ဆလိုင္း က်ဲအိုဘိခ္ေထာင္း
အားလံုးသိရိွသည့္အတိုင္း လက္ရိွ (၂၁)ရာစုပင္လံု ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးမႈျဖစ္စဥ္သည္ အစိုးရဘက္/တပ္မေတာ္ဘက္က ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ေသာ ခြဲမထြက္ရမူ၊ တစ္ခုတည္းေသာတပ္မေတာ္မူႏွင့္ ႏွင့္တိုင္းရင္းသားမ်ားလိုလားေသာ ကို္ယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ႏွင့္ ျပည္နယ္အေျခခံဥပေဒကိစၥ Package Deal ညိွႏိႈင္းမရျဖစ္၍ ေသာင္တင္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္၏တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းျဖစ္ေသာ တြဲေရးခြဲေရးကိစၥသည္ အမွန္တကယ္ ေဆြးေႏြးျငင္းခုန္ေနစရာလိုသေလာ။
ႏိုင္ငံတကာ သင္ခန္းစာ
ဒုတိယကမာၻစစ္မတိုင္ခင္ ကမာၻမွာ ႏိုင္ငံေပါင္း(၁၀၀)ပင္မျပည့္ခဲ့ပါ။ ယေန႔ UN အသိမွတ္ျပဳ(၁၉၃)ႏိုင္ငံထဲက အမ်ားစုသည္ ကမာၻစစ္ပြဲၿပီးမွေပၚေပါက္လာေသာ ႏိုင္ငံသစ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ စစ္ေအးကာလကုန္ ၁၉၉၀ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာတင္ ႏိုင္ငံသစ္ေပါင္း (၃၄)ႏိုင္ငံေပၚေပါက္လာပါသည္။ ယင္းႏိုင္ငံအမ်ားစု(အားလံုးမဟုတ္သည့္တိုင္)သည္ ရိွရင္းစြဲႏိုင္ငံမ်ားထဲမွာ ပဲ့ထြက္(ခြဲထြက္) လာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ခြဲထြက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းေနဆဲ လူမ်ိဳး(ျပည္နယ္)မ်ား – ဥပမာ စေကာ့တလန္၊ ကတ္တလိုနီးယား(ဘာစီလိုနာ)၊ ေခ်ခ်င္နီယာ၊ ေကာဒ္ စသည္ လူမ်ိဳး/ျပည္နယ္မ်ား ဆယ္ဂဏန္းထက္မနည္း က်န္ရိွေနပါေသးသည္။ ထိုသို႔ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံသစ္မ်ားခြဲထြက္သည့္(ႀကိဳးပမ္းလ်က္ရိွသည့္) အေတြ႔အႀကံဳကို ေလ့လာၾကည့္ရာတြင္ မိခင္(ရိွရင္းစြဲ)ႏိုင္ငံမ်ား၏ သေဘာတူေထာက္ခံျခင္း၊ မေထာက္ခံျခင္းသည္ အဓိကမဟုတ္ေခ်။ ခြဲထြက္ရန္အခ်က္ (၂)ခ်က္သာ လိုအပ္ပါသည္ – ခြဲထြက္ရန္ အမွန္တတယ္ဆႏၵရိွျခင္းႏွင့္ ခြဲထြက္ႏိုင္ရန္ အင္အားအလံုအေလာက္ရိွျခင္း ဟူ၍။ တစ္နည္းအားျဖင့္ မိခင္ႏိုင္ငံ၏ တည္ဆဲဥပေဒ(အေျခခံဥပေဒ)က ‘ခြဲထြက္ခြင့္’ ျပ႒ာန္းေပးထားျခင္း၊ မေပးထားျခင္းႏွင့္ မသက္ဆိုင္ပါ။ အေၾကာင္းမွာ ဥပေဒသည္ အမ်ိဳးသားေရးႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ စကၠဴသာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ခြဲထြက္ခြင့္ႏွင့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္
ဒုတိယကမာၻစစ္ႏွင့္အတူ ေခတ္စားလာသည့္ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္(Self-Determination)ကို ႏိုင္ငံတကာတြင္ တစ္ေက်ာင္းတစ္ဂါထာ အဓိပၸယ္ဖြင့္ၾကသည္။ Universal definition ေခၚကမာၻလံုးဆိုင္ရာ တူညီေသာ အဓိပၸယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္မရိွေပ။ လြတ္လပ္သည့္ႏိုင္ငံ(independent) ထူေထာင္ခြင့္အထိ အဓိပၸယ္ဖြင့္ဆိုေသာသူမ်ားက အထက္ပါအတိုင္း လြပ္လပ္သည့္ႏိုင္ငံသစ္တည္ေထာင္ၾကသည္။ တစ္ခ်ိဳ႕က Confederation အဆင့္ျဖင့္ အဓိပၸယ္ဖြင့္လို႔ ကြန္ဖက္ဒရစ္အသြင္ျဖင့္ ပူးေပါင္းၾကသည္။ အခ်ိဳ႕က Federation အျဖစ္အနက္ဖြင့္၍ ဗဟိုႏွင့္ျပည္နယ္အာဏာမွ်ေ၀ေသာ ႏိုင္ငံတည္ေထာင္ၾကသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ ၁၉၇၆ကတည္းက National Democratic Front (NDF) လက္နက္ကိုင္မဟာမိတ္မ်ားက ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္ကို ဖက္ဒရယ္စနစ္၊ တစ္နည္းအားျဖင့္ ‘internal’ self-determination အျဖစ္ျဖင့္ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားၿပီးျဖစ္သည္။ ထိုေနာက္ပိုင္းတြင္ တိုင္းရင္းသား ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႔အစည္း (၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္း)က Independent တို႔၊ Confederation တို႔ကို တရား၀င္ေတာင္းဆိုျခင္းမျပဳေတာ့ေခ်။ အထက္တြင္ေဖာ္ျပသည့္အတိုင္း ဖက္ဒရယ္စနစ္ဆိုသည္မွာ ကိုယ္ပိုင္ျပ႒ာန္းခြင့္တြင္ အနိမ့္ဆံုးအဓိပၸယ္ဖြင့္ဆိုျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့့္ယင္းကိုလက္မခံပါက အျခားေရြးခ်ယ္စရာလမ္းသည္ ပိုဆိုးမည္ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္၊ ရုရွား၊ တရုတ္၊ ဥေရာပ စသည့္ အင္အားႀကီး ႏိုင္ငံမ်ားကေရာ မည္ကဲ့သို႔ အနက္ဖြင့္ၾကသနည္း။ ပံုေသမရိွပါ။ သူတို႔ႏိုင္ငံ၏ အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြား၊ မဟာဗ်ဴဟာကို အေျခခံ၍ အခင္းျဖစ္ပြားမႈေပၚအေျခခံ၍ အနက္ဖြင့္ေလ့ရိွသည္။ ဥပမာ- အေမရိကန္ႏိုင္ငံက Soviet Union မွအဆင့္ ၿပိဳကြဲပဲ့ထြက္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ထိုင္၀မ္(တရုတ္တိုင္ေပ)၊ ေတာင္ဆူဒန္ စသည္တို႔ ခြဲထြက္မႈကို အားေပးအသိအမွတ္ျပဳေသာ္လည္း ကတ္တလိုနီးယားျပည္နယ္က စပိန္ႏိုင္ငံမွ ခြဲထြက္ေၾကာင္း ေၾကညာမႈကို အသိအမွတ္မျပဳအားမေပးပါ။
ျမန္မာ့သမိုင္း၊ အစိုးရိမ္လြန္ျခင္းသင္ခန္းစာ
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကိုတိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားက ယံုၾကည္ေနမႈမွာ သူ႔အလိုလိုျဖစ္လာျခင္းမဟုတ္ေပ။ သူကိုယ္တိုင္က တိုင္းရင္းသားမ်ားအေပၚ လက္ဦးမႈယူၿပီး သတိၱရိွရိွျဖင့္ ယံုၾကည္မႈကို ပံုအပ္ခဲ့၍ ျဖစ္ပါသည္။ “ခြဲထြက္လိုက ခြဲထြက္ခြင့္ရိွတယ္” ဆိုသည့္အခ်က္အျပင္ “ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး သမၼတႏွင့္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ကို တိုင္းရင္းသားမ်ားထဲက ျဖစ္ေစခ်င္တယ္” ဆိုသည့္ သူ၏ႏႈတ္ထြက္စကားမ်ားသည္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ ႏွလံုးသားကို ဖမ္းစားႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။
ေနာက္ပိုင္းဗမာ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္လုပ္သူမ်ားက ကရင္သူပုန္ထ၍ဆိုၿပီး စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္(ကရင္) စမစ္ဒြန္းကို ၁၉၄၉ခုႏွစ္တြင္ ေန၀င္းျဖင့္ အစားထိုးလိုက္သည္္။ တစ္စံုတရာ လက္ခံ၍ရေသးသည္။ ၁၉၅၈-၆၀ခုႏွစ္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းကို အိမ္ေစာင့္အစိုးရဆိုၿပီး ယာယီအာဏာလႊဲအပ္ျခင္းမွာ ဖဆပလ (၂)ျခမ္းကြဲျခင္း သက္သက္မဟုတ္ဘဲ အေျခခံဥပေဒအရ ဆယ္ႏွစ္ျပည္ ့လို႔တိုင္းရင္းသားမ်ား ‘ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ခြဲထြက္ခြင္လႈပ္ရွားမႈ’ကို စိုးရိမ္၍ စစ္ေရးနည္းျဖင့္ ယာယီအိမ္ေစာင့္ခိုင္းျခင္းဟု ယူဆပါသည္။ ထိုမွ ရွမ္းေစာ္ဘြားမ်ားကိုလည္း လူမ်ိဳးစုလႊတ္ေတာ္ကေန ဖယ္ထုတ္၊ ကရင္နီႏိုင္ငံေရးသာမားမ်ားကို ႏွိပ္စက္၊ လက္နက္ကိုင္မ်ားကုိလည္း တိုက္ခိုက္လက္ဦးယူေစခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုး ၁၉၆၂ မွာ တိုင္းရင္းသားမ်ားေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ျပိဳကြဲႏိုင္သည္ဟု စိုးရိမ္ျပၿပီး အာဏာသိမ္းသည့္အထိျဖစ္သြားသည္။
တစ္နည္းအားျဖင့္ဆိုေသာ္ ယင္းသည္ “ေၾကာင္မွ က်ားျဖစ္ေစသည့္နည္းလမ္း”သာျဖစ္သည္။ အခုလည္း ထိုနည္းလည္းေကာင္းပါ။ UNFC ကို စိုးရိမ္၍ ၿဖိဳခြင္းရာမွ FPNCC ဖန္တီးေစသည္။ အေၾကာင္းမွာ NCA ကိုတပ္မေတာ္က NCCT/UNFC အဖြဲ႔၀င္အားလံုး လက္မွတ္ထိုးခြင့္ျပဳခဲ့လွ်င္ UNFC ၿပိဳကြဲမွာမဟုတ္သလို FPNCC လည္း ေပၚေပါက္ခဲ့မွာမဟုတ္ေပ။ ယခု AA လက္နက္ကိုင္ေခါင္းေဆာင္က Confederation အဆင့္ထိ ေျပာလာသည္မွာလည္း ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ေၾကာင့္ ဟုေျပာႏိုင္ပါသည္။ ၂၀၁၅ခုႏွစ္တုန္းက တပ္သား ၂၀၀၀ ေအာက္သာရိွခဲ့သည့္ AA ကို တပ္မေတာ္က NCA လက္မွတ္ေရးထိုးခြင့္ျပဳခဲ့လွ်င္ ယေန႔ AA တပ္အင္အား ၆၀၀၀ ျပည့္ခဲ့မွာမဟုတ္သလို၊ Confederation လည္း ဖြင့္ဟလာမည္မဟုတ္ေပ။ ထိုစဥ္က AA သည္ “ရခိုင္မွာအေျခမခ်လို႔” ဆိုၿပီး တပ္မေတာ္က အေၾကာင္းျပခဲ့သည္။ KIA ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အင္ဘန္လက သတိေပးခဲ့ၿပီးသား၊ “သူတို႔(AA)က ေျမေအာက္ကျဖစ္ျဖစ္၊ ေကာင္းကင္ကျဖစ္ျဖစ္ ရခိုင္ကို အေရာက္သြားၾကမွာပဲ”ဟူ၍။
ရိုးရိုးသားသား စိုးရိမ္မႈေလာ၊ႏိုင္ငံေရးအကြက္ဆင္မႈေလာ
အထက္မွာေဖာ္ျပခဲ့သလို ၁၉၄၇ အေျခခံဥပေဒအမွာ “ခြဲထြက္ခြင့္ရိွသည္”ဟု ျပ႒ာန္းခဲ့ေသာ္လည္း တကယ့္တကယ္တြင္ တိုင္းရင္းသားမ်ား မခြဲထြက္ႏိုင္(မခြဲထြက္ခ်င္)ခဲ့ပါ။ ေနာက္ေနာင္မွာလည္း “ခြဲမထြက္ရ” ဟု မည္သို႔ျပင္ ဥပေဒက ဆိုေစကာမူ တိုင္းရင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ ခြဲထြက္လိုက (လံုေလာက္ေသာ အင္အားရိွလွ်င္) ခြဲထြက္မည္သာျဖစ္သည္။ အထက္မွာ ေဖာ္ျပၿပီးသည့္အတိုင္း ယင္းသည္ စာရြက္(စကၠဴ)ျဖင့္ ခ်ည္ေႏွာင္၍မရေသာ အမ်ိဳးသားအခြင့္အေရး၊ သို႔တည္းမဟုတ္ သဘာ၀အခြင့္အေရး (natural/national right) ဟု လူတိုင္းက ခံယူၾက၍ျဖစ္သည္။ တေန႔ တိုင္းရင္းသားေဒသတြင္ သယံဇာတကုန္ခမ္းၿပီး တိုင္းရင္းသားမ်ားကို ၀န္ထုတ္၀န္ပိုးဟု ဗမာႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားက ခံယူလာသည့္အခ်ိန္တြင္ ရုရွားႏိုင္ငံကဲ့သို႔ သူကိုယ္တိုင္က မခြဲထြက္ဘူးဟု မဆိုႏွိုင္။ ထို႔ေၾကာင့္ လက္ထပ္စာခ်ဳပ္တြင္ “ကြာရွင္းခြင့္ရိွသည္”ဟု ျဖည့္စြက္စရာမလိုအပ္သလို “လံု၀မကြာရွင္းရ”ဟု ထည့္သြင္းစရာလည္း မလိုအပ္ေခ်။
ၿခံဳေျပာရလွ်င္ ခြဲထြက္ခြင့္၊ မခြဲထြက္ခြင့္ဆိုသည္မွာ တိုင္းရင္းသားမ်ားက ပင္လံုကတိက၀တ္ျဖစ္သည္ဟု ခံယူလ်က္ မျဖစ္မေန ေဆြးေႏြးပြဲစားပြဲေပၚအေရာက္တင္ျပမွသာ ေဆြးေႏြးသင့္သည့္အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ သို႔မဟုတ္လွ်င္ တပ္မေတာ္ႏွင့္အစိုးရက အသာကေလးေခါက္ထားသင့္သည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသားမ်ားက ၁၉၄၇အေျခခံဥပေဒအရ သူတို႔ရရိွခဲ့ေသာ ခြဲထြက္ခြင့္ပုဒ္မကို ထပ္မံတာင္းဆိုျခင္းမျပဳေတာ့သည္ကိုပင္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ဗမာေခါင္းေဆာင္မ်ားက ေက်းဇူးတင္သင့္သည္။
ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ ဘာေၾကာင့္ တပ္မေတာ္က “မခြဲထြက္ရ” ဆိုသည္ကို အတင္းထိုးထည့္သနည္း။ အမွန္တကယ္ စိုးရိမ္မိလို႔လား။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ေန၀င္းက “တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ေတြသာမရိွရင္ ငါတို႔အာဏာ ဘယ္တည္ၿမဲမလဲ”ဟု ဟာသတစ္၀က္၊ အတည္တစ္၀က္ျဖင့္ ေျပာခဲ့ဖူးသည္ဟု မွတ္သားဖူးပါသည္။ လက္ရိွ ကာ-ခ်ဳပ္ကလည္း ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေအာင္ျမင္ၿပီးမွသာ တပ္မေတာ္က ႏိုင္ငံေရးကေန ဆင္းေပးႏိုင္မည္ဟု အလားတူစြာ ေျပာခဲ့ဖူးသည္။ ထိုသို႔ဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑တြင္ ဆက္လက္ပါ၀င္လိုေသး၍ ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အခ်ိန္ဆြဲေနသေလာ။
