စိုင္းဇင္ဒီဒီဇုံ
ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ပိုင္းကစၿပီးေတာ့ အေျခခံပညာ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ တိုင္းရင္းသားစာေပေတြကို စတင္သင္ၾကားခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပထဆုံးအေနနဲ႔ အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ တရားဝင္သင္ၾကားခြင့္ျပဳလိုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၈၈ မတိုင္မီကေတာ့ အစိုးရက တိုင္းရင္းသား ဖတ္စာအုပ္ေတြ ထုတ္ေဝခဲ့ဖူးေပမယ့္ သင္ၾကားေရးမွာ ဟုတ္တိပတ္တိ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ခဲ့ပါဘူး။
လက္ရွိ စတင္သင္ၾကားေနတဲ့ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပ တိုင္းရင္းသားစာေပ သင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ဟာ ထိေရာက္တဲ့ အစီအစဥ္ မဟုတ္ေသးေပမယ့္ ပထမဆုံးေျခလွမ္းအေနနဲ႔ေတာ့ ႀကိဳဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပအျဖစ္ မသင္ခင္ကေရာ တိုင္းရင္းသားစာေပေတြကို ဘယ္လိုသင္ၾကားခဲ့ၾကသလဲ ဆိုတာကို ျပန္လည္ေလ့လာၾကည့္တဲ့အခါ ဥပမာအားျဖင့္ ရွမ္းစာသင္ၾကားမႈအေၾကာင္းကို တင္ျပလိုပါတယ္။
၂၀၁၁ မတိုင္ခင္ ကာလကဆိုရင္ ရွမ္းဘာသာစကား သင္ၾကားမႈကို (၁) ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြမွာ သာမေဏေတြကို သင္ၾကားျခင္း (၂) ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ရွမ္းစာေပႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အသင္းမ်ားက ႏွစ္စဥ္ ေႏြရာသီ ေက်ာင္းပိတ္ရက္ ကာလေတြမွာ တစ္လ၊ ႏွစ္လၾကာ သင္ၾကားျခင္း၊ (၃) ရွမ္းလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ (အပစ္ရပ္ အဖြဲ႕၊ ျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႕) ထိန္းခ်ဳပ္ေဒသေတြမွာ ဖြင့္လွစ္ထားတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ သင္ၾကားျခင္း ဆိုၿပီးေတာ့ ေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။
အေျခခံပညာေက်ာင္းမ်ားမွာေတာ့ သင္ၾကားမႈ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ တခ်ိဳ႕ေက်ာင္းေတြမွာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြကလည္း ရွမ္းေတြခ်ည္း၊ တာဝန္က်တဲ့ ဆရာ/ဆရာမကလည္း ရွမ္းလူမ်ိဳး ျဖစ္တဲ့အခါမွာေတာ့ ဆရာ/ဆရာမက သူ႔အစီအစဥ္နဲ႔သူ ေက်ာင္းခ်ိန္အတြင္းမွာ ေစတနာနဲ႔ ရွမ္းစာသင္ေပးတာမ်ိဳးကိုလည္း ရွားရွားပါးပါး ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ေတာ္႐ုံ ဆရာ/ဆရာမေတြကေတာ့ မလုပ္ရဲၾကပါဘူး။ အခန႔္မသင့္ရင္ ထုေခ်လႊာ အေတာင္းခံရမယ့္ အေပါက္မ်ိဳးပါ။
အဲဒီေတာ့ လက္ရွိ ေက်ာင္းခ်ိန္ျပင္ပ တိုင္းရင္းသားစာေပ သင္ၾကားေရးအစီအစဥ္ဟာ ယခင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းေတြ၊ စာေပ/ယဥ္ေက်းမႈအသင္းေတြက ကိုယ္ထူကိုယ္ထ သင္ၾကားေပးၾကတဲ့ အစီအစဥ္နဲ႔ သိပ္မကြာလွပါဘူး။ သင္ၾကားတဲ့ အခ်ိန္ကာလ ပိုလာတယ္၊ ဖတ္စာအုပ္နဲ႔ ဆရာ/ဆရာမ အတြက္ ေထာက္ပံ့ေငြေတြကို အစိုးရဘက္က စီစဥ္ေပးလာတယ္။ ကိုယ္ထူကိုယ္ထစနစ္ကေန အစိုးရက ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ စနစ္အျဖစ္ စေျပာင္းလာတယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ ရွမ္းမွာေတာ့ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ စနစ္က မေပ်ာက္ေသးပါဘူး။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြ၊ စာေပ/ယဥ္ေက်းမႈအသင္းေတြက ကိုယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္ သင္ၾကားေပးေနၾကရတုန္းပါ။
တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားေတြ ေရရွည္ရွင္သန္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဟာ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ဒီလိုသင္ၾကားေပး႐ုံ၊ ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕ေတြ၊ လူထုအေျချပဳအဖြဲ႕ေတြက သင္ၾကားေပးေန႐ုံနဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားစာေပေတြကို သင္ယူေနတယ္ အခုလက္ရွိေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဟာ သက္ဆိုင္ရာ မိမိတို႔မိခင္ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကား ေျပာတတ္ဆိုတတ္သူေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ သူေျပာဆိုတတ္တဲ့ ဘာသာစကားကို စာလုံးေတြအျဖစ္ စာအုပ္ထဲ ေရးခ်တတ္႐ုံ၊ သူမ်ားေရးထားတာကို အသံထြက္ဖတ္တတ္႐ုံ၊ အေတာ္အတန္ နားလည္႐ုံေလာက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီပုံစံအတိုင္းပဲ ဆက္သြားမယ္ဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားေတြဟာ ထမင္းစားေရေသာက္ေလာက္ပဲ ေျပာဆိုရန္၊ သာေၾကာင္းမာေၾကာင္း ေမးျမန္းၾကရန္၊ ေဈးေရာင္းေဈးဝယ္အတြက္ပဲ သုံးရန္၊ အလာပသလာပေလာက္ ေျပာဆိုရန္ ေလာက္ပဲ အသုံးျပဳႏိုင္ေတာ့မွာပါ။ ဘာသာရပ္ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုေတြ ေျပာဆိုေဆြးေႏြးေတာ့မယ္ဆိုရင္ မိမိတို႔ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားနဲ႔ ေျပာဆိုႏိုင္ေတာ့မွာ မဟုတ္ဘဲ တျခား ဘာသာစကားေတြနဲ႔ တင္ဆင္ေျပာဆိုေဟာေျပာ ေဆြးေႏြးရတာမ်ိဳးေတြကို ေတြ႕လာရပါတယ္။
ဘာသာစကားဆိုတာ အစဥ္အၿမဲ ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာတဲ့သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ လူေတြရဲ႕ အသိပညာ၊ အတတ္ပညာေတြ တိုးတက္လာတာနဲ႔အမွ် ေဝါဟာရ အေခၚအေဝၚအသစ္အဆန္းေတြလည္း အၿမဲတမ္း ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ေပၚထြက္ေနေလ့ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဘာသာစကားတစ္ခုဟာ တိုးတက္လာတဲ့ အသိပညာ အတတ္ပညာေတြကို မိမိဘာသာစကားနဲ႔ မေျပာဆို မေရးသားႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ အဲဒီဘာသာစကားက တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တိမ္ေကာေပ်ာက္ကြယ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ အေတြ႕အႀကဳံေတြအရ ေျပာရမယ္ဆိုရင္− ႏိုင္ငံေရးဘာသာရပ္ေတြ၊ သိပၸံဘာသာရပ္ေတြ အေၾကာင္းကို ရွမ္းလိုဘာသာျပန္ေရးတဲ့အခါမွာ ေဝါဟာရတစ္လုံးတည္းကို တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ ဘာသာျပန္ၾကတာ မတူပါဘူး။ ေရးတဲ့သူေတြကေတာ့ ကိုယ္သင့္ေတာ္တယ္လို႔ ထင္သလို ဘာသာေရးလိုက္ၾကတယ္ဆိုေတာ့ ကိုယ္ဘာသာနဲ႔ ကိုယ္အဆင္ေျပေနတာပါပဲ။ ဖတ္တဲ့သူေတြအတြက္ေတာ့ အေတာ္လည္း အခက္အခဲရွိတယ္။
ဒါေတြဟာ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ စာေရးတဲ့သူေတြ၊ ဖတ္တဲ့သူေတြဟာ မိမိတို႔ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားနဲ႔ ဒီပညာရပ္ေတြကို စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ မသင္ခဲ့ရလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား ဘာသာစကားေတြ ေရရွည္ရွင္သန္ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔ဆိုရင္ အဓိက အခ်က္ႀကီး သုံးခ်က္ လိုလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။
(၁) အေျခခံပညာေက်ာင္းေတြမွာ သိပၸံ၊ ပထဝီဝင္၊ သခ်ၤာ၊ သမိုင္း စတာေတြကို သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားေတြနဲ႔ သင္ၾကားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ သင္ၾကားတယ္ဆိုတာကလည္း ျမန္မာစာ၊ အဂၤလိပ္စာနဲ႔ ေရးသားထားတဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြကို တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားနဲ႔ ရွင္းလင္းသင္ၾကားေပးတာမ်ိဳးကို မဆိုလိုပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားစာေပေတြနဲ႔ ျပဳစုထားတဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းနဲ႔ သင္ၾကားေပးတာမ်ိဳးကို ဆိုလိုတာပါ။
(၂) တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားေတြနဲ႔ သုတ၊ ရသ စာအုပ္စာေပေတြ၊ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းေတြ ဘုန္းေပါလေအာ မဟုတ္ရင္ေတာင္မွ အေတာ္အသင့္ ထြက္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒီစာေပေတြဟာ ေက်ာင္းသင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းထဲမွာ မပါဝင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဝါဟာရေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႔ကို အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူျပဳပါတယ္။ အေရးႀကီးတာကေတာ့ ဒီအပိုင္းဟာ အႏုပညာအပိုင္းျဖစ္ေနလို႔ပါ။ အႏုပညာဟာ ဘာသာစကားတစ္ခု ထြန္းေတာက္ဖို႔၊ ေရရွည္တည္တံ့ဖို႔၊ ျပန႔္ပြားဖို႔အတြက္ အဓိကနည္းလမ္း တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
(၃) ေနာက္ဆုံးတစ္ခ်က္အေနနဲ႔ကေတာ့ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားနဲ႔ တင္ဆက္တဲ့ ပုံႏွိပ္စာေစာင္ေတြ၊ ဝက္ဘ္ဆိုက္ေတြ၊ ေဒသႏၲရ ေရဒီယို အသံလႊင့္႐ုံေတြ၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားအစီအစဥ္ေတြ လိုအပ္ပါတယ္။ သတင္းမီဒီယာေတြဟာ ဘာသာစကားတစ္ခုအတြက္ ေဝါဟာရအသစ္ေတြ အမ်ားဆုံးထြက္ေပၚတဲ့ေနရာ ျဖစ္သလို သတင္းမီဒီယာေတြမွာ သုံးႏႈန္းတဲ့ ေဝါဟာရေတြကို လူအမ်ားစုက သိရွိနားလည္ၾကပါတယ္။ အေရးႀကီးဆုံးကေတာ့ လူေတြနဲ႔ ေန႔စဥ္ထိေတြ႕ေနရတဲ့ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။
ဒီသုံးခ်က္ဟာ ဘာသာစကားတစ္ခု ေရရွည္ရွင္သန္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ တည္တံ့ေစမယ့္ ေဒါက္တိုင္ႀကီးသုံးခုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္ဖက္က ခ်ိဳ႕ယြင္းေနမယ္ဆိုရင္ ဟန္ညီညီ တိုးတက္လာႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါတဲ့အျပင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လဲၿပိဳၾကသြားႏိုင္ပါတယ္။ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ တိုင္းရင္းသားစာေပေတြနဲ႔ ျပဳစုထားတဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြနဲ႔ သင္ၾကားႏိုင္တယ္၊ တိုင္းရင္းသား စာေပ၊ ဂီတ၊ ႐ုပ္ရွင္ေတြ အေတာ္အသင့္ ထုတ္ေဝျပသႏိုင္တယ္၊ တိုင္းရင္းသား ဘာသာစကားနဲ႔ သတင္းမီဒီယာေတြ ရွိတယ္ဆိုရင္ပဲ တိုင္းရင္းသားဘာသာစကားေတြ ေရရွည္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ ရွင္သန္သြားဖို႔ အေတာ္ေလးလုံေလာက္သြားၿပီလို႔ ဆိုရမွာပါ။
ဒါဟာ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြပါ။ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ခ်က္ေတြပါ။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို ဘယ္လို အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲ ဆိုတာက အဓိက စိမ္ေခၚခ်က္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကို လုပ္ကိုင္ႏိုင္ဖို႔အတြက္ လူ႔အရင္းအျမစ္ေတြ လိုပါမယ္၊ ေငြေၾကးအရင္းအျမစ္ေတြ လိုပါမယ္။ ဒါေတြရရွိဖို႔အတြက္ သက္ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြ အေနနဲ႔ မူဝါဒခ်မွတ္တာေတြ၊ ဥပေဒ ျပ႒ာန္းႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းတာေတြ လုပ္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္လို႔ တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
