မင္းရန္ႏိုင္
ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၁၂ ရက္ေန႔တြင္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ ပင္လုံစာခ်ဳပ္အရ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီေလးခုကို ေပါင္းစု၍ ဖြဲ႕စည္းထူေထာင္ထားေသာ တိုင္းျပည္ျဖစ္သည္။ ပင္လုံစာခ်ဳပ္သည္ ေပါင္းစည္းေရး စာခ်ဳပ္ျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ႏိုင္ငံေတာ္သစ္အား မည္သို႔ဖြဲ႕စည္းထူေထာင္သင့္သည္ကို နည္းလမ္းရွာေဖြရွင္း နယ္ျခား ေဒသစုံစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မတီဟူ၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထိုမွတစ္ဖန္ နည္းလမ္းရွာေဖြရင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ ဆန္း၏လမ္းၫႊန္ မူ (၇) ခ်က္ ထြက္ေပၚလာခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ လုပ္ႀကံခံရၿပီး ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမွာ ျပည္ေထာင္ စုစနစ္ႏွင့္ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္တို႔ ေရာစပ္ေပါင္းစည္းထြက္ေပၚလာေတာ့သည္။ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥ ပေဒကို အေျခခံဥပေဒပညာရွင္မ်ားက အားနည္းခ်က္မ်ားစြာရွိသည္ဟု ေထာက္ျပခဲ့ၾကသည္။ ထိုပညာရွင္မ်ားအနက္ လက္ရွိ ခ်င္းအမ်ိဳးသားတပ္ဦး(CNF)ဒုတိယဥကၠ႒ ေဒါက္တာဆလိုင္းလ်န္မႈန္းဆာေခါင္းက အခ်က္သုံးခ်က္ကို ေထာက္ျပခဲ့သည္။
ထိုအားနည္းခ်က္အခ်က္သုံးခ်က္မွာ (က) ျပည္ေထာင္စုအဖြဲ႕ဝင္ အမ်ိဳးသားျပည္နယ္မ်ားကို ကိုယ္ပိုင္ျပ ႒ာန္းခြင့္ႏိုင္ငံေရးအာဏာမ်ား အျပည့္အဝအပ္ႏွင္းမႈမရွိျခင္း၊ (ခ) ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ထဲမွ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ ေတာ္ေခၚ အထက္လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ိဳးသားျပည္နယ္မ်ားက ဦးေရတူညီေသာ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို အညီအမွ်ေစလႊတ္ရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ လူဦးေရ အခ်ိဳးအစားကို ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္ေသာ ေၾကာင့္ တန္းတူေရးကင္းမဲ့ျခင္း၊ (ဂ) ဗမာ (ဝါ) ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ သီးျခားအမ်ိဳးသားျပည္နယ္ ဖြဲ႕စည္း ျခင္းမျပဳဘဲ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ၏ အာဏာတစ္ခုလုံးကို ဗမာလူမ်ိဳးတို႔အား လုံးဝထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ ေပးထားျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။
ထိုအားနည္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ားဘက္မွ ႀကိဳးပမ္းမႈတစ္ခုအျဖစ္ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္တြင္ ေတာင္ႀကီးညီလာခံဟူ၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထိုေတာင္ႀကီးညီလာခံမွ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္မည္ ဆိုပါက ျပည္မကို ျပည္နယ္တစ္နယ္ဖြဲ႕စည္းေရး၊ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ကို အာဏာတူေပးေရး၊ လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္သို႔ ျပည္နယ္တိုင္းက တူညီေသာကိုယ္စားလွယ္ေစလႊတ္ေရးႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားက မိမိတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ လႊဲအပ္ထားေသာ အာဏာမ်ားကို ျပည္ေထာင္စုဗဟိုအစိုးရသို႔ ကန္႔သတ္ေပး၍ က်န္အာဏာမ်ားကို ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ထားရွိေရးဟူေသာ အခ်က္မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္မ်ားအရ “ဖက္ဒရယ္ခြဲထြက္ေရးမူေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စု ႀကီးၿပိဳကြဲရန္ လက္တစ္လုံးအလိုတြင္ ကာကြယ္လိုက္သည္” ဟု အေၾကာင္းျပကာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔ တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းက ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို သိမ္းယူလိုက္ေတာ့သည္။ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္း ပုံအေျခခံဉပေဒသည္လည္း နိဂုံးခ်ဳပ္သြားေတာ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ဦးေဆာင္၍ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို စိတ္ႀကိဳက္ ေရးဆြဲကာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ေတာ့သည္။
ထိုအေျခအေနမ်ားမွတစ္ဆင့္ ရွစ္ေလးလုံးဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံႀကီး ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထိုအေရး ေတာ္ပုံႀကီးေၾကာင့္ပင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ဦးေဆာင္ေရးဆြဲခဲ့သည့္ ၁၉၇၄ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္လည္း နိဂုံးခ်ဳပ္သြားရသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမ်ားမွာ ထိုသို႔ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲလာၿပီးေနာက္ နာဂစ္ဥပေဒဟု နာမည္ႀကီးလာသည့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဟူ၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ လက္ရွိ အခ်ိန္တြင္ ယင္းဥပေဒသည္ တိုင္းရင္းသားမ်ားအတြက္ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈမရွိေသာေၾကာင့္ ထိုဥပေဒကို ျပင္ဆင္ ရန္ ႀကိဳးစားေနၾကသည္။ ယင္းဥပေဒကို ျပင္ဆင္ရန္ ႀကိဳးစားေနသူမ်ားတြင္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီလည္း ပါဝင္ သည္။ ထိုဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရန္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၏ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာစာတမ္း တြင္လည္း ထည့္သြင္းေၾကညာခဲ့သည္။ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီအေနျဖင့္ အစိုးရျဖစ္လာေသာ္လည္း ယေန႔အခ်ိန္အ ထိ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေပ။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ေလ့လာစမ္းစစ္ၾကည့္ပါက ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမူၾကမ္း အတည္ျပဳ ေရးႏွင့္စပ္လ်ဉ္း၍ ျပည္လုံးကြၽတ္ဆႏၵခံယူပြဲမ်ားကို ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၁၀ ရက္ေန႔ႏွင့္ ၂၄ ရက္ေန႔တို႔တြင္ ေအာင္ျမင္စြာ က်င္းပၿပီးစီးေၾကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံတစ္ဝန္းလုံးမွ ဆႏၵမဲေပးခြင့္ရွိသူ (၂၇၂၈၈၈၂၇) ဦးအနက္ ၉၂.၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းက ဆႏၵမဲေပးၾကၿပီး ယင္းသို႔ ဆႏၵမဲေပးသူမ်ားအနက္ ၉၂.၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္းက အတည္ျပဳေထာက္ခံ ခဲ့သည္ဟု ႏိုင္ငံေတာ္ေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေကာင္စီ(နအဖ) ဥကၠ႒ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီးသန္းေရႊက ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၂၉ ရက္ေန႔က ေၾကညာ၍ အတည္ျပဳျပ႒ာန္းခဲ့သည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးခ်ိန္မွ စ၍တြက္မည္ဆိုပါက တတိယအႀကိမ္ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့သည့္ ဥပေဒျဖစ္သည္။ ထိုဥပေဒတြင္ အခန္း (၁၅) ခန္း ပါရွိသည္။ ယင္းဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏ အႏွစ္သာရမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါက ေအာက္ပါအဂၤါရပ္မ်ား ပါဝင္ေနသည္ကို ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။
(က) ႏိုင္ငံေတာ္၏ အသြင္သ႑ာန္
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္အမည္
(၂) နယ္နိမိတ္
(၃) ပါဝင္ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ျပည္နယ္၊ တိုင္းစသည္
(ခ) အေျခခံမူမ်ား
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္၏ရည္မွန္းခ်က္မ်ား
(၂) စီးပြားေရးလမ္းစဉ္
(ဂ) ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ပုံ
(၁) ရပ္ကြက္၊ ၿမိဳ႕နယ္၊ ျပည္နယ္၊ တိုင္းဖြဲ႕စည္းပုံ
(၂) လႊတ္ေတာ္ဖြဲ႕စည္းမႈ
(၃) အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား
(ဃ) ႏိုင္ငံေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ပုံ
(၁) အစိုးရ၏ ပုံစံ
(၂) ေရြးခ်ယ္မႈစနစ္
(၃) ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာကို ခြဲေဝသုံးစြဲျခင္း
(င) အေျခခံရပိုင္ခြင့္ႏွင့္ တာဝန္မ်ား
(၁) သာတူညီမွ်မႈရပိုင္ခြင့္
(၂) ဘာသာကိုးကြယ္မႈ ရပိုင္ခြင့္
(၃) ယဉ္ေက်းမႈႏွင့္ ပညာေရး ရပိုင္ခြင့္မ်ား
(၄) စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ရပိုင္ခြင့္မ်ား
(၅) ဥပေဒျပဳေရး ရပိုင္ခြင့္မ်ား
(၆) ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးတာဝန္
(စ) အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္း
(ဆ) အေထြေထြျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္အလံ တံဆိပ္
(၂) အျခားဥပေဒမ်ား အာဏာသက္ေရာက္မႈ စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။
ယင္းဥပေဒတြင္ အေျခခံမူမ်ားအျဖစ္ အခန္း(၁)တြင္ ပုဒ္မ (၁) မွ (၈) အထိ ျပ႒ာန္းထားသည္။ အေရး ႀကီးသည့္ ျပ႒ာန္းခ်က္မွာ ပုဒ္မ (၆) မွ အေျခခံမူမ်ားျဖစ္သည္ဟု ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ျပၾကသည္။ ယင္းအ ေျခခံမူမ်ားမွာ (က) ျပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ (ခ) တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီၫြတ္မႈမၿပိဳကြဲေရး၊ (ဂ) အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာတည္တံ့ခိုင္ၿမဲေရး၊ (ဃ) စစ္မွန္၍ စည္းကမ္းျပည့္ဝေသာ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားေရး၊ (င) ႏိုင္ငံ ေတာ္၌ တရားမွ်တျခင္း၊ လြတ္လပ္ျခင္းႏွင့္ ညီမွ်ျခင္းတည္းဟူေသာ ေလာကပါလတရားမ်ား ပိုမိုထြန္းကားေရးႏွင့္ (စ) ႏိုင္ငံေတာ္၏ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈက႑တြင္ တပ္မေတာ္က ပါဝင္ထမ္းေဆာင္ႏိုင္ေရးတို႔ကို အစဉ္ တစိုက္ ဦးတည္သည္ဟူ၍ ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ လႊတ္ေတာ္မ်ားတြင္ တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း အလိုအေလ်ာက္ ပါဝင္ခြင့္ရေနသည္။ ထို႔အျပင္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အရ အစိုးရဝန္ႀကီးမ်ားအား ခန္႔အပ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္ဟုဆိုေသာ္လည္း ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန၊ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ နယ္စပ္ေရးရာဝန္ႀကီးဌာနမ်ားအတြက္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အမည္စာရင္း ေပးပို႔သူကိုသာ ခန္႔အပ္ခြင့္ ရွိေနသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုဝန္ႀကီးဌာန သုံးခုကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ဩဇာမသက္ ေရာက္သလို ျဖစ္ေန သည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ပထမအႀကိမ္လႊတ္ေတာ္သက္တမ္း(၂၀၁၀-၂၀၁၅) တြင္ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးပါတီ(ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး)က ျပင္ဆင္ခဲ့ဖူးသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးအတြက္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီး ဝက္လက္မဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ သူရဦးေအးျမင့္က ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၀ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပသည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဆဌမပုံမွန္အစည္းအေဝး၌ ‘ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရးေကာ္မတီ’ ဖြဲ႕စည္းေဆာင္ရြက္ေရးအဆိုကို တင္သြင္းခဲ့ရာ အဆို ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ‘ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒေလ့လာသုံးသပ္ေရးပူးေပါင္းေကာ္မတီ’ ကို အဖြဲ႕ဝင္ ၁၀၉ ဦးျဖင့္ ဖြဲ႕ စည္း၍ ဦးတည္ခ်က္ (၃) ရပ္ျဖင့္ ေလ့လာသုံးသပ္ခဲ့ၿပီး ေျခာက္လအတြင္း ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကို တင္သြင္း ခဲ့သည္။
ထို႔ေနာက္ ‘ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးအေကာင္အထည္ေဖာ္မႈေကာ္မတီ’ ကို လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၃၁ ဦးျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ၿပီး အစီရင္ခံစာကို ရွစ္လအတြင္း တင္သြင္းခဲ့သည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၄၃၅ အရ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက တင္သြင္းေသာ ‘ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးမူၾကမ္း’ ကို အေျခခံ၍ ပုဒ္မ ၄၃၆ ပုဒ္မခြဲ (က) အရ အခန္း(၃) တြင္ ပုဒ္မ ၂ ခု၊ အခန္း(၁၁)တြင္ ပုဒ္မ ၁ ခု၊ အခန္း(၁၂)တြင္ ပုဒ္မ ၁ ခု စုစုေပါင္းပုဒ္မ ေလးခုကို ျပင္ဆင္ရန္ အတြက္လည္းေကာင္း၊ ပုဒ္မ ၄၃၆ ပုဒ္မခြဲ(ခ) အရ အခန္း(၃)တြင္ ပယ္ဖ်က္ရန္ ပုဒ္မ ၃ ခု၊ အခန္း(၄)တြင္ အသစ္ ျဖည့္စြက္ရန္ ပုဒ္မ ၂ ခု၊ အခန္း(၅)တြင္ ျပင္ဆင္ရန္ ပုဒ္မ ၆ ခု၊ ပယ္ဖ်က္ရန္ ပုဒ္မ ၁ ခု၊ အခန္း(၆) တြင္ ျပင္ဆင္ရန္ ပုဒ္မ ၉ ခု၊ ပယ္ဖ်က္ရန္ ပုဒ္မ ၁ ခု၊ ျဖည့္စြက္ရန္ ပုဒ္မ ၄ ခု၊ အခန္း(၉)တြင္ ပယ္ဖ်က္ရန္ ပုဒ္မ ၄ ခု၊ ျပင္ဆင္ရန္ ပုဒ္မ ၂ ခု စုစုေပါင္း ၃၀ ခု ျပင္ဆင္ရန္အတြက္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးကိုယ္စားလွယ္ ၂၃၃ ဦး၊ အင္န္အယ္လ္ဒီကိုယ္စားလွယ္ ၃၈ ဦး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလုံးညီၫႊတ္ေရးပါတီကိုယ္စားလွယ္ ၉ ဦး၊ ဖလုံ – စေဝၚ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ကိုယ္စား လွယ္ ၃ ဦး၊ ခ်င္းအမ်ိဳးသားဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ ၁ ဦး၊ မြန္ေဒသလုံးဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီပါတီ ကိုယ္ စားလွယ္ ၂ ဦး၊ စည္းလုံးညီၫႊတ္ေရးႏွင့္ဒီမိုကေရစီပါတီ ကိုယ္စားလွယ္ ၁ ဦးႏွင့္ တစ္သီးပုဂၢလ ၁ ဦး စုစုေပါင္း ကိုယ္စားလွယ္ ၂၈၈ ဦးက ျပင္ဆင္လိုေၾကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုး တင္ျပခဲ့ၾကသည္။
ယင္းအဆိုႏွစ္ရပ္အား ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယကမွတစ္ဆင့္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီသို႔ ေပးပို႔သည္။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ဥပေဒၾကမ္းပူးေပါင္းေကာ္မတီသည္ ယင္းဥပေဒႏွင့္စပ္လ်ဉ္းသည့္ ေလ့လာ စီစစ္ခ်က္အစီရင္ခံစာအား လႊတ္ေတာ္သို႔ဖတ္ၾကားတင္ျပခဲ့ၿပီး ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးမွ ၁၁ ဦး၊ အင္န္အယ္လ္ဒီမွ ၁၂ ဦး၊ တပ္မေတာ္မွ ၃ ဦး၊ အျခားပါတီ (၉) ခုႏွင့္တစ္သီးပုဂၢလမွ ၁၃ ဦး စုစုေပါင္းကိုယ္စားလွယ္ ၃၉ ဦး ေဆြးေႏြးရန္ အမည္စာရင္းေပးပို႔ခဲ့သည္။ ထိုစာရင္းအရ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၃ ရက္ေန႔တြင္ ကိုယ္စားလွယ္ ၁၆ ဦး၊ ၂၄ ရက္ေန႔ႏွင့္ ၂၅ ရက္ေန႔တြင္ က်န္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ဆက္လက္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး ဥပေဒၾကမ္း တစ္ခုခ်င္းစီ အလိုက္ လႊတ္ေတာ္၏ အဆုံးအျဖတ္ကို ရယူခဲ့ၾကသည္။
ထိုေနရာတြင္ ထူးျခားမႈအေနျဖင့္ တပ္မေတာ္ဘက္မွ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကို ပထမ အႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းမွာပင္ ပူးေပါင္းပါဝင္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ေနာက္ထပ္ ထူးျခားခ်က္ တစ္ခုမွာ ထိုကာလတြင္ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီမွ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးဝင္းျမင့္(ယခုႏိုင္ငံေတာ္သမၼ တ) သည္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး ပူးေပါင္းေကာ္မတီတြင္ အင္န္အယ္လ္ဒီကိုယ္စားျပဳ ကိုယ္ စားလွယ္အျဖစ္ ပါဝင္ေဆြးေႏြးခဲ့ဖူးသည္။
ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျပင္ဆင္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည့္ ပထမအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္သက္ တမ္းမွာပင္ ယင္းဥပေဒပါ ပုဒ္မ ၅၉(ဃ) အပါအဝင္ ဇယား၂ ပါ အခ်က္ ၅၀ ခန္႔ကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ခဲ့သည္။
ယခု ဒုတိယအႀကိမ္ လႊတ္ေတာ္သက္တမ္းတြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ (၁၁) ႀကိမ္ေျမာက္ပုံမွန္အစည္း အေဝးကို ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီ ၂၉ ရက္ေန႔က က်င္းပခဲ့ရာ “၂၀၀၈ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားကို ေဆာလ်င္စြာေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးပူးေပါင္းေကာ္မတီတစ္ရပ္ကို သင့္ေလ်ာ္သည့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားႏွင့္ ဖြဲ႕စည္းရန္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သို႔ တိုက္ တြန္းေၾကာင္း အေရးႀကီးအဆို”ကို အင္န္အယ္န္ဒီပါတီ၏ မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး မဲဆႏၵနယ္အမွတ္(၄) မွ အမ်ိဳး သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္ၾကည္ၫႊန္႔က တင္သြင္းခဲ့သည္။ ထိုအဆိုကို အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၏ သာေကတမဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာေဝၿဖိဳးေအာင္က ေထာက္ခံေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
ထိုအဆိုအေပၚ တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္က ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ရန္ သေဘာတူသည္။ သို႔ေသာ္ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းလြဲေနသည္ဟုဆိုကာ ယင္းအဆိုကို ကန္႔ကြက္ခဲ့ သည္။ ယင္း၏ တင္ျပခ်က္အေပၚ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယက ဦးတီခြန္ျမတ္က “ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေမာင္ေမာင္၏ တင္သြင္းခ်က္ကို လႊတ္ေတာ္က လက္မခံပါေၾကာင္း” ေျပာၾကားခဲ့ရာ တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားက လႊတ္ေတာ္တြင္း၌ မတ္တပ္ရပ္၍ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည္။
အစည္းအေဝးတြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းပူးေပါင္းေကာ္မတီအတြင္းေရးမွဴး ေဒါက္တာ ျမတ္ဉာဏစိုးက ယခုအခ်ိန္သည္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို တင္သြင္းေနျခင္းမဟုတ္ပါေၾကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီအစုအဖြဲ႕တစ္ခုမွ တင္သြင္းမည္ဆိုပါက ျပည္သူအမ်ားစု၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားအားလုံးႏွင့္ ၂၁ ရာစုပင္လုံညီလာခံ၏ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားႏွင့္ ေသြဖည္သြားမည္ျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ ပါတီစုံဒီမိုကေရစီစနစ္ကို က်င့္သုံးေနသည့္ အခ်ိန္ကာလျဖစ္သည့္အတြက္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္ရွိသည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအားလုံး၊ တပ္မေတာ္သားကိုယ္စားလွယ္အစုအဖြဲ႕မ်ားကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိရန္ အဆိုရွင္ က တင္သြင္းခဲ့သည့္အဆိုျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ားႏွင့္ညီၫြတ္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္၏ အဆုံးအျဖတ္ကို ရယူေပးရန္ တင္ျပခဲ့သည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ယင္းအဆိုကို မဲခြဲဆုံးျဖတ္ခဲ့ရာ တပ္မေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက မဲမေပးခဲ့ ၾကေပ။ မဲရလဒ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။
မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ၆၀၁ ဦး၊
ေထာက္ခံမဲ ၃၉၄ မဲ၊
ကန္႔ကြက္မဲ ၁၇ မဲ၊
ၾကားေန ၃ မဲျဖင့္ အေရးႀကီးအဆို ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။
ထိုအေရးႀကီးအဆိုကို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၃၀ ဦးက ေဖေဖာ္ဝါရီ ၅ ရက္ေန႔တြင္ က်င္းပသည့္ ျပည္ ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္အစည္းအေဝး၌ ကနဦးေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၆ ရက္ေန႔တြင္ အမည္စာ ရင္းေပးထားသူ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ဆက္လက္ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေနာက္ ယင္းအဆိုႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္ ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ဒုတိယနာယက ဦးထြန္းထြန္းဟိန္က အဆိုတင္ခြင့္ျပဳရျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္းခဲ့သည္။ ထိုအဆိုကို သက္ဆိုင္သူမ်ားက ရွင္းလင္းတင္ျပၿပီးေနာက္ လႊတ္ေတာ္၏ အဆုံးအျဖတ္ကို မဲခြဲဆုံးျဖတ္ရယူခဲ့ရာ မဲရလဒ္မွာ ေထာက္ခံမဲ ၄၁၄ မဲ၊ ကန္႔ကြက္မဲ ၁၉၁ မဲ၊ ၾကားေနမဲ ၆ မဲ ရရွိၿပီး အဆိုမွာ ေအာင္ျမင္သြားခဲ့သည္။
လက္ရွိတြင္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးပူးေပါင္းေကာ္မတီတစ္ရပ္ဖြဲ႕စည္းထားၿပီး ဦးတည္ခ်က္ (၅)ရပ္၊ လုပ္ငန္းတာဝန္(၁၄)ရပ္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္(၆)ရပ္၊ ရပိုင္ခြင့္(၄)ရပ္တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားၿပီျဖစ္သည္။
အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီ၏ လႊတ္ေတာ္တြင္း ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈႏွင့္ၿပိဳင္တူ ႀကိဳး ပမ္းမႈအျဖစ္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီကလည္း ႀကိဳးပမ္းလာသည္။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီက ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ဒုတိယ အႀကိမ္ျပင္ဆင္သည့္ ဥပေဒၾကမ္းအား ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းလာျခင္းျဖစ္သည္။ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီ ၏ ေက်ာင္းကုန္းမဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးသိန္းထြန္းက ေဖေဖာ္ဝါရီလ ၈ ရက္ေန႔တြင္ တင္သြင္းခဲ့ၿပီး ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္နာယက ဦးတီခြန္ျမတ္က လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္းခြင့္ျပဳခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ဦးသိန္းထြန္းတင္သြင္းခဲ့သည့္ ဥပေဒၾကမ္းကို ေရြးေကာက္ခံလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၃၈ ဦး၊ တပ္မ ေတာ္သားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၁၀၅ ဦး စုစုေပါင္းလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၁၄၃ ဦး လက္မွတ္ေရးထိုးေပး ပို႔ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းဥပေဒၾကမ္းေပးပို႔ရျခင္းမွာ ဖြဲစည္းပုံအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၂၆၁ ျပင္ဆင္ႏိုင္ေရးအတြက္ျဖစ္ သည္ဟု ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူမ်ားက မီဒီယာမ်ားတြင္ ေျပာဆိုထားသည္။ အဆိုပါ ပုဒ္မ ၂၆၁ ဆို သည္မွာ တိုင္းေဒသႀကီး သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္မ်ားအား ခန္႔အပ္ပိုင္ခြင့္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေနသည္။ သို႔ေသာ္ အဆိုပါ ဥပေဒမူၾကမ္းကို ေလ့လာစိစစ္တင္ျပရန္ ေလ့လာစိစစ္ေရးပူးေပါင္းေကာ္မတီကို တာဝန္ေပးအပ္လိုက္သည္။
ထိုအေျခအေနေၾကာင့္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီမွာ အခက္အခဲျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး မတ္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ထိုအေျခအ ေနကို ပူးေပါင္းေကာ္မတီဝင္အခ်ိဳ႕က လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာကို ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္သို႔ တင္သြင္း ခဲ့သည္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ၆၃ ဦးက ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားအေပၚ ပူးေပါင္းေကာ္မတီ၏ ျပန္လည္ရွင္းလင္းေဆြးေႏြးခ်က္ အစီရင္ခံစာကို ေကာ္မတီအတြင္းေရးမွဴး ေဒါက္တာျမတ္ဉာဏစိုးက အစီရင္ ခံရာတြင္ ကိုယ္စားလွယ္ ၆၃ ဦး ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားအရ အေၾကာင္းအရာ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အ ေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး လုပ္ငန္းစဉ္ႏွစ္ရပ္ အၿပိဳင္တင္သြင္းလာျခင္းအေပၚ တည္ဆဲဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒမ်ားတြင္ သတ္မွတ္ထားျခင္း မေတြ႕ရေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္အဆုံးျဖတ္သာ ရယူသင့္ပါေၾကာင္း အစီရင္ခံ တင္ျပ ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္၏ အဆုံးအျဖတ္ျဖင့္ ပူးေပါင္းေကာ္မတီ အစီရင္ခံစာပါအတိုင္း ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၆၁ ျပင္ဆင္ခ်က္ကို “ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးပူးေပါင္းေကာ္မတီ”ကို လႊဲအပ္လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။
ထိုအေျခအေနအေပၚ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီ၏ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဦးသိန္းထြန္းဦးက ၎၏ လူမႈစာမ်က္ႏွာ ေပၚတြင္ ေမလ ၁၅ ရက္ေန႔ ညေနပိုင္းက “သမိုင္းတြင္က်န္ရစ္ေစမည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ပါ။ ျဖစ္စဉ္မ်ားအေပၚ အေျခခံၿပီး ေနာင္လာေနာက္သားမ်ား အမွတ္မမွားရေအာင္ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီအေနျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မမ်ားကို အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုေပးရန္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ခုံ႐ုံးထံသို႔ ေပးပို႔ႏိုင္ရန္ ပထမအဆင့္ကို သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ထားၿပီ” ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
