒဝီေစာနန္းအိမ္တို႔၏ သမီးေတာ္စ၀္ခင္ေသာင္းႏွင့္ လက္ထပ္သည္။ ေယာက္ဖေတာ္ မိုးမိတ္ေစာ္ဘြား စ၀္ခြန္ခ်ိဳမွာ လြန္လပ္ေရးရျပီးေနာက္ ရွမ္းျပည္နယ္ဥကၠဌ၊ ထို႔ေနာက္ႏိုင္ငံျခားေရးရာ၀န္ႀကီး ျဖစ္သည္။
မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီး၏ ဥပဓိရုပ္မွာ မ်က္ႏွာ၀ုိင္း၊ နဖူးက်ယ္၊ မ်က္လုံးျပဴးကာ နားရြက္ကား၍ႀကီး သည္။ အသားမွာအနီေရာင္သမ္းသည္။ အရပ္(၅)ေပ(၆)လက္မရွိသည္။ လူမႈဆက္ဆံေရးေျပျပစ္သည္။ ေအာက္ လက္ငယ္သားမ်ား၏ ခ်စ္ခင္ေလးစားမႈခံရသည္။ ဘာသာေရး ကုိင္းရႈိင္း၍ ကြမ္း၊ ေဆး၊ အရက္ေသစာကုိ ေရွာင္ၾကည္သည္။ ငယ္စဥ္က က်န္းမာေရးလုိက္စား၍ တင္းနစ္၊ ခရစ္ကတ္၊ေဟာ္ကီ၊ ေဘာလုံး ကစားသည္။ ဂုိးနွင့္ ေရွ႕တန္းဘယ္၀င္းကစားသမားအျဖစ္ ထင္ရွားသည္။ ဂီတကုိလည္း ခ်စ္ျမတ္ႏိုး၍ ေလ့လာလိုက္စား သည္။ ပတၱလား၊ လက္ဆြဲဘာဂ်ာ၊ ဘင္ဂ်ိဳ၊ မယ္ဒလင္တို႔ကုိ ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ တီးခတ္ႏိုင္သည္။ ျမန္မာ သီခ်င္းႀကီး သီခ်င္းခံမ်ားရသည္။ စက္မႈလယ္ယာ၊ စုိက္ပ်ိဳးေမြးျမဴေရး ၀ါသနာပါ၍ ဓါတ္သတၱဳတူးေဖာ္ေရး၊ သမ၀ါယမလုပ္ငန္းမ်ားကုိလည္း စိတ္အားထက္သန္သည္။ ကုိယ္ပိုင္စာၾကည့္ခန္းငယ္တြင္ အဂၤလိပ္ျမန္မာ စာအုပ္မ်ား ထား၍ ေလ့လာသည္။ နဂါးနီထုတ္ ႏိုင္ငံေရးစာေပမ်ားကုိလည္း ဖတ္ရႈသည္။
မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီးသည္ အျခားေစာ္ဘြားမ်ားကဲ့သုိ႔ ေဟာ္နန္းတြင္ ဇနီးအမ်ားမထား။ မဟာေဒ၀ီ တစ္ဦးတည္းသာ ထားသည္။ မဟာေဒ၀ီ စ၀္ခင္ေသာင္းႏွင့္ သား ၂ဦး (စ၀္ေဆဟုန္၊ စ၀္ကုိင္ဖ)၊ သမီး (၂) ဦး (စ၀္သုႏၵာ၊ စ၀္ျမင့္ၾကည္) တို႔ ထြန္းကားသည္။ မဟာေဒ၀ီမွာ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္၊ ဂ်ပန္အေျပးတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ မဟာေဒ၀ီကြယ္လြန္ျပီးေနာက္ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီးသည္ ဒုတိယ မဟာေဒ၀ီမထားဘဲ သားသမီး (၄) ေယာက္ ကုိသာ ဂရုတစုိက္ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့သည္။ မဟာေဒ၀ီ၏ အသုဘအခမ္းအနားတြင္ နယ္ရွင္ေစာ္ဘြားမ်ား စုေ၀းမိရာမွ စစ္အျပီးႏိုင္ငံေရးအေျပာင္းအလဲတြင္ ရွမ္းျပည္ႏွင့္ နယ္ရွင္ေစာ္ဘြားမ်ား၏ အနာဂတ္အတြက္ နည္းလမ္းရွာရန္ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီးအား တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့သည္။
မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီး၏ ႀကိဳးပမ္းမႈျဖင့္ ၁၉၄၆-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ(၃၁)ရက္တြင္ ရွမ္းျပည္မိုင္းကိုင္ျမိဳ႕၌ နယ္ရွင္ေစာ္ဘြားမ်ားစုေ၀း၍အစည္းအေ၀းက်င္းပသည္။ ထိုမိုင္းကုိင္အစည္း အေ၀းတြင္ “စ၀္ဖလုံေကာင္စီ↔ ကုိဖြဲ႔စည္းသည္။ စ၀္ဖလုံေကာင္စီမ်ားအနက္ ေညာင္ေရႊစ၀္ဖလုံ စ၀္ေရႊသုိက္(ရွမ္း)၊ သထုံစ၀္ဖလုံ ခြန္ၾကည္ (ပအို၀့္)၊ သာမိုင္းခမ္းစ၀္ဖလုံ စ၀္ထြန္းေအး(ဓနု)၊ ေတာင္ပိုင္းစ၀္ဖလုံ ခြန္ပန္းစိန္(ပေလာင္)၊ မိုးမိတ္စ၀္ဖလုံ စ၀္ခြန္ခ်ိဳ (ရွမ္း)၊ ေျမာက္သိႏီၷစ၀္ဖလုံ စ၀္ဟုန္ဖ (ရွမ္း) တို႔ႏွင့္အတူ မိုင္းပြန္စ၀္ဖလုံ စ၀္စံထြန္း(ရွမ္း) သည္ အလုပ္အမႈေဆာင္အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရသည္။
ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၂)ရက္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေတာင္တန္းေဒသေခါင္းေဆာင္ (၂၃)ဦး တို႔အခက္အခဲအမ်ိဳးမိ်ဳးကုိေက်ာ္လြား၍ တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း ပင္လုံစာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ရာ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြား စ၀္စံထြန္းသည္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။
စဝ္ဖလုံေကာင္စီက ႀကီးမွဴး၍ ၁၉၄၆-ခုႏွစ္၊မတ္လ (၂၀)ရက္မွ (၂၈)ရက္အထိ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း ပင္လုံျမိဳ႕တြင္ ဒုတိယအႀကိမ္အစည္းအေ၀းနွင့္ ေဟာေျပာပြဲ၊ ျပပြဲ၊ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား က်င္းပရာ ရွမ္းျပည္လူငယ္ ေခါင္းေဆာင္ ကုိတင္ဧ၊ ကုိထြန္းျမင့္၊ ကုိခြန္ထီးတို႔ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ ရွမ္းေစာ္ဘြားအနက္ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားသည္ ရွမ္းလူငယ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနွင့္ အရင္းအႏွီးျဖစ္လာသည္။ ဤအစည္းအေ၀းသုိ႔ ဖဆပလ အဖြဲ႔အခ်ဳပ္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းကုိယ္စား သခင္ႏု၊ ဦးဘဂ်မ္း၊ မန္းဘခိုင္။ အျခားႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ နန္းရင္း၀န္ေဟာင္း ဦးေစာ၊ မိတီၱလာဦးဘရင္၊ ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕တက္ေရာက္၍ ပထမ ပင္လုံအစည္းအေ၀းဟု ေခၚတြင္ ခဲ့သည္။ ဤအစည္းအေ၀းတြင္ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြား စ၀္စံထြန္းသည္ ေခတ္မီလယ္ယာ စုိက္ပ်ိဳးေရးအေၾကာင္း ေဟာေျပာခဲ့သည္။
၁၉၄၇- ခုနွစ္၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ေတာင္ပိုင္း ပင္လုံျမိဳ႕၌ ျပည္မႏွင့္ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား ေသြးစည္းညီညြတ္ေရးအတြက္ ပင္လုံညီလာခံက်င္းပခဲ့သည္။ ညီလာခံအား ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ သည့္ ဖဆပလ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၊ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ား၊ ကခ်င္ဒူ၀ါမ်ား၊ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ ေတာင္တန္း ေဒသ လူထုေခါင္းေဆာင္မ်ားတက္ေရာက္ခဲ့သည္။ ကရင္တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္အခ်ိဳ႕လည္း ေလ့လာသူ အျဖစ္ ေရာက္ရွိလာသည္။ ျဗိတိသွ် အစုိးရဘက္မွ ဒုိမီနီယံဆိုင္ရာ အတြင္း ၀န္ေဘာ့တြမ္ေလ(A.G Bottomeley)၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ နယ္ျခားေဒသဆုိင္ရာမင္းႀကီး မစၥတာစတီဗင္ဆင္(Mr. Stevenson) ႏွင့္ အရာရွိၾကီး ငယ္မ်ား တက္ေရာက္သည္။ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၂) ရက္တြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ေတာင္တန္းေဒသ ေခါင္းေဆာင္(၂၃) ဦးတို႔ အခက္အခဲအမ်ိဳးမ်ိဳးကုိ ေက်ာ္လြား၍ တစ္ညီတစ္ညြတ္တည္း ပင္လုံစာခ်ဳပ္ကုိ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့ရာ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြား စ၀္စံထြန္းသည္ အဓိကအခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ ေဖေဖာ္၀ါရီလ (၁၂) ရက္ေန႔လယ္ (၂) နာရီခြဲတြင္ ↔ေတာင္တန္းသားမ်ား၊ စည္းလုံးညီညြတ္ ေရး ဦးစီးအဖြဲ႔↔က ေတာင္တန္းေဒသ၀န္ႀကီးအျဖစ္ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကီး စ၀္စံထြန္းကုိ ေရြးခ်ယ္၍ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းဦးေဆာင္ေသာ ၾကားျဖတ္အစုိးရအဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္လာသည္။
၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ေမလ (၁၁) ရက္မွ (၁၆)ရက္မထိ က်င္းပေသာ ရွမ္းျပည္လႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀းတြင္ မိုင္းပြန္ေစာ္ဘြားႀကိီး တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္၏ ျပည္ေထာင္စုနွင့္ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ ဆပ္ေကာ္မတီ၀င္၊ လူနည္းစုဆိုင္ရာဆပ္ေကာ္မတီ၀င္၊ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရးေကာ္မတီ၀င္အျဖစ္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ သည္။
၁၉၄၇-ခုႏွစ္၊ ဇူလိုင္လ (၁၉) ရက္ေန႔ နံနက္ ၁၀း၃၀ နာရီ၀န္းက်င္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕အတြင္း၀န္ရုံး ဝန္ၾကီးမ်ား အစည္းအေ၀းက်င္းပေနစဥ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ အျခား၀န္ၾကီးမ်ားႏွင့္အတူ လုပ္ႀကံခံခဲ့ရသည္။ ေနာက္တစ္ ေန႔ ဇူလိုင္လ (၂၀) ရက္ မြန္းလြဲ (၁၂) နာရီတြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ပါသည္။
