ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈစီမံကိန္းႀကီးမ်ားႏွင့္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားတို႔၏ အက်ိဳးခံစားခြင့္စိုင္းဝမ္းလွိဳင္းခမ္း(အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္)
ႏွင့္ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းျခင္း
(ေစာျမေအာင္ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းသည္)
(လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းလုပ္ကိုင္ေနသည့္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈစီမံကိန္းႀကီးမ်ားႏွင့္ ေဒသခံတိုင္းရင္းသားတို႔၏အက်ိဳးခံစားခြင့္ ႏွင့္ပတ္ သက္၍ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနသည့္အေျခအေန၊ ေဒသခံမ်ားစိုးရိမ္ေနသည့္အေၾကာင္းအရာႏွင့္ ေျဖရွင္းေဆာင္ ရြက္သင့္သည့္အခ်က္မ်ားကို ရွမ္းတိုင္းရင္းသားမ်ားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီမွ စိုင္းဝမ္းလိႈင္းခမ္း(အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္)ႏွင့္ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခ်က္မ်ားကိုစုစည္းေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။)
ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈစီမံကိန္းႀကီးမ်ားအေျခအေန
ကၽြန္ေတာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔သိရွိရသေလာက္၊ၾကားသိရေလာက္ဆိုရင္ လူ႔အရင္းအျမစ္ကိုအေျခခံတဲ့ စက္ရုံအလုပ္ရုံ(ထုတ္ကုန္)အေျခခံရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈမဟုတ္တဲ့ သဘာဝအရင္းအျမစ္အေျခခံရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈစီမံကိန္းႀကီးေတြ အမ်ားႀကီးလာဖို႔ရွိပါတယ္။ အခ်ိဳ႕ေတြကလုပ္လက္စလည္းျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဥပမာေျပာရရင္ ေရနံနဲ႔သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ကိုအေျခခံ တဲ့စီမံကိန္းေတြ။ ဓါတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းစီမံကိန္းေပါ့၊ ဒါအမ်ားသိတဲ့အတိုင္းၿပီးေတာင္ေနပါၿပီ။ ၿပီးေတာ့ လမ္းမႀကီးစီမံကိန္း ေတြရွိတယ္၊ အာရွပတ္လမ္း လမ္းမႀကီးေပါ့။ အဲဒါနဲ႔အတူရထားလမ္းစီမံ ကိန္းရွိလာမယ္ေပါ့။ ရခိုင္ ေက်ာက္ျဖဴကေန တရုတ္ကူမင္းအထိ၊ကုန္ရထားေျပးဆြဲမယ္ေပါ့၊ လူစီးရထားလည္းပါမယ္၊ ဒါေပမယ့္ အဲဒီရထားက ျပည္တြင္းမွာရပ္ မယ့္ဘူတာမရွိဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွမ္းျပည္မွာလည္းရပ္မွာမဟုတ္ဘူး။ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံသားေတြအသုံးျပဳ လို႔ရတဲ့ ရထားလမ္းေတာ့မဟုတ္ဘူးေပါ့။
ေနာက္ ေရကာတာစီမံကိန္းေတြလုပ္ဖို႔ရွိတယ္ဆိုတာလည္း ၾကားသိရပါတယ္။ အခုေလာေလာဆယ္ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဒုတၳဝတီျဖစ္ေပၚကစီမံကိန္းဆိုရင္ ေရလႊမ္းဧရိယာ သုံးရြာေလာက္ရွိပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့အေခါက္က ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ အဲဒီ ရြာေတြဆီေရာက္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ သံလြင္ျမစ္ေပၚက ေရကာတာစီမံကိန္းေတြေပါ့၊ ဒီဟာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈမရွိဘူးလို႔သုံးသပ္ပါတယ္။ ေဒသခံေတြကိုယ္တိုင္ဘာမွမသိရဘူး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း မသိရဘူး၊ ၾကားတဲ့သတင္း ပဲရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ေနာက္ဆုံးၾကားရတဲ့သတင္းအရေတာ့ EIA,SIA ေတြေတာင္လုပ္ၿပီးသြားၿပီလို႔ ၾကားသိရတယ္။ အဲဒါ က ေနာင္ဖဆိုတဲ့ရြာနားမွာလုပ္မယ့္ ေရကာတာစီမံကိန္းအတြက္ေပါ့။ စဥ္းစားမရတာက အဲဒီေဒသေတြက အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ ေရးယႏၱရားအားနည္းတဲ့ေဒသျဖစ္သလို ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအရမ္းနိမ့္က်တယ္၊ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးလည္းေတာ္ေတာ္ခတ္ခဲတယ္၊ ကားလမ္းလုံးဝမေပါက္တဲ့ေဒသျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့တိုင္းရင္းသားလူနည္းစုေတြ မိရိုးဖလာလုပ္ကိုင္စားေသာက္ေနတဲ့ ေဒသလည္းျဖစ္တယ္။ ဒီလိုအေနအထားမွာ EIA,SIA ေတြေတာင္လုပ္ၿပီးသြားၿပီဆိုတဲ့ကိစၥက ေတာ္ေတာ္အံ့ၾသစရာ ေကာင္းတဲ့အခ်က္ေပါ့။ Public Consultation ေတြလုပ္တာလည္းမေတြ႔ရဘူး။ ဒီအေနအထားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘက္က ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရရင္ ဒါဟာပြင့္လင္းျမင္သာမႈ(Transparency) အားနည္းတယ္ဆိုတာထက္ လုံးဝမရွိဘူးလို႔သုံးသပ္ ရမွာပဲေပါ့။
ၿပီးေတာ့ ေက်ာက္ျဖဴကေန တရုတ္ကူမင္းအထိသြယ္တန္းထားတဲ့ သဘာဝဓါတ္ေငြ႔ပိုက္လိုင္းေပါ့။ ဒီဟာလည္းပဲ ရခိုင္က ေန အလယ္ပိုင္းေဒသ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွမ္းျပည္ကိုျဖတ္သြားတယ္။ ဒါကအခ်ိန္မေရြး မေတာ္တဆေပါက္ကြဲ ႏိုင္တဲ့အႏၱရာယ္ရွိတယ္ေပါ့။ ဆိုလိုတာက ပိုက္လိုင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာလည္း တိုက္ပြဲေတြအဆက္မျပတ္ျဖစ္ပြားေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ အႏၱရာယ္ၾကားထဲေနရတဲ့ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ ဘာခံစားခြင့္မွမရွိဘူး။ အဲဒါကို အားလုံးလည္းသိပါတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔လည္း အဲဒီစီမံကိန္းကရတဲ့ အခြန္ဘ႑ာေတြကို ျပည္နယ္အစိုးရ(ရွမ္းျပည္အစိုးရ)ဆီ အခ်ိဳးက်ခြဲေဝေပး ရန္အစီအစဥ္မရွိ/မရွိဆိုတာကို နမၼတူျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ကိုယ္တိုင္ လႊတ္ေတာ္မွာေမးျဖစ္တယ္။ ခြဲေဝေပးဖို႔ အစီအစဥ္မရွိပါဘူးတဲ့။ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ဘတ္ဂ်တ္ပဲ ျဖစ္တယ္ေပါ့။ အဲလိုအေျဖရခဲ့ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒါမျဖစ္သင့္ဘူးလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဘက္ကယူဆတယ္ေလ။ ပိုက္လိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ေဒသခံေတြရဲ႕ေျမယာေတြ၊ ၿခံေတြ၊အိမ္ေတြ ပ်က္စီးခံခဲ့ရ တယ္ေလ။ အဲဒါစီမံကိန္း စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္စဥ္ကတည္းကျဖစ္ခဲ့တာေပါ့။ စီမံကိန္းလည္းၿပီးသြားေရာ ဘာေတြ ထပ္သိရသလဲဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလိုေပါ့။ ဒါႀကီး အခ်ိန္မေရြးေပါက္ကြဲႏိုင္တဲ့အႏၱရာယ္ရွိေနတယ္၊ ဆိုေတာ့ ေဒသခံေတြအေနနဲ႔က အႏၱရာယ္ေတြၾကားထဲမွာ တစ္ခ်ိန္လုံးေနေနရမွာလားေပါ့။ ဒီၾကားထဲ ျပႆနာကပိုက္လိုင္း တစ္ေလွ်ာက္မွာလည္း တိုက္ပြဲေတြပါခဏခဏျဖစ္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္က က်ီးလန္႔စာစားသလို ေနေနရၿပီေလ။ လုံးဝမျဖစ္သင့္တဲ့ကိစၥေပါ့။
ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ အက်ိဳးခံစားခြင့္
ဒီလို ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈစီမံကိန္းႀကီးလုပ္တယ္ဆိုတာ Stakeholder ေပါင္းစုံထိုက္သင့္တဲ့အက်ိဳးခံစာခြင့္ ရရွိဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ လည္း ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံတဲ့ႏိုင္ငံအစိုးရ၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံတဲ့ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီ၊ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔အစိုးရရွိမယ္၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီက အက်ိဳးတူပူးေပါင္းတဲ့ျပည္တြင္းကုမၸဏီရွိမယ္၊ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ေဒသခံျပည္သူေတြေပါ့။ အခုဟာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီမွာ အဲ ဒါေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ဘာေတြရွိတယ္ဆိုတာရွင္းရွင္းလင္းလင္းမေတြ႔ရပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ သဘာဝသယံ ဇာတအရင္းအျမစ္ကရရွိတဲ့အက်ိဳးခံစားခြင့္ေတြမွာေပါ့။ ေျပာခ်င္တာက ကၽြန္ေတာတို႔အစိုးရဆိုတဲ့ေနရာမွာလည္း ျပည္ ေထာင္စုအစိုးရနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရဆိုၿပီးရွိတာကိုး။ ၿပီးမွ ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ ထိခိုက္ နစ္နာမႈအေပၚမွာဘယ္လိုစီမံမယ္၊ သူတို႔ရဲ႕ေရရွည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ဘယ္လိုအစီအမံေတြေဆာင္ရြက္ေပးမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိရမွာေလ။ အခုျဖစ္ေနတာက ရလာတဲ့အက်ိဳးအျမတ္ေတြအကုန္လုံးျပည္ေထာင္စုအစိုးရဆီသြားမယ္၊ ၿပီးမွ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရကတစ္ဆင့္သင့္ေတာ္သလိုခြဲေဝေပးမယ္ ဆိုတာျဖစ္ေနတယ္၊ ဒီေတာ့ တိတိက်က်ရွင္းရွင္းလင္း လင္းမရွိဘူးေပါ့။ ဒီေတာ့ ျပည္နယ္ေတြအက်ိဳးခံစားခြင့္က ရွိေတာ့ရွိပါရဲ႕ ဒါေပမယ့္ထိုက္သင့္သေလာက္မရဘူး၊နည္းေန တယ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔အထူးသတိျပဳရမယ့္ကိစၥက ထိခိုက္နစ္နာမႈအခံစားရဆုံးက ေဒသခံေတြျဖစ္ တယ္ဆိုတာပါပဲ။ တကယ္တန္းမွာလည္း ေကာင္းက်ိဳးကမခံစားရေသးပဲနဲ႔ ဆိုးက်ိဳးကိုေတာ့ ျပည္သူေတြခံစားေနရၿပီျဖစ္ပါ တယ္။
ဥပမာအေနနဲ႔ေျပာရရင္ ဒုတၳဝတီျမစ္ေပၚလုပ္မယ့္ ရဲရြာစီမံကိန္းေပ့ါ။ အဲဒီ မံကိန္းက ၂၀၀၈ ကစတင္ၿပီးေတာ့ ၂၀၁၄မွာမွေဒသခံျပည္သူေတြသိရတဲ့စီမံကိန္းပါ။ အဲဒီစီမံကိန္းအေၾကာင္းကို လႊတ္ေတာ္ထဲမွာေမးခြန္းတင္ေတာ့ တာဝန္ရွိသူ(သက္ဆိုင္ရာဝန္ႀကီး)က လာေရာက္ေျဖၾကားတာမွာ စီမံကိန္းစတင္တုန္းကျပည္သူေတြနဲ႔ေတြ႔ ဆုံေဆြး ေႏြးမႈျပဳလုပ္ၿပီးမွ လုပ္ငန္းစတင္ခဲ့တာလို႔ေျဖ ၾကားခဲ့တယ္။ တကယ္ေတာ့ ေဒသခံေတြက ဒီစီမံကိန္းကိုအလုပ္ေစခ်င္ဘူး၊ သူတို႔ရြာကိုလည္းမေရႊ႕ခ်င္ဘူး၊ လာေျဖတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က ဒါကိုေတာ့ခ်န္ထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီစီမံကိန္းေဆာင္ရြက္ျခင္းအားျဖင့္ ေအာက္ျပည္ေအာက္ရြာ (ျမစ္ေအာက္ ပိုင္း)မွာေရႀကီးေရလွ်ံျဖစ္မႈကိုကာကြယ္ႏိုင္မယ္လို႔ေျပာသြား၊ အဲမွာ ကၽြန္ေတာ္ ေတာ္ေတာ္စိတ္မေကာင္းျဖစ္ရတာက ေအာက္ဘက္ဗမာျပည္မွာ ေရႀကီးေရလွ်ံတာမျဖစ္ဖို႔အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွမ္းျပည္ ကေရႀကီးေရလွ်ံတဲ့ဒဏ္ကိုခံစားရေတာ့ မယ္ေပါ့။ ဒါမျဖစ္သင့္ဘူး၊ လုံးဝမွ်တမႈမရွိတဲ့ကိစၥပဲလို႔ ကၽြန္ေတာ္ယူဆတယ္။ ၿပီး ေတာ့စဥ္းစားၾကည့္ေလ ၂၀၀၈ ကတည္းကစတင္လာတဲ့စီမံကိန္း ၂၀၁၄က်မွ ေဒသခံေတြသိရတဲ့စီမံကိန္း၊ လက္ရွိေဒ သခံျပည္သူေတြကိုယ္တိုင္ကလည္းကန္႔ကြက္ေနတဲ့စီမံကိန္း၊ ေျပာရရင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈမရွိတဲ့စီမံကိန္း၊ အဲဒါကို လႊတ္ ေတာ္ကေနအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ဘတ္ဂ်တ္ခြင့္ျပဳတယ္ဆိုတာ ျဖစ္သင့္ရဲ႕လားေပါ့။ လုပ္ငန္းကအေကာင္အထည္ေဖာ္ ေတာ့မယ္၊ ေဒသခံေတြကိုလည္းေျပာင္းေရႊ႕ဖို႔ေျပာေနၿပီ၊ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေနရာေျပာင္းရမလဲဆိုတာမရွိဘူး။ ဆိုလိုတာက ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရးလုပ္ငန္း ဘာတစ္ခုမွေဆာင္ရြက္ထားျခင္းမရွိပဲနဲ႔ စီမံကိန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္မယ့္လုပ္ငန္းကို ပဲ လုံးပန္းေနတယ္ဆိုတာ လုံးဝျဖစ္သင့္ဘူး။
ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ ဥပေဒအရနစ္နာခ်က္မ်ား
ဒီလိုျဖစ္တဲ့အေပၚေျပာရရင္ အခ်ိဳ႕ကျပ႒ာန္းဥပေဒေတြကိုယ္တိုင္ကအား နည္းခ်က္ရွိလို႔ပဲ။ စီမံကိန္းႀကီးေတြေဆာင္ရြက္ မယ္ဆိုရင္ ေဒသခံျပည္သူေတြရဲ႕သေဘာတူညီမႈရယူရမယ္ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညြန္းေတြရွိရက္သားနဲ႔ ေဒသခံျပည္ သူေတြနဲ႔ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးရမယ္ လို႔အစားထိုးျပ႒ာန္းတာေတြရွိတာကိုး။ အဲဒီအျပင္ ဘာရွိသလဲဆိုေတာ့ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈစီမံ ကိန္းႀကီးေတြျဖစ္ျဖစ္ ျပည္တြင္းကေဆာင္ရြက္တဲ့စီမံကိန္းေတြျဖစ္ျဖစ္ ဝင္လာတဲ့အခါ သူကမက္လုံးေတြနဲ႔ဝင္လာတတ္ပါ တယ္။ ဥပမာ- လမ္းေတြပိုေကာင္းလာမယ္၊ မီးေတြ ၂၄-နာရီလင္းမယ္၊ စီးပြားေရးေကာင္းလာမယ္၊ လူေနမႈအဆင့္အတန္း ျမင့္မားလာမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ သိရသေလာက္ဆိုရင္ စီမံကိန္းႀကီးေတြၿပီးသြားတဲ့ေနာက္ပိုင္း အရင္ေပးထားတဲ့ မတ္လုံးေတြ ဘာတစ္ခုမွျဖစ္မလာတဲ့အျပင္ ျပႆနာေတြပဲေသာင္းေျခာက္ေထာင္ျဖစ္က်န္ရစ္တာပဲေတြ႔ရတယ္။ ေပါင္း ေလာင္းေရအားလွ်ပ္စစ္စီမံကိန္းဆိုရင္ စီမံကိန္းမွာပါတဲ့ေရကာတာ ေရဝပ္ဧရိယာအတြက္ ဖယ္ေပးလိုက္ရတဲ့ ေဒသခံ ေက်းရြာသားေတြ အခုထိစားဝတ္ေနေရးအဆင္မေျပတာေတြရွိတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ဖယ္ေပးလိုက္ရတဲ့ လယ္ယာေျမေတြအ တြက္သူတို႔ျပန္ရတဲ့ေျမက လုပ္ကိုင္စားေသာက္လို႔မရတဲ့ေျမေတြျဖစ္ေနတာေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက မူလလက္ငုတ္ လုပ္ကိုင္ေနတဲ့သူရွိထားေျမျဖစ္ေနတာေတြရွိတယ္၊ အဲဒီမွာ ေဒသခံျပႆနာတက္ရတာေတြလည္းရွိတယ္။ ၿပီးရင္ ေရႊ႕ေျပာင္းသူေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ရတဲ့ ေလ်ာ္ေၾကးေငြနည္းနည္းေလးနဲ႔ တစ္ႏွစ္ ႏွစ္ႏွစ္အတြင္း မူလအတိုင္ျပန္လည္ထူ ေထာင္ႏိုင္ဖို႔ဆိုတာမျဖစ္ႏိုင္ဘူးေလ။ ဒါေၾကာင့္ မက္လုံးေတြပဲမလုပ္ဘဲနဲ႔ သူတို႔ေရရွည္ဘဝရပ္တည္ေရးအတြက္ပါ စဥ္း စားေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ျပည္ေထာင္စုစနစ္(ဖက္ဒရယ္စနစ္)
ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံက စတည္ေထာင္တုန္းကျပည္ေထာင္စုစနစ္(ဖက္ဒရယ္)ကို ေမွ်ာ္မွန္းခဲ့ေပမယ့္ အခုထိျဖစ္မလာခဲ့ဘူး။ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈႀကီးမားတဲ့ တစ္ျပည္ေထာင္စနစ္(Unitary)ျဖစ္ေနတုန္းပဲ။ ကိစၥအဝဝကို ဗဟိုအစိုးရကပဲစီမံခန္႔ခြဲတယ္။ အခု ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္နယ္/တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ေတြေပၚလာၿပီဆိုေပမယ့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာ ဏာခြဲေဝမႈကမရွိသေလာက္ပဲ။ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကႀကီးမားေနဆဲပဲ။ အဲဒီအျပင္ လက္ရွိျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ပထမအ ႀကိမ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ဒုတိယအႀကိမ္(ယခုက်င္းပဆဲ)မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ ျပ႒ာန္းဥပေဒေတြကလည္း ျပည္ေထာင္စုစနစ္ ဘက္ကို ဦး တည္လာတာမေတြ႔ရဘူး။ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ပိုမိုခိုင္မာေစတဲ့ ေဒါက္တိုင္ေတြလို ဥပေဒေတြပဲထြက္ လာတယ္။
ဥပမာေျပာရရင္ မၾကာခင္ကျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့ ေျမလြတ္၊ေျမလပ္၊ေျမရိုင္းစီမံခန္႔ခြဲေရးဥပေဒဆိုရင္ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ရွိႏွင့္ ၿပီးသား ေျမယာစီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္ကို အသိအမွတ္မျပဳမႈတစ္ခုေပါ့။ ျပည္ေထာင္စုစနစ္ရဲ႕သေဘာတရားနဲ႔ ဆန္႔က်င္ၿပီး ၂၀၀၈ အျခခံဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ေတြကို ပိုမိုခိုင္မာေစတဲ့ေဒါက္တိုင္တစ္ခုလို႔ ကၽြန္ေတာ္က အဲလိုျမင္တယ္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို မွန္ မွန္ကန္ကန္အေကာင္အထည္မေဖာ္ေသးဘဲနဲ႔ ဒီလိုဥပေဒေတြျပ႒ာန္းလိုက္တဲ့အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းရင္းသားေတြ အေန နဲ႔ ဥ႔ပေဒေတြရဲ႕ အကာအကြယ္ကိုရယူဖို႔မေျပာနဲ႔ ဥပေဒရဲ႕ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြပဲ ခံစားရမွာျဖစ္တယ္။ ဖက္ဒရယ္ ဆိုတာက အမ်ားသိတဲ့အတိုင္းပဲ ကိုယ့္ေဒသမွာကိုယ္ကိုယ္တိုင္ပဲအဓိကက်တာေပါ့။ အစစအရာအရာ ဗဟိုအစိုးရက စီမံ ခန္႔ခြဲေနတာမ်ိဳးမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ႏိုင္ငံတြင္းမွာရွိတဲ့ မတူကြဲျပားမႈအားလုံးကို အသိအမွတ္ျပဳတာကိုး။ ေဒသတစ္ခုရဲ႕အေရးက အဲဒီေဒသမွာေနထိုတဲ့သူေတြရဲ႕ဆုံးျဖတ္ခ်က္က အဓိကျဖစ္တာေပါ့။ ဆိုေတာ့ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ေျမလြတ္ေျမလပ္ ေျမရိုင္းစီမံခန္႔ခြဲမႈ ဥပေဒဆိုလည္း ဒီဥပေဒအရသာေျမေတြ ကိုမွတ္ပုံ တင္ရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ေျမစီမံခန္႔ခြဲမႈကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳတယ္ဆိုတာမ်ိဳး ပါလာရမွာေလ။ ဒီလိုေျပာလို႔ ဗမာမဟုတ္တဲ့ အျခားတိုင္းရင္းသား ေတြပဲ ခံစားရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး။ ဗမာတိုင္းရင္းသား ေတြကိုယ္တိုင္လည္း တေျပးညီခံစားရမယ့္ အက်ိဳးရလဒ္ ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာ လက္ပံေတာင္းေတာင္စီမံကိန္းဆိုရင္ ဗဟိုအစိုးရကပဲစီမံေနတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘဲ စီမံကိန္းစကတည္းက သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရ၊ ေဒသခံျပည္သူေတြနဲ႔ ေသေသ ခ်ာခ်ာ ညွိႏိႈင္းၿပီးေဆာင္ရြက္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ အခုလိုျပႆနာတက္ၿပီး ထိခိုက္နစ္နာမႈႀကီးမားလာမွာမဟုတ္ဘူး။ ဗဟိုအစိုးရက ပဲ ေဒသခံေတြအတြက္ မီးလင္းမယ္၊ လမ္းေဖာက္ေပးမယ္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္လာမယ္ဆိုၿပီးလုပ္တာက မမွန္ဘူး။ တကယ္လို႔ ေဒသခံေတြသေဘာထားဘာရွိသလဲ၊ ဒီစီမံကိန္းလုပ္ဖို႔ေရာ သေဘာတူသလားေမးရင္ သူတို႔အေနနဲ႔ လမ္းေတြ၊မီးေတြ လိုခ်င္မွလိုခ်င္မယ္၊ အဲဒီေတာင္က သူတို႔အတြက္အထင္ ကရေနရာတစ္ခုခုလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အခုျဖစ္ေနတာက မီးရတယ္၊ လမ္းေကာင္းတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ေဒသခံေတြရဲ႕ဘဝက ဒုကၡေတြနဲ႔ဝိုင္းေနတယ္၊ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ျပည့္နက္ေနတယ္၊ ဒီေတာ့ ဒီလိုစီမံကိန္းေတြကို ဘာလို႔လုပ္ေနေတာ့မလဲ။ ေဒသ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ အျခားနည္းလမ္းကိုသုံးရေတာ့မွာေပါ့။
အထူးသျဖင့္ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြေပါ့၊ အရင္ကတည္းကရွိထားႏွင့္တဲ့ ကိုယ့္လူမ်ိဳးရဲ႕ဓေလ့ထုံးဓမ္းေတြနဲ႔ေနထိုင္လာခဲ့ ၾကတာဆိုေတာ့ ဗဟိုအစိုးရအေနနဲ႔ အစစအရာရာစီမံခန္႔ခြဲတဲ့စနစ္ကိုေလွ်ာ့ခ်မွအဆင္ေျပမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံရဲ႕အေၾကာင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ထက္ႏိုင္ငံျခားသားပညာရွင္တစ္ေယာက္က ပိုမသိႏိုင္သလိုမ်ိဳး တိုင္းရင္းသားေဒသ ေတြရဲ႕အေၾကာင္းကို ေဒသခံေတြထက္အျခားသူေတြက ပိုသိတယ္ဆိုတာမျဖစ္ႏိုင္ဘူးေလ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ကိုယ့္မိရိုးဖ လာအေျခခံစနစ္ေတြနဲ႔ေနလာခဲ့တာ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီတဲ့သမိုင္းကိုယ္စီရွိခဲ့ၾကတာကိုး။ ဒီေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ မတူကြဲျပားမႈ ကိုအသိအမွတ္ျပဳတဲ့ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကသာလွ်င္ အခုႀကံဳေနရတဲ့ျပႆနာေတြကိုေလ်ာ့ပါးသြားေအာင္ ေျဖရွင္းႏိုင္မွာျဖစ္ပါ တယ္။
နိဂုံးခ်ဳပ္အေနနဲ႔ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔တိုင္းရင္းသားေတြဟာ လြတ္လပ္ေရးရၿပီကတည္းက ဒီႏိုင္ငံမွာက႑ ေပါင္းစုံ၊နယ္ပယ္ေပါင္းစုံမွာ လစ္လွ်ဴရႈခံထားရတဲ့သူေတြျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕တည္ရွိမႈနဲ႔ သမိုင္းေၾကာင္းေတြ ကလည္းေမွးမွိန္ေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသလို အခုထိလည္းဦးစားေပးမခံခဲ့ရပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ တစ္စုံတစ္ရာထိခိုက္နစ္နာရမယ့္ ကိစၥနဲ႔ႀကံဳလာရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အရင္ဆုံးထိခိုက္နစ္နာရသူေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဗမာတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကိုေလ့လာသင္ယူရသလိုမ်ိဳး တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕သမိုင္းေၾကာင္းကိုလည္း ေလ့လာသင္ယူသင့္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕တည္ရွိမႈေတြကိုလည္းအသိအမွတ္ျပဳရမွာျဖစ္ပါတယ္.။
ေနာက္တစ္ခ်က္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွာ ႏိုင္ငံတကာေခ်းေငြ(ဂ်ပန္ေခ်းေငြ၊အီးယူေခ်းေငြ)ေတြ ယူၿပီးေတာ့ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြလုပ္မယ္ဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားေဒသေတြမပါဘူးျဖစ္ေနတယ္။ ဒါကျဖစ္ေနတဲ့အရွိ တရားပါ။ ဒါဆို တိုင္းရင္းသားေဒသေတြကေနာက္က် က်န္ခဲ့ၿမဲက်န္ခဲ့ေတာ့မွာေပါ့။ ဒါကလည္းမွ်တမႈမရွိဘူးေပါ့။ မွ်မွ် တတေလးျဖစ္ေစခ်င္တယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္ ကၽြန္ေတာ္ဒီေနရာကေနေျပာခ်င္တာက အခုကၽြန္ေတာ္တို႔ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံဆို တာ ဗမာတိုင္းရင္းသားတစ္ခုတည္းကပဲတည္ေထာင္ထားတဲ့ႏိုင္ငံေတာ္မဟုတ္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံက အတူတကြ တည္ေထာင္ထားတဲ့ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ ခ်င္းပါမယ္၊ ကခ်င္ပါမယ္၊ ရွမ္းပါမယ္ေပါ့၊ အဲဒါေတြနဲ႔စုေပါင္း တည္ေထာင္ထားျခင္းျဖစ္လို႔ တိုင္းရင္းသားဆိုတာဒီႏိုင္ငံရဲ႕လူနည္းစုတိုင္းရင္းသားမဟုတ္ပဲ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ပိုင္ရွင္ေတြျဖစ္ ပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကိုက်င့္သုံးမွသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလည္းျမန္ျမန္ရမွာျဖစ္သလို ႏိုင္ငံလည္းဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္လာမွာျဖစ္ ပါတယ္လို႔ ဒီေနရာကေျပာခ်င္ပါတယ္။
*************
